Bütçe yapmak, geleceğe yönelik planlar yapılabilmesi ve finansal istikrar ile ekonomik sağlığın korunması için oldukça önemlidir. Bu sayede gelir ve giderler net bir şekilde görülebilecek, harcamalar ve tasarruf için ayrılacak miktar kontrol altında olacak ve mali hedeflere ulaşmak ve öngörülemeyen masraflar ile başa çıkmak kolay olacaktır.
Düzenli olarak bir bütçe oluşturup takip etmek, acil durumlar için birikim yapmayı ve borçları zamanında ödemeyi kolaylaştıracağından, uzun vadede finansal güvenliği sağlar ve finansal stresi azaltır. Bütçe ile yapılan harcamaların dağılımı ve nerelerden tasarruf sağlanabileceği belirlenecek ve gereksiz harcamaların tespiti ile mali disiplinini artırma imkânı doğacaktır.
Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan 2023 yılı Hanehalkı Bütçe Araştırması'nın sonuçlarına göre; Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim harcamaları dağılımında en yüksek payı yüzde 23,9 ile konut ve kira harcamaları alırken, ikinci sırada yüzde 21,9 ile ulaştırma harcamaları, üçüncü sırada ise yüzde 20,6 ile gıda ve alkolsüz içecek harcamaları yer aldı. En düşük payı alan harcama kalemleri ise yüzde 0,8 ile sigorta ve finansal hizmetler, yüzde 1 ile eğitim hizmetleri ve yüzde 1,9 ile eğlence, spor ve kültür harcamaları oldu. Bu verilerin raporlamasında aylık ortalama tüketim harcaması hanehalkı başına 24 bin 383 TL ve eşdeğer fert başına 12 bin 521 TL olarak tahmin edilmiştir.
Gelir kaynağına göre kırılımlarda ise temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hanehalkları; ulaştırma harcamalarına yüzde 22,8, konut ve kira harcamalarına yüzde 22,2 ve gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 18,9 pay ayırırken, müteşebbis geliri olan hanehalkları; ulaştırma harcamalarına yüzde 27,3, konut ve kira harcamalarına yüzde 19,7 ve gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 19,5 pay ayırmışlardır.
2023 yılında gelire göre sıralı yüzde 20'lik gruplar itibarıyla tüketim harcamalarının dağılımına bakıldığında en düşük gelir grubu olan birinci yüzde 20'lik grupta yer alan hanehalkları, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 36,6, konut ve kira harcamalarına yüzde 29,2, ulaştırma harcamalarına yüzde 8,8 ve mobilya ve ev eşyası harcamalarına yüzde 5,4 pay ayırırken; en yüksek gelir grubu olan beşinci yüzde 20'lik grupta yer alan hanehalkları ise, ulaştırma harcamalarına yüzde 28,3, konut ve kira harcamalarına yüzde 21, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 14,5 ve lokantalar ve konaklama hizmetleri harcamalarına yüzde 6,9 pay ayırmışlardır.
Hanehalkı harcamalarının dağılımının kontrolü için hane içinde genel bir bütçe uygulanması sağlıklı sonuçlar alınmasını sağlayacaktır. Bu sebeple öncelikle hanehalkı gelirlerini belirlemek, ardından tüm giderleri listelemek ve örneğin TÜİK verileri baz alınarak konut ve kira, ulaşım, gıda ve içecek, sigorta ve finansal hizmetler, eğitim, eğlence ve kültür gibi kategorilere ayırmak faydalı olacaktır. Ayrıca acil durumlar için de bir fon oluşturmak beklenmedik harcamalar karşısında finansal güvenliği artıracaktır. Hanehalkı olarak belirli tasarruf ve yatırım hedefleri belirlemek, geleceğe yönelik finansal planlamalar yapmaya yardımcı olacağından, eğitim veya emeklilik dönemlerinde destek sağlayacaktır.
Sonuç olarak, bütçe yapmak, finansal hedeflere ulaşmanın ve mali sağlığı korumanın en etkili yollarından biridir. Ancak harcamalar aylık olarak izlenmeli, değerlendirilmeli ve bütçedeki sapmalar tespit edilerek gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Bütçe düzenli olarak gözden geçirilerek, gelir ve giderler dengede tutabilir ve geleceğe yönelik finansal güvence sağlanabilir.
Gelecek hafta verilerin açıklanacağı takvimden önemli olanları aşağıda paylaşıyorum.
Ekonomik veri takvimi
1 Temmuz 2024, Pazartesi Japonya İmalat Sektörü PMI
1 Temmuz 2024, Pazartesi Çin İmalat Sektörü PMI
1 Temmuz 2024, Pazartesi Türkiye İmalat Sektörü PMI
1 Temmuz 2024, Pazartesi Almanya İmalat Sektörü PMI
1 Temmuz 2024, Pazartesi Euro Bölgesi İmalat Sektörü PMI
1 Temmuz 2024, Pazartesi ABD İmalat Sektörü PMI
1 Temmuz 2024, Pazartesi Almanya TÜFE (Aylık-Yıllık)
1 Temmuz 2024, Pazartesi İngiltere İmalat Sektörü PMI
2 Temmuz 2024, Salı Euro Bölgesi İşsizlik Oranı
3 Temmuz 2024, Çarşamba Japonya Hizmet/Bileşik PMI
3 Temmuz 2024, Çarşamba Çin Hizmet/Bileşik PMI
3 Temmuz 2024, Çarşamba Almanya Hizmet/Bileşik PMI
3 Temmuz 2024, Çarşamba Euro Bölgesi Hizmet/Bileşik PMI
3 Temmuz 2024, Çarşamba Türkiye TÜFE (Aylık-Yıllık)
3 Temmuz 2024, Çarşamba Euro Bölgesi ÜFE (Aylık-Yıllık)
3 Temmuz 2024, Çarşamba ABD Dış Ticaret Dengesi
3 Temmuz 2024, Çarşamba ABD Hizmet/Bileşik PMI
5 Temmuz 2024, Cuma Almanya Sanayi Üretimi (Aylık-Yıllık)
5 Temmuz 2024, Cuma Euro Bölgesi Perakende Satışlar (Aylık-Yıllık)
5 Temmuz 2024, Cuma ABD İşsizlik Oranı
Ekonomi ve finans sözlüğü
Harcama esnekliği: Bir mala yö¬nelik harcamadaki oransal değişmenin tüketicinin o mala yönelik talep mikta¬rındaki oransal değişmeye oranını gös¬teren katsayıdır.
Harcanabilir kişisel gelir: Hanehalklarının bir yıl içinde tüketim ve tasarruf biçiminde kullanabileceği top¬lam geliri tanımlayan bir terimdir.
