Türkiye ekonomisindeki gelişmeler ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından uygulanan politikalar yatırımcıların kararlarını önemli ölçüde etkiledi. Yatırımcılar birikimlerini, enflasyon karşısında korumak amacıyla farklı stratejileri benimsedi ve uygulamaya yöneldi. Bu stratejiler arasında, hisse senedi yatırımları yerine yüksek faizli mevduat hesaplarına artan talep dikkat çekiyor.

Eylül ayı verileri dikkate alındığında 2024 yılı boyunca enflasyon ortalama yüzde 65 düzeyinde seyretti. Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre, özellikle tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yılın ilk yarısında yükseliş trendine devam etti. Bu durum artan enerji fiyatları ve işçilik giderleri ile sanayi üretimine maliyet baskısı olarak yansıdı. Kapasite kullanım oranı düşüşe geçerken sanayi üretimi daralmaya başladı. Bununla birlikte tüketim malı ithalatında önlenemeyen artış ve hizmet sektöründeki yüksek fiyatlar ve buna bağlı olarak hedeflenen turizm gelirlerinin sağlanamaması, enflasyonun kontrol altına alınarak yönetilmesini zorlaştırdı. Yatırımcılar arasında güvenli liman arayışına yol açtı. Birçok yatırımcı, enflasyon etkisinden korunmak amacıyla alternatif yatırım araçlarını araştırmaya başladı.

Daha önce tercih edilen düşük faiz politikası sebebi ile ortaya çıkan yüksek enflasyon sarmalından kurtulmak ve fiyat istikrarını sağlamak amacıyla TCMB tarafından uygulamaya alınan faiz artırımı politikası 2023 yılı haziran ayından başlayarak 2024 yılı mart ayına kadar devam etti ve takip eden dönemde politika faizi yüzde 50 seviyesinde sabit tutuldu. Faiz oranındaki bu yükseliş, ekonomiyi dengede tutma ve enflasyonu frenleme amacı taşıyordu. Ancak bu süreçte, yüksek faiz oranları yatırımcılar için yeni fırsatlar yaratırken, görece daha riskli yatırım araçlarına olan talebi de şekillendirdi.

Faiz oranlarının artırılması ve ardından yüksek bir seviyede sabit tutulması ile enflasyonun yüksek seyri, yatırımcıların risk algısını doğrudan etkiledi. Ayrıca sanayi üretimi ve ihracattaki düşüşe paralel olarak borsada işlem gören sanayi şirketlerinin hisselerindeki düşüş ve piyasadaki yüksek faiz oranları, sabit getirili ve daha güvenli görülen mevduat ürünlerine olan talebi artırdı. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan yatırım araçlarının reel getiri oranları raporuna göre; TÜFE ile indirgendiğinde Haziran ayında yıllık bazda en yüksek ve tek getiriyi yüzde 12,12 ile BIST 100 Endeksi sağlıyorken, Eylül ayı verilerine göre; en yüksek ve tek getiriyi sağlayan yatırım aracı yüzde 14,27 ile külçe altın oldu. Diğer yatırım araçları ise sırası ile: Euro yüzde 12,34; brüt mevduat faizi yüzde 15,03; Amerikan Doları yüzde 15,68, BIST 100 yüzde 19,05 ve DİBS yüzde 23,77 oranlarında yatırımcısına kaybettirdi. Altı aylık reel getiri oranlarında ise brüt mevduat faizi yüzde 2,79 ile TÜFE ile indirgenmiş reel getiri sağladı.

Yatırımcıların yüksek faizli mevduat ürünlerine talep göstermesinin ana sebeplerinden biri, hisse senedi piyasalarındaki volatilitenin artması ve reel getirilerin düşük seyretmesidir. Hisse senetleri, özellikle yüksek enflasyon dönemlerinde riskli yatırımlar olarak görülürken, mevduat hesapları daha öngörülebilir ve istikrarlı bir getiri sunmaktadır. TÜİK verilerine göre, mevduat hesaplarının 2024 yılında sağladığı reel getiri, enflasyonun aşındırıcı etkisine karşı yatırımcılarına koruma sağladı. Bu nedenle, yatırımcılar yüksek risk taşıyan hisse senetleri yerine mevduat gibi sabit getirili araçları tercih etmeye başladı. Ekonomik belirsizlikler devam ettikçe, yatırımcıların güvenli liman arayışı ve yüksek getiri beklentileri mevduat gibi düşük riskli yatırımlara olan talebi artırmaya devam edecek gibi görünmektedir.

Ekonomik Veri Takvimi

14 Ekim 2024, Pazartesi Çin Dış Ticaret Dengesi 
14 Ekim 2024, Pazartesi Almanya Tarım ÜFE (Aylık-Yıllık)
15 Ekim 2024, Salı Japonya Sanayi Üretimi (Aylık-Yıllık)
15 Ekim 2024, Salı Japonya Kapasite Kullanım Oranı 
15 Ekim 2024, Salı İngiltere İşsizlik Oranı
15 Ekim 2024, Salı Türkiye Tarım ÜFE (Aylık-Yıllık)
15 Ekim 2024, Salı Türkiye Tarım Bütçe Dengesi
15 Ekim 2024, Salı Euro Bölgesi Sanayi Üretimi (Aylık-Yıllık)
15 Ekim 2024, Salı OECD İşsizlik Oranı
16 Ekim 2024, Çarşamba İngiltere TÜFE (Aylık-Yıllık)
17 Ekim 2024, Perşembe Japonya Dış Ticaret Dengesi
17 Ekim 2024, Perşembe Euro Bölgesi Dış Ticaret Dengesi
17 Ekim 2024, Perşembe Euro Bölgesi TÜFE (Aylık-Yıllık)
17 Ekim 2024, Perşembe Euro Bölgesi Faiz Oranı
17 Ekim 2024, Perşembe ABD Perakende Satışlar (Aylık-Yıllık)
17 Ekim 2024, Perşembe ABD Sanayi Üretimi (Aylık-Yıllık)
17 Ekim 2024, Perşembe ABD Kapasite Kullanım Oranı
18 Ekim 2024, Cuma Japonya TÜFE (Aylık-Yıllık)
18 Ekim 2024, Cuma Çin Sanayi Üretimi (Aylık-Yıllık)
18 Ekim 2024, Cuma Çin İşsizlik Oranı
18 Ekim 2024, Cuma Çin GSYH (Dönemsel-Yıllık),
18 Ekim 2024, Cuma İngiltere Perakende Satışlar
18 Ekim 2024, Cuma Euro Bölgesi Cari İşlemler Dengesi

Ekonomi ve Finans Sözlüğü

Bileşik Faiz: Bir yatırımın, yatırım dönemi sürecinde kazandığı faiziyle birlikte yeniden yatırıma tabi tutulması sonucu elde edilen getiriyi ifade eden faizdir. Başka bir deyişle faizin de faiz kazanmasıdır (TCMB). 

Dönemsel Faiz: Bir yatırımın, fiilen elde tutulduğu süre boyunca faizi ifade eder (TCMB).

Hale Tok Savaşer

İletişim: [email protected]