2023 ve 2024 yılları, Türkiye ekonomisi için enflasyonun damga vurduğu bir dönem olmaya devam ediyor. TÜİK’in açıkladığı son veriler, yıllık enflasyon oranının zirvelerden düşüşünü işaret etse de fiyat artışları bu azalışa paralel gitmiyor. Özellikle kredili satışların durma noktasına geldiği gayrimenkul sektöründe fiyatlarda hızlı bir artış gözleniyor. Ancak dikkat çekici olan, konut kredisi kullanımının neredeyse durma noktasına gelmesine rağmen konut satışlarının hala yükselme eğiliminde olması.
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre , Ağustos ayında Türkiye genelinde konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9,9 artarak 134 bin 155 olurken, ipotekli konut satışları yüzde 17,1 azalış göstererek 13 bin 574 olarak gerçekleşti. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı ise 10,1’de kaldı. Ocak-Ağustos döneminde gerçekleşen ipotekli konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 49,8 azalışla 76 bin 485 oldu. Yabancılara yapılan konut satışları Ağustos ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 26,2 azalarak 2 bin 257 oldu ve ilgili ayda toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışlarının payı yüzde 1,7 olarak gerçekleşti. Ocak-Ağustos döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 40 azalarak 15 bin 68 oldu.
Konut satışlarının artmasındaki en önemli nedenlerden biri, yüksek enflasyonun yol açtığı belirsizlik ortamı. Ekonomik belirsizlikler ve önümüzdeki dönemdeki olası dalgalanmalar, vatandaşları fırsat penceresinin kapanabileceği düşüncesiyle harekete geçmeye itiyor. "Bugün almazsam, yarın daha da pahalı olacak" kaygısı, talebi canlı tutuyor. Her ne kadar yaşadığımız yüksek faiz ortamı sebebi ile kira geliri yerine; mevduat faizi bazı kesimlerce cazip bulunsa da enflasyon etkisi ile nakdin değer kaybetmesi gayrimenkul gibi reel varlıkları daha cazip hale getiriyor. Bu da konuta olan talebi artıran başlıca nedenlerden biri olarak karşımıza çıkıyor.
Bunun yanında, Türkiye’de konut arzında yaşanan dengesizlik de konut satışlarının yükselişine katkıda bulunuyor. Özellikle inşaat maliyetlerindeki artış ve yeni konut projelerinin yavaşlaması, sığınmacıların ülkemize yerleşmeye devam etmesi ve geçtiğimiz yıllarda vatandaşlık verilmesine yönelik yabancıya yapılan satışlar piyasadaki mevcut konut stokunun hızla tükenmesine yol açtı. Bu arz eksikliği, talebi daha da yukarı çekerek konut fiyatlarını yükseltti. İnsanlar bu arz-talep dengesizliğini fark ederek, fiyatların daha da artacağı beklentisiyle mevcut koşullarda dahi konut alımlarını ertelemekten kaçındılar. Bankaların konut kredisi faizlerini yükseltmesi ve kredi erişimini kısıtlaması, krediyle konut alımını neredeyse durma noktasına getirmiş olsa da nakit alımların yükselişi, satışların artarak devam etmesini sağladı. Özellikle, birikim sahibi olanlar gayrimenkulü hala bir yatırım aracı olarak görerek bu alana yönelmeye devam etti.
Tüm bu etmenler bir araya geldiğinde, konut satışlarındaki artışı sadece arz-talep dengesiyle değil, aynı zamanda enflasyonist baskılarla da açıklamak mümkün. İnsan doğasının varlıklarını koruma içgüdüsü, yabancı yatırımcıların döviz avantajı ve nakit alımlar, konut satışlarının yüksek seyirde kalmasına etki ediyor. Arzın yetersiz kalması bu trendin önümüzdeki dönemde de devam etmesine neden olabilir.
Özetle, Türkiye’de konut satışlarının yüksek enflasyon, kredi kısıtlamaları ve artan fiyatlara rağmen yükselmesi, ülkemiz ekonomisinin kendine has dinamiklerinin bir yansıması. Önümüzdeki dönemlerde de bu eğilimlerin benzer şekilde sürmesi, gayrimenkul sektörünün bu zorlu şartlara rağmen büyümeye devam etmesine yol açacaktır.
Ekonomik veri takvimi
23 Eylül 2024, Pazartesi Almanya İmalat Sektörü PMI (Öncü)
23 Eylül 2024, Pazartesi Euro Bölgesi İmalat Sektörü PMI (Öncü)
23 Eylül 2024, Pazartesi İngiltere İmalat Sektörü PMI (Öncü)
23 Eylül 2024, Pazartesi ABD İmalat Sektörü PMI (Öncü)
24 Eylül 2024, Salı Türkiye Kapasite Kullanım Oranı
24 Eylül 2024, Salı Almanya İş Ortamı Beklenti Endeksi
25 Eylül 2024, Çarşamba Çin Kredi Faiz Oranı
26 Eylül 2024, Perşembe Almanya Tüketici Güven Endeksi
26 Eylül 2024, Perşembe ABD GSYH (Final)
26 Eylül 2024, Perşembe ABD Kişisel Tüketim Harcamaları
26 Eylül 2024, Perşembe ABD PCE/Çekirdek PCE
27 Eylül 2024, Cuma Japonya Tüketici Güven Endeksi
27 Eylül 2024, Cuma Almanya İşsizlik Oranı
27 Eylül 2024, Cuma Türkiye Dış Ticaret Dengesi
27 Eylül 2024, Cuma Türkiye Ekonomik Güven Endeksi
27 Eylül 2024, Cuma Euro Bölgesi Ekonomik Görünüm Endeksi
27 Eylül 2024, Cuma Euro Bölgesi Tüketici Güven Endeksi
27 Eylül 2024, Cuma ABD Tüketici Güven Endeksi
27 Eylül 2024, Cuma Almanya Scope Ratings Kredi Notu
Ekonomi ve finans sözlüğü
Banka kredileri eğilim anketi: Ülke ekonomisinde büyümenin finansmanında önemli bir faktör olan banka kredilerinin eğilimlerinin izlenmesi ve değerlendirilmesi, kredi arzını etkileyen koşullarda gerçekleşmiş ve gerçekleşmesi beklenen değişimler, bu değişimlerde rolü olduğu düşünülen faktörler ve kredi talebinin izlenmesi amacıyla üç aylık dönemleri kapsayacak şekilde uygulanan bir ankettir (TCMB).
Doğrudan (kesin) satım: TCMB'nin para politikası hedefleri çerçevesinde, para arzının ve ekonominin likiditesinin etkin bir şekilde düzenlenmesi amacıyla kullandığı açık piyasa işlemlerinden biridir (TCMB).
