Son yıllarda enflasyonla mücadele hemen her ülkenin gündeminde en önemli konu olarak dikkat çekiyor. Türkiye ile birlikte Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ülkeleri ve Asya ülkeleri de yüksek enflasyon oranları ile mücadele ediyor. Jeopolitik riskler, küresel tedarik zincirlerindeki aksaklıklar, enerji fiyatlarındaki artışlar ve pandemi sonrası ekonomik toparlanma süreçleri, dünya genelinde enflasyonun yükselmesine neden olan başlıca faktörler arasında yer alıyor.
Türkiye ekonomisi, pandemi sonrası yıllarda gerek pandemi sürecinin etkisi gerekse benimsenen düşük faiz politikası sebebi ile enflasyonun katlanarak artışı ile karşı karşıya kaldı ve ilk çözüm olarak da değişen ekonomi yönetimi ile birlikte 2023 yılının haziran ayı itibari ile faiz artırımlarına başladı. Ancak daha önceki yıllarda faizlerin piyasa koşullarına göre oldukça düşük seviyelere çekilmesi ve halk arasında fiyatların yükselmeye devam edeceği beklentisi ile talep artışının önlenmesinde geç kalındı. Politik yaklaşımlar çerçevesinde gerçekleşen zamlar ile de fiyat artışları tetiklenince ülke olarak enflasyon sarmalına girmiş olduk. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 2024 yıl sonu enflasyon hedefi yüzde 38 ve hedefe ulaşmak için sıkı para politikası duruşundan taviz vermemeye çalışıyorlar. Bu durum beraberinde küçülmeyi getirdiğinden gelişmekte olan ülke ekonomisine de negatif etki ediyor. Bir yandan yüksek enerji ve işçilik maliyetleri bir yandan uygulanan sıkı politikalar sebebi ile yükselen finansman giderleri en büyük yarayı sanayi sektörünün almasına sebep oluyor. Her ne kadar büyümede arz talep dengesi sağlanmaya çalışılsa da, artan girdi maliyetleri ile uluslararası piyasada eski gücünü kaybeden sanayi sektöründe yaşanan daralma ile bu çabalar tam olarak karşılığını bulamıyor.
TCMB son enflasyon raporuna göre; 2024 yılının ikinci çeyreğinde yurt içi talepte kısmen de olsa yavaşlama başlamış, perakende satış hacim endeksleri özellikle mobilya ve elektrikli eşya gibi finansman koşullarına duyarlı kalemlerde azalış trendine geçmiş. Kartla yapılan harcamalar ise hala arzu edilen seviyenin üzerinde olmakla birlikte daha yatay bir seyirdedir. Bu veriler iç talepte normalleşme sürecinin başladığını teyit etmekle birlikte istenen hızda olmamakta bu da yıl sonu hedefinde olası sapmaları işaret etmektedir. Ayrıca yıl sonu enflasyon tahmininin gerçekleşme ihtimalinde döviz kuru, enerji fiyatları ve global ekonomik gelişmeler, birçok belirsizlik ve dış risk faktörünün de varlığı unutulmamalıdır.
Enflasyonun yüksek seyrine karşı alınabilecek önlemler arasında, talepte yavaşlamayı sağlayacak etkenlerin yanı sıra; enerji maliyetlerinin düşürülmesi ve tarım ve imalat sanayine destek verilmesi, bir yandan tüketim yavaşlatılırken bir yandan ihracata yönelik üretimin desteklenmesi gerekliliği mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Sonuç olarak, TCMB'nin yıl sonu enflasyon tahmininin gerçekleşme ihtimali, ekonomik ve finansal göstergeler ile alınacak önlemlere bağlı olarak değişecektir.
Gelecek hafta verilerin açıklanacağı takvimden önemli olanları aşağıda paylaşıyorum.
Ekonomik Veri Takvimi
12 Ağustos 2024, Pazartesi Türkiye İşsizlik Oranı
12 Ağustos 2024, Pazartesi Türkiye Perakende Satışlar (Aylık-Yıllık)
12 Ağustos 2024, Pazartesi Almanya Cari İşlemler Dengesi
13 Ağustos 2024, Salı Japonya ÜFE (Aylık-Yıllık)
13 Ağustos 2024, Salı İngiltere İşsizlik Oranı
13 Ağustos 2024, Salı Türkiye Cari İşlemler Dengesi
13 Ağustos 2024, Salı ABD ÜFE (Aylık-Yıllık)
14 Ağustos 2024, Çarşamba İngiltere TÜFE (Aylık-Yıllık)
14 Ağustos 2024, Çarşamba İngiltere ÜFE (Aylık-Yıllık)
14 Ağustos 2024, Çarşamba Euro Bölgesi Sanayi Üretimi
14 Ağustos 2024, Çarşamba Euro GSYH (Dönemsel-Yıllık)
14 Ağustos 2024, Çarşamba ABD TÜFE (Aylık-Yıllık)
15 Ağustos 2024, Perşembe Japonya GSYH (Dönemsel-Yıllık)
15 Ağustos 2024, Perşembe Çin Sanayi Üretimi (Aylık-Yıllık)
15 Ağustos 2024, Perşembe Çin Perakende Satışlar (Aylık-Yıllık)
15 Ağustos 2024, Perşembe Çin İşsizlik Oranı
15 Ağustos 2024, Perşembe Japonya Sanayi Üretimi (Aylık-Yıllık)
15 Ağustos 2024, Perşembe İngiltere GSYH (Aylık-Yıllık)
15 Ağustos 2024, Perşembe İngiltere Sanayi Üretimi (Aylık-Yıllık)
15 Ağustos 2024, Perşembe İngiltere Dış Ticaret Dengesi
15 Ağustos 2024, Perşembe ABD Perakende Satışlar (Aylık-Yıllık)
15 Ağustos 2024, Perşembe ABD Sanayi Üretimi (Aylık-Yıllık)
16 Ağustos 2024, Cuma İngiltere Perakende Satışlar (Aylık-Yıllık)
16 Ağustos 2024, Cuma Euro Bölgesi Dış Ticaret Dengesi
Ekonomi ve Finans Sözlüğü
Enflasyon Hedeflemesi: Merkez bankalarının genellikle hükümetlerle birlikte, para politikası amacı olarak belirli bir enflasyon rakamını hedeflemeleridir. Bu tür bir uygulamada, hedeflenen enflasyonun, beklentileri etkileyebildiği ölçüde, nominal çıpa görevini üstlenmesi öngörülür. Diğer politikalardan farkı, enflasyon hedefinin net bir şekilde kamuoyuna duyurulması ve bu konu ile ilgili doğrudan sorumluluk alınmasıdır (TCMB).
Enflasyon Tahmini: TCMB tarafından üç ayda bir mevcut veriler, modeller ve analizler çerçevesinde güncellenen orta vadeli enflasyon öngörüleridir. Belirli bir dönem önceden duyurulmuş olan enflasyon hedefi sabitken enflasyon tahmini yeni bilgiler ışığında düzenli olarak gözden geçirilmektedir (TCMB).
Hale Tok Savaşer
İletişim: [email protected]
