Suriye’de gerçekleşen rejim değişikliği sebebi ile dönüş yolculuğuna başlayan Suriyeli mültecilerin Türkiye’deki varlığı hem sosyal hem de ekonomik boyutlarıyla tartışılmaya devam ediyor. Yaklaşık 3 milyonu kayıtlı 4 milyonu aşkın Suriyeli’nin Türkiye’de yaşamasının da bir kısmının ülkelerine dönecek olmasının da işgücü piyasasına önemli etkileri oldu ve olmaya devam ediyor. İşgücü maliyetleri, enflasyon ve üretim üzerindeki etkileri, bu tartışmaların en önemli nedenleri.

Göç İdaresi Başkanlığı’nın yayımladığı verilere göre; Türkiye’de bulunan Suriyeli erkekler, kadınlardan 121 bin 585 kişi fazla olmak üzere toplam Suriyeli sayısının yüzde 52’sini oluşturuyor. Erkek-kadın sayısı arasındaki en büyük fark 24 bin 804 kişi ile 25-29 yaş aralığında bulunuyor. Yaş aralığı artıkça bu fark azalıyor. 45 üzeri yaş aralıklarında ise kadınların sayısının erkeklerden daha fazla olduğu görülüyor. Kadınlarla çocukların toplam sayısı Suriyeliler’in yüzde 74’ünü (2 milyon 291 bin 126 kişi) oluşturuyor. Suriyeliler, genellikle tarım, inşaat, tekstil gibi düşük ücretli ve yoğun emek gerektiren alanlarda faaliyet gösteren işletmelerde çalışıyor. Çoğu kayıt dışı çalışan bu işgücü, işletmelerin maliyetlerini düşürerek rekabet avantajı sağlıyor. Ancak bu durum, yerli işgücü üzerinde baskı oluşturuyor ve çalışanlar arasındaki gelir eşitsizliğini artırıyor. Bu sebeple Suriyelilerin ülkelerine dönüşü, belirli sektörlerde işgücü açığına sebebiyet verecek, ekonomimize hem negatif hem pozitif etkileri olacak.

IMF DESTEĞİ

Neredeyse büyük bir savaştan çıkmış halde olan Suriye’de uluslararası kuruluşlar, Dünya Bankası ve IMF desteği ile yeniden yapılanma ve inşaat faaliyetlerinin başlaması kaçınılmaz bir gerçek ve bu süreçte büyük olasılıkla Türk şirketleri de yer alacak. Bu işlerin yürütülmesi sürecinde çok sayıda istihdam sağlanacak ve uluslararası standartlar gereği, ülkemizde çalışan Suriyelilere ödenenden daha fazla para ödenecektir. Kendi ülkelerinde parası ve serveti olmaması sebebi ile Türkiye’ye göç eden ve özellikle emeğe dayalı sektörlerde çalışan Suriyeliler’in önemli bir bölümü ülkelerine dönecektir. Suriyelilerin ülkelerine dönmesi ile; ucuz iş gücü kaybı olacak ve yerli çalışanlara daha yüksek ücret ödenmesi gerekecek. Eğer talepte daralma ortaya çıkmasaydı bu artışı kolayca satış fiyatlarına yansıtılabilirlerdi fakat talepteki düşüş bu durumu sınırlandıracak, kârlılıklar düşecektir. Maliyet artışının fiyatlara yansıması sınırlı kalsa bile bu durum maliyet enflasyonunda artışa yol açabilecektir. Daha az deneyimli yerli işgücüyle, üretimde kısa vadeli verimlilik düşüşleri gözlemlenebilir ve tekstil, tarım ve inşaat gibi emek yoğun alanlar bu değişimden daha fazla etkilenebilir. Çok sayıda kişinin ülkelerine kesin dönüş yapmaya karar vermesi halinde ise ülkemizde vatandaşlık elde etmek için satın alınan konutlardan süresi dolmuş olanların satılması olasılığı yüksek olacaktır. Bu eğilim konut piyasasında çok büyük ölçekte olmasa bile fiyat düşüşleri ve kiralarda düşüşlere yol açabilir. Ülkelerine dönecek olanların sayısına bağlı olarak GSYH’de ortaya çıkabilecek düşüş kişi başına gelire göre daha sınırlı bir düşüşe yol açacaktır. Çünkü bu kişilerden vatandaşlık almamış olanlar kişi başına gelir hesabına dahil edilmemektedir. Suriyeliler’e yönelik yapılan kamu harcamaları, genelde sağlık, eğitim ve sosyal yardım hizmetleri alanında yoğunlaşıyor. Bu harcamalar, ülkedeki mali yükün artmasına neden oluyor. Suriyelilerin ülkelerine dönmeleri sonucu yararlandıkları destekler, yardımlar, sağlık hizmetleri ve ilaçlar için kamu bütçesinden yapılan harcamalar azalacağı için bütçe açığı azalacaktır. Suriyelilerin ülkelerine dönüşü, işgücü piyasası üzerinde önemli etkiler yaratsa da maliyet artışının ekonomiye yansıması, Suriyelilere yönelik yapılan kamu harcamalarından daha sınırlı olabilir. Bu süreçte, dengeli politikalar izlenmesi hem sosyal hem de ekonomik etkilerin minimize edilmesi için kritik önem taşıyacaktır.

Ekonomik Veri Takvimi

16Aralık 2024, Pazartesi Çin Sanayi Üretimi (Aylık-Yıllık)
16 Aralık 2024, Pazartesi Çin Perakende Satışlar (Aylık-Yıllık)
16 Aralık 2024, Pazartesi Çin İşsizlik Oranı
16 Aralık 2024, Pazartesi Türkiye Tarım ÜFE (Aylık-Yıllık)
16 Aralık 2024, Pazartesi Türkiye Bütçe Dengesi
17 Aralık2024, Salı İngiltere İşsizlik Oranı
17 Aralık2024, Salı Euro Bölgesi Dış Ticaret Dengesi
17 Aralık2024, Salı ABD Perakende Satışlar
17 Aralık2024, Salı ABD Sanayi Üretimi (Aylık-Yıllık)
17 Aralık2024, Salı ABD Kapasite Kullanım Oranı
18Aralık 2024, ÇarşambaJaponya Dış Ticaret Dengesi
18Aralık 2024, Çarşamba İngiltereTÜFE (Aylık-Yıllık)
18Aralık 2024, Çarşamba Euro BölgesiTÜFE (Aylık-Yıllık)
18Aralık 2024, Çarşamba ABD Cari İşlemler Dengesi
18Aralık 2024, Çarşamba ABD Faiz Oranı
19 Aralık 2024, Perşembe Euro Bölgesi Cari İşlemler Dengesi
19 Aralık 2024, Perşembe İngiltere Faiz Oranı
19 Aralık 2024, Perşembe ABD GSHY (Final)
19 Aralık 2024, Perşembe ABD Kişisel Tüketim Harcamaları
20 Aralık2024, Cuma Japonya TÜFE (Aylık-Yıllık)
20 Aralık2024, Cuma Çin Faiz Oranı
20 Aralık2024, Cuma Almanya ÜFE (Aylık-Yıllık)

Ekonomi ve Finans Sözlüğü

Ödemeler Dengesi: Bir ekonomide yerleşik kişilerin (genel hükümet, merkez bankası, bankalar, diğer sektörler) diğer ekonomilerde yerleşik kişiler (yurt dışında yerleşikler) ile belli bir dönem içinde yapmış oldukları ekonomik işlemlerin sistematik kayıtlarını elde etmek üzere hazırlanan istatistiki bir rapordur (TCMB).

Riskten Korunma: Yatırım riskine karşı korunmak amacıyla finansal pazarlardaki araçları etkin ve doğru bir biçimde kullanarak olası ters fiyat hareketlerine karşı yatırımcının yatırımını güvenceye almasıdır (TCMB).

Hale Tok Savaşer

İletişim: [email protected]