Son yıllarda ihracatçılar üretim ile ilgili genel sorunların yanı sıra artan işçilik ve enerji maliyetleri, düşük kur politikası ve yüksek finansman giderleri ile de savaşmak zorunda kalıyor. Bu zorluklar, Türkiye'nin ihracat performansını olumsuz yönde etkiliyor ve ihracatçıların küresel pazarda rekabet gücünü zayıflatıyor.
Asgari ücrete 2023 yılının ocak ayında yüzde 54,66, temmuz ayında ise yüzde 34 zam yapılmıştı, 2024 yılı için ise yüzde 49 oranında bir zam gerçekleşti. Enerji fiyatlarında ise 2023 yılının ekim ayında gerçekleşen yüzde 20 zam, 2024 yılı temmuz ayında yinelendi. Böylece üretim maliyet pastasındaki işçilik ve enerji giderleri payı artarken kârlık azalmaya başladı. Ayrıca geçtiğimiz yıl ekonomideki normalleşme süreci kapsamında gelen büyümeyi yavaşlatma çabaları çerçevesinde uygulanan regülasyonlar, sanayicinin finansman maliyetlerini yukarı çekerken, satışların zayıflamasına ve kârlılıkların azalmasına sebep oldu. İşletme sermayesi ve yatırım finansmanı üzerindeki bu maliyet artışı, ihracatçıların büyüme ve genişleme planlarını olumsuz etkilemeye devam ediyor. Yüksek faiz oranları nedeniyle, ihracatçılar bankalardan kredi almakta zorlanırken, alternatif finansman kaynaklarına yönelmek durumunda kalıyor ve bu durum, ihracatçıların nakit akışını yönetme becerilerini zayıflatıyor.
2023 yılı Ocak-Aralık döneminde ihracat bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 0,6 artış göstererek 255 milyar 412 milyon dolar, ithalat ise yüzde 0,5 azalarak 361 milyar 763 milyon dolar olarak gerçekleşmişti. Ticaret Bakanlığı’nın açıkladığı öncü verilere göre ise 2024 yılı Haziran ayında ihracat yüzde 10,6 düşüşle 18,6 milyar dolar olarak gerçekleşirken ithalat yüzde 4,1 gerilemeyle 25 milyar dolar olarak kaydedildi. Bu verilere göre dış ticaret açığı Haziran ayında yüzde 21,4 artışla 6,4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Dış ticaret hacmi ise aynı dönemde yüzde 6,9 oranında azalarak 43,6 milyar dolar oldu. Yılın ilk altı ayında ihracat, yüzde 2 oranında artarak 125,5 milyar dolar olarak gerçekleşirken, ithalat, yüzde 8,5 oranında azalarak 168,7 milyar dolara geriledi. Bu veriler dış ticaret dengesinin sağlanması amacı ile alınacak yolun fazla olduğunu gösterir nitelikte.
İhracatçılar kâr ve pazar kaybına neden olan sorunlarına çözüm oluşturmak amacı ile döviz geliri artırma stratejilerini güncelleştirmeli ve yeni pazarlara açılarak ihracat gelirlerini artıracak adımlar atmalıdır. Kaynakların kısıtlı olmasına rağmen hükümetin sağladığı yatırım teşvikleri ve ihracat desteklerinden olabildiğince yararlanmak maliyetlerin düşürülmesinde katkı sağlayacaktır. Enerji maliyetlerini düşürmek için yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapılabilir, verimlilik artırıcı önlemler ve otomasyon uygulamaları ile de işçilik maliyetlerini düşürebilirler. Finansman maliyetlerini azaltmak için ise akreditif, faktoring ve leasing gibi alternatif finansman yöntemlerinden yararlanılabilir. Kamu ve özel sektörün sağladığı finansman destekleri de ihracatçılar için önemli bir kaynak olabilir. Bu şekilde, ihracatçıların finansman maliyetleri düşürülerek büyüme ve genişleme planları desteklenebilir.
Sonuç olarak, Türkiye'nin ihracat potansiyelini artırmak için ihracatçıların karşılaştığı bu zorluklara karşı etkili çözüm yolları geliştirilmelidir. Politik ve ekonomik istikrarın sağlanması, ihracatçıların rekabet gücünü artıracak en önemli adımlardan biri olup, bu sayede Türkiye'nin ekonomik büyümesine de katkı sağlanacaktır. Türkiye'nin ihracatçıları, bu zorluklara rağmen küresel pazarlarda başarılı olma potansiyeline sahiptir ve doğru yönlendirme ve stratejilerle bu potansiyellerini gerçekleştirebilirler.
Gelecek hafta verilerin açıklanacağı takvimden önemli olanları aşağıda paylaşıyorum.
Ekonomik veri takvimi
08 Temmuz 2024, Pazartesi Japonya Cari İşlemler Dengesi
08 Temmuz 2024, Pazartesi Almanya Dış Ticaret Dengesi
09 Temmuz 2024, Salı OECD TÜFE (Aylık-Yıllık)
09 Temmuz 2024, Salı OECD Enerji Fiyatları (Yıllık)
10 Temmuz 2024, Çarşamba Çin TÜFE (Aylık-Yıllık)
10 Temmuz 2024, Çarşamba Çin ÜFE (Aylık-Yıllık)
10 Temmuz 2024, Çarşamba Türkiye Sanayi Üretimi
10 Temmuz 2024, Çarşamba Türkiye İşsizlik Oranı
10 Temmuz 2024, Çarşamba Almanya Cari İşlemler Dengesi
11 Temmuz 2024, Perşambe Almanya TÜFE (Aylık-Yıllık)
11 Temmuz 2024, Perşambe İngiltere GSYH (Aylık-Yıllık)
11 Temmuz 2024, Perşambe İngiltere Sanayi Üretimi
11 Temmuz 2024, Perşambe İngiltere Dış Ticaret Dengesi
11 Temmuz 2024, Perşambe OECD İşsizlik Oranı
11 Temmuz 2024, Perşambe ABD TÜFE (Aylık-Yıllık)
12 Temmuz 2024, Cuma Çin Dış Ticaret Dengesi
12 Temmuz 2024, Cuma Japonya Sanayi Üretimi
12 Temmuz 2024, Cuma Türkiye Cari İşlemler Dengesi
12 Temmuz 2024, Cuma ABD ÜFE (Aylık-Yıllık)
Ekonomi ve finans sözlüğü
Akreditif: İhraç edilen malların bedellerinin ödenmesi konusunda belirli şartların yerine getirilmesi halinde ödemenin yapılacağına ilişkin bir çeşit teminattır. Akreditif işlemlerine bankalar veya diğer finans kurumları aracılık etmektedir. Bu doğrultuda, akreditif, finans kurumlarının belirli bir süre için, belirli bir miktar ve üçüncü bir kişi lehine yabancı ülkedeki bir muhabir bankaya kendi nezdinde kredi açması için gönderdiği bir tür teminat mektubudur (TCMB).
İhracat reeskont kredisi: TCMB Kanunu'nun 45. maddesine istinaden çıkarılan reeskont düzenlemeleri çerçevesinde firmalarca döviz üzerinden düzenlenmiş ve belirli şartları sağlayan senetlerin aracı bankalarca reeskonta getirilmesi karşılığında TCMB tarafından ihracat kullandırılan kredi türüdür (TCMB).
