25 Aralık 2024 tarihli haberlere göre Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla yayımlanan kararnameyle Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bünyesinde Nüfus Politikaları Kurulu ile Aile Enstitüsü kurulmuştur. Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği (CEİD) sosyal medya paylaşımlarında bu her iki kuruluşun da öncelikli amaçlarının düşen doğum oranlarının yükseltilmesi olduğuna dikkat çekmekteydi. Bu öngörülerinde haklılar çünkü Nüfus Politikaları Kurulu çalışma ilkeleri içinde şu ifadeye yer verilmektedir: “… demografik yapıda meydana gelen değişimler ile doğurganlık oranının azalmasına neden olan faktörleri ve bunların ortaya çıkardığı sonuçları kapsamlı olarak incelemek ve gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak, doğurganlık hızının nüfusun yenilenme seviyesinin üzerinde tutulması ve aile kurumunun güçlendirilmesi suretiyle sağlıklı ve dinamik nüfus yapısının korunması için kısa, orta ve uzun vadeli politikaların oluşturulmasını sağlamak …” Aile Enstitüsü’nün ise başlıca görev tanımı arasında; “aile yapısının ve değerlerinin korunması ve güçlendirilmesi, ailenin sosyal refahının artırılması” bulunuyor.
CEİD’in ilgili farkındalık paylaşımında dikkat çektiği toplumsal cinsiyet eşitliği koşullarının güçlendirilmesi ile doğurganlık oranının arttırılması yönündeki politikalarda öncelikli temel ilkelerin anne ve çocuk sağlığı ile üreme sağlığını gözeten politikalar ve uygulamalar olmalıdır tespitleri, bahsi geçen bu iki yeni oluşum çerçevesinde özellikle önemlidir.
İşte tam da bu kapsamda yürürlükteki uygulamanın iptaline yönelik 2022 yılında Ankara 16. İdare Mahkemesi’nde 2072 no’lu karar ile ücretsiz uygulanması kazanılmış olmasına rağmen 2 yılı geçen süre zarfında halen ulusal aşı takvimine alınmayan Human Papilloma Virus (HPV) aşısı da artık Sağlık Bakanlığı’nca sumen altından çıkarılmalıdır. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı sayfalarında da geçtiği üzere ‘1-31 Ocak Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Farkındalık Ayı’ olarak geçmekte olup dünyanın birçok ülkesinde hastalığa dikkat çekmek üzere farkındalık etkinlikleri düzenlenmektedir.
Yaygınlığını öngörmek adına cinsel olarak aktif insanların yüzde 80-90 oranında HPV enfeksiyonu ile tanışmış oldukları ifade edilir. Rahim ağzı kanseri vakalarının ise yüzde 97 gibi neredeyse tamamına yakın oranı HPV kaynaklıdır. Vücut bu virüsle tanışmadan HPV aşısının uygulanması ve erken tanı için yılda bir düzenli jinekolojik muayene ile HPV tanı testi yapılması önemlidir. Çünkü gerek HPV bulaştığında gerekse rahim ağzı kanseri ilk aşamalarında vücutta bulgu vermemektedir. Belirti vermeye başladığında ise geç kalınmış olmakta; ameliyat, kemoterapi, radyoterapi gibi zorlu ve pahalı tedavi yöntemleri ve de bu tedavi neticesinde kadının gelecekte çocuk sahibi olamama riski de artmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre tüm dünyada her yıl yaklaşık 500 bin rahim ağzı kanseri görülmekte ve bu vakaların da yarısından fazlasının ölümle sonuçlandığı kaydedilmektedir.
11 YAŞINDAN İTİBAREN HERKESE
HPV aşısı yaygın kabulde 9-14 yaştan itibaren kız çocuklara önerilmektedir. Ancak HPV kaynaklı kanser türevlerinin erkeklerde de geliştiği bilinmektedir. Bulaşıcılığı da önleme kapsamında her iki cinse de yapılması gerekmektedir. 14 yaşa kadar 2 doz, 14 yaşından sonra ise yakalama dozu ile birlikte aşı 3 doz olarak uygulanır. Medicana Sağlık Grubu Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. İlkay Nafiye Topaloğlu, aya özel yaptığı yazılı açıklamada, yeni bilgi olarak aşının yapılması gereken yaş aralığına dikkat çekip; “Yakın zamana kadar 11-26 yaş olarak bilinmekteydi. Ancak yapılan son bilimsel açıklamalar ve jinekoloji onkoloji toplantılarında yaş sınırı ortadan kaldırılıp her yaşta yapılabileceği söylenmektedir. Çünkü aşı, koruyuculuğu yüzde 90'ların üzerinde olan savunma mekanizması oluşturmaktadır.” diye belirtmiştir.
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin, 18-26 yaş grubunda olup sosyal destek sistemindeki kadınlara 3 doz ücretsiz HPV aşısı uygulaması, imkanlar doğrultusunda farkındalık ve bilinçlendirme amaçlı belirlenmiş olmalıdır çünkü bu görev, toplum sağlığı kapsamında devletin temel görevleri arasındadır. Büyükşehir Belediyesi de zaten bu hizmetinin duyurusunda Dünya Sağlık Örgütü'ne üye ülkelerin yüzde 60'ında sağlık sigortaları ile ücretsiz olarak yapılmakta olduğuna dikkat çekmektedir. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin bu hizmetinden yararlanmak isteyen kadınlar, https://www.bizizmir.com/tr/HpvBasvuru adresi üzerinden başvuru yapabilecektir. Başvurusu onaylanan kişiye SMS ile ön bilgilendirme yapılacağı ve ardından kişiyle iletişime geçilerek İzmir Büyükşehir Belediyesi Eşrefpaşa Hastanesi’nde aşılama takviminin tamamlanacağı kaydediliyor.
HPV aşısı, ulusal aşı takvimine programlanırken mahkeme kararı ardından Sağlık Bakanlığı’nın 25 Kasım 2022’deki ilk açıklamasına karşın; dünyadaki uygulamadan farklı olarak Türkiye’nin sosyal gerçekliği, medeni hal, yaş gibi kıstasları ile programlanmamalı; aksine 9 yaşından itibaren kız/erkek aşı olmayı dileyen herkese adil ve eşit uygulanmalıdır.
