Tüm jeoloji uzmanlarının fikir birliği, ülkemizdeki yapı stoğunun yenilenmesi yönünde. İstanbul’un bu anlamda en riskli görülen alanların başında geldiği oldukça uzun süredir dillendirilmekte. Umarız yanılıyorlardır. Ancak, her durumda eskiyen, korozyana uğramış yapıların yenilenmesi gerektiği yadsınamayacak bir gerçektir. Her şeyin zamana yenik düşmesi nedeniyle bu durum esasen tüm ülkedeki yapılar için geçerlidir. 23.02.2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile açıklanan destek vatandaşa nasıl yansıyacak? Konu her ne kadar İstanbul ile sınırlı olsa da şehrimizde yaşayan pek çok kişinin ülkemizin bu güzide şehrinde yakınları veya malvarlıkları bulunmakta. O nedenle şehrimizde yaşayan hemşehrilerimizi de ilgilendiren bir konu olarak düzenlemenin incelenmesinde yarar bulunmaktadır.

6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamındaki yapıların malikleri yararlanacak. 6306 sayılı yasa kapsamında riskli yapının bulunduğu parselde ruhsat alınması ve kat irtifakı kurulması sonrası gerçek veya tüzel kişilere, bu karar uyarınca talep etmeleri durumunda, aynı kanun kapsamında yapacakları yeni yapılar için mevcut yapıda sahip oldukları ve idarece tespiti yapılacak olan konut ve işyerlerine yapım için yardım verilebilecek.
Kimler yararlanamayacak: 

1. Riskli yapının bulunduğu parselde üretilecek projedeki bağımsız bölüm sayısı veya inşaat alanı, mevcut bağımsız bölün sayısı veya inşaat alanının 1,5 katını geçiyorsa hibe ve kredi desteğinden yararlanılamayacak.
2. Riskli yapının bulunduğu parselde 01.04.2023 tarihinden önce yeni yapıya alt yapı ruhsatı düzenlenmiş ise yapım için yardımdan yararlanılamayacak.
3. Yapım için yararlanılacak yapı ferdileşmemiş kooperatif olması durumunda, kooperatif üye listesi ve riskli yapıdaki mevcut bağımsız bölüm sayısı esas alınacak.
Talepte bulunan hak sahibine bir bağımsız bölüm için 700 bin liraya kadar hibe, 700 bin liraya kadar kredi; işyeri için 350 bin liraya kadar hibe 700 bin liraya kadar kredi verilecek.  Diğer bir konut için 1 milyon 400 bin liraya kadar kredi, işyeri için 700 bin liraya kadar kredi verilebilecek.Mal sahibi bu destekleri almış durumdayken taşınmazını satarsa, satın alan da bu olanaklardan yararlanabilecek. Taşınmazlardaki kiracı veya sınırlı hak sahiplerine, bağımsız bölümü kullanıyor olmaları koşulu ile bir kerelik 100 bin lira karşılıksız tahliye desteği sağlanacak. Su basman seviyesinde, taşıyıcı sistem bitiminde ve inşaat bitiminde olmak üzere üç eşit taksitte ödeme yapılacak. Ödemeler, hak sahiplerinin anlaşma yaptıkları müteahhidin bankada açacağı  olan vadesiz hesabına yapılacak. Yani ödeme hak sahibi olan vatandaşa değil, inşaatı yapacak olan müteahhide yapılacak. Bu çok önemli bir konu. Burada müteahhidin gerçek anlamda bu bedeli inşaatın tamamlanması için kullanması gerekmekte. Güven unsuru çok değerli. İnşaatın yapım işini güvenerek müteahhide veren hak sahipleri, düzenleme gereği, bu konuda da güvenlerini sürdürecekler. İnşaatın selameti için, ödemenin işi yapana yapılması gecikmeleri önleyecektir. Hak sahibine yapılmış olması durumunda hak sahibince müteahhide ödeme gerçekleşmez ise inşaatın tamamlanması gecikebilir, hatta olanaksızlaşabilir. Bu durumda diğer hak sahiplerinin mağduriyeti de mümkün olabilecektir. 

Arabulucu Avukat Nurdan Heris