Evet, peki nedir bu Lenfödem? Kol ve bacakların şişmesi ile kendini belli eden fil hastalığı (lenfödem), bağışıklık sisteminin bir parçası olan lenf bezlerinde oluşan tıkanmalara bağlı olarak ortaya çıkar. Hücreler arası boşlukları dolduran sıvının miktar olarak dengede kalabilmesi için sürekli olarak süzülmesi ve kan dolaşımına karışması gerekir. Lenf sıvısı olarak adlandırılan bu sıvı lenf sistemi tarafından kontrol edilir. Lenf bezleri, kanalları veya düğümlerinde oluşan hasarlara ve doğumsal anomalilere bağlı olarak hücreler arası sıvı miktarının dengesinde bozulmalar oluşabilir. Lenf bezlerinde oluşan tıkanıklıklar, lenf sıvısının boşaltılmasını olumsuz etkileyerek kol ve bacaklarda sıvı birikimine, dolayısıyla da şişliklere neden olur. Bu durum fil hastalığı olarak adlandırılır. Lenfatik sistemin düzgün çalışmaması sonucunda oluşan lenfödem, kronik uzun süreli bir durumdur. Belirtilerin ortaya çıkışından sonra kısa bir süre içerisinde teşhis edilerek tedaviye başlanmaması durumunda hastalık kötüleşebilir.
En temel lenfödem belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
*Parmaklar ve parmak araları da dahil olmak üzere kol ve bacakların bir kısmının veya tamamının şişmesi
* Ağrı ve rahatsızlık hissi
* Vücutta ağırlık ve sıkılık hissi
* Hareket kabiliyetinin kısıtlanması
* Derinin sertleşerek kalınlaşması (fibrozis)
* Tekrar eden enfeksiyonlar
* Ciltte kıvrımların oluşumu
* Siğil benzeri oluşumlar
* Deriden sıvı sızması
Fil hastalığının oluşumunda rol oynayan faktörler şunlardır:
* Kanser sonrasında görülen ışın (radyasyon) tedavileri
* Bazı ameliyatlar sonucunda lenf yollarının hasara uğraması
* Mantar hastalıkları
* Travmalar
* Enfeksiyonlar
* Sivrisinekler aracılığıyla bulaşan parazitler
Lenf sisteminin yapısına ilişkin kalıtsal hastalık ve anomaliler Lipödem sonucu gelişen lenfödem: Lipödemde, her iki bacakta da simetrik olarak yağ artışı görülüyor. Lipödeme aynı şekilde kollarda da rastlanabiliyor. Vücudun artan yağ oranıyla birlikte lenf sisteminin taşımakla yükümlü olduğu su ve protein miktarı da artıyor. Bunun sonucunda zamanla aşırı çalışan lenf sistemi bozuluyor ve görevini yapamaz hale geliyor. Lipödeme bağlı lenfödem de bu şekilde gelişiyor.
TEDAVİSİ
Lenfödem tedavisinde uygulanacak yöntem kompleks boşaltıcı fizik tedavidir. Bu tedavi 4 farklı yöntemden oluşuyor: * Manuel lenf drenajı * Kompresyon (bandaj ve çorap) * Cilt bakımı * Egzersiz Düzenli egzersiz ile etkilenen uzuvlardaki kasların sürekli çalıştırılmasıyla lenf drenajı daha iyi bir şekilde gerçekleştirilir. Hastanın yaşına uygun bir egzersiz planı belirlenerek, buna uyum sağlaması önerilir. Manuel lenfatik drenaj olarak da adlandırılan özel masaj teknikleri yardımıyla, lenfatik sistemdeki sıvı akımı uyarılarak şişliğin giderilmesi sağlanabilir. Egzersizin programının hastaya özel olarak tedavi yürüten fizyoterapist tarafından hazırlanması gerekiyor. Lenfödem hastalarında ısınma ve pompalama, solunum ve hafif germe egzersizleri yapılmalı.
