Ticari yaşamın neredeyse 2 bin 500 yıldır kesintisiz sürdüğü, günde yaklaşık 200 bin kişinin ziyaret ettiği, camisi, mescidi, havraları ve 16 bin esnafıyla kentin tarihi açık hava çarşısı Kemeraltı'nın sesi soluğu olmaya çalışan İzmir Tarihi Kemeraltı Esnaf Derneği Başkanı Semih Girgin ile dernek merkezinde bir araya gelerek söyleştik. Söyleşimize, tarihi çarşıda yangın tehlikesinden söz ederek başladık. Bu yıl art arda iki önemli yangın atlatan çarşıda irili ufaklı başka yangınlar da yaşandığını belirten Girgin, "Büyük şans eseri yaşadığımız yangınlar gündüz saatlerinde gerçekleşti. İtfaiye araçları yangınların yaşandığı sokaklara erişebildi. Her zaman bu kadar şanslı olmayabiliriz. Çarşıda binalar dip dibe, elektrik tesisatının yenilenmesi gereken çok eski yapı var" diye konuştu.

Büyük çoğunluğu elektrik tesisatından çıktığı anlaşılan yangınların önlenmesi için kısa süre önce Konak Belediyesi ve Elektrik Mühendisleri Odası ile birlikte bir proje başlattıklarını anlatan Semih Girgin, yapılan son toplantılarda yeni ruhsat alacak işletmelerde yaşı 30 yılı aşkın binalar için elektrik tesisatının yenilenmesini sağlamak için çalışma yürüttüklerini söyledi. Girgin, göreve geldiklerinde, çarşının belirli yerlerine yangın hidrantları kurulmasını sağladıklarını, ancak bunları kullanacak esnafın ne yazık ki eğitimlere gelmediğini gördüklerini belirtti. İş yerlerindeki yangın tüpleri konusunda kurumların denetleyici olması gerektiğini vurgulayan Semih Girgin, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Ne yazık ki Kemeraltı'nda elektrik tesisatı konusunda bir bilinç yok. Binalarda kaçak akım rölesi yok. Öte yandan çarşıda iş yapan seyyar elektrikçilerin de eğitilmesi gerekiyor. Aslında pratik kullanımı olan, bir elektrik kaçağı olduğunda sorunu çözecek, yangın büyümeden bastırabilecek basit sistemler var. Ne yazık ki esnafımızın üç-dört bin liralık yatırım yapmaktan kaçındığını, işyerindeki milyonlarca liralık malını tehlikeye attığını görüyoruz. Ekonomik koşullar elbette zorluyor olabilir. Ancak çarşıda iş yerleri bitişik nizamda olduğu çarşıda çok sayıda mekan da riske atılmış oluyor. Yaşadığımız yangılarda şanslıydık, çarşıda çok yayılmadan söndürülebildi ama şans her zaman yaver gitmeyebilir."

KEMERALTI'NDA BİR ÖMÜR

İzmir Tarihi Kemeraltı Esnaf Derneği Başkanı, çocukluğu, gençliği Mimar Kemalettin Çarşısı ve Tarihi Kemeraltı Çarşısı'nda geçmiş bir iş insanı. EGS Holding'in kurucularından manifaturacı Mehmet Eşref Girgin'in oğlu olan Semih Girgin kumaş topları arasında büyümüş. Mimar Kemalettin'den Kemeraltı'na geçen babası Almanya'ya ilk tekstil ürünleri ihracatını yapmış. Ardından uzun yıllar Salepçioğlu Camisi'nin karşısında yer alan Toros Döner Kebap Salonu'nu işletmiş. Koşullar gereği Semih Girgin, Karadeniz Teknik Üniversitesi Matematik Bölümü'nde öğrenimini ve Almanya'daki dil eğitimini yarıda bırakıp babasının yanında çalışmaya, işlerine yardım etmeye, esnaflığa başlamış. Bir yandan da tekstil üretimi ve ihracatı da sürdürmüş. Kemeraltı Esnaf Derneği'ni 2004 yılında tekstil işi yaparken, 24 arkadaşıyla birlikte Necati Ortabaş'ın başkanlığında kurduklarını anlatan Girgin, o yıllarda çarşının durumuna ilişkin şu bilgileri paylaşıyor:

"2004 işportanın, hırsızlığın had safhada olduğu, çarşının adeta kuralsız bir şekilde işgal edildiği bir dönemdi. Biz bir şeyler yapmaya çalışıyorduk. Yöneticiler çabımızı görünce dernekleşmemizi ve kurumsallaşmamızı önerdi. Şartlar zorladı biraz da. Meserret Han'da küçük bir odada kurduk derneği. Her zaman samimi ve dürüst davrandık. Bu da dernek için avantaj oldu. İyi diyaloglar kuruldu o dönem. Daha sonra bize Cumhuriyet tarihinin ilk çocuk kütüphanesi olan bugün Akdeniz Akademisi'nin olduğu yerdeki binayı verdiler. Orada yedi yıl çalıştık. O yıllarda derneğe kayıtlı 500-600 dolayında esnaf vardı."

250 ÜYESİ VAR

Derneğin kurulduğu dönemde tüzüğünün hazırlanmasına katkılı olanlardan birisi olan Semih Girgin, daha sonra dernekten ayrılmış ancak bağını hiç koparmamış. 2019 yılında genel kurula 1085 üyeyle gidilirken bugün dernekteki üye sayısının 250 dolayında olduğunu anlatan Girgin, tarihi çarşı ve dernek üye yapısındaki gelişmeleri şöyle özetliyor:
"Bugün Kemeraltı'nda yaklaşık 16 bin esnafımız var. Derneğe üye olmak isteyen elbette çok kişi var. Yönetime seçildiğimizde küçülerek büyümeyi hedefledik ve tüzükte önemli bir değişikliğe gittik. Üye olmak için iki sene Kemeraltı'nda esnaf ya da mal sahibi olma zorunluluğu getirdik. Başkanın en az beş yıllık Kemeraltı esnafı olması ve derneğe beş yıl üye olması şartını getirdik. Başkanlık süresi üç yıl. Art arda sadece iki dönem başkanlık yapılabilecek artık. Tüm bu çalışmalar derneğe kurumsallık kazandırmak ve çalışmaların sürdürülebilir olması için. Üyelerin Kemeraltı ile bağını koparmaması için."

Kemeraltı'nın eski esnafının çoğunun artık çarşıdan çekildiğine, çocuklarının da işleri sahiplenmediğine dikkat çekiyor Semih Girgin, "Çarşının profili ister istemez değişiyor. Mal sahipleri değişiyor. Zanaatkarlarımızı kaybettik, terzilerimiz, tenekecilerimiz yok. Tutamıyoruz zanaatkarlarımızı. Şu sıra elde kalan zanaatkarlarımızı koruyabilmek için çabalıyoruz. Bir 'Kemeraltı Sanat ve Zanaat Atlası' yaptık TARKEM ile. Bizim de başka şehirlerde olduğu gibi onları bir yerde toplamamız, yaşatmak için proje geliştirmemiz gerek" diyor. Esnafın 2 bin 500 yıldır gelenekleriyle yaşadığı çarşının pandemide çok kan kaybettiğini, yine de esnafın büyük bir kararlılıkla, dirayetle, tüm ekonomik zorluklara karşın her gün kepengini açmaya çarşıya koşarak geldiğini söylüyor.

ÇARŞININ ÖNCELİĞİ

Turizm hareketliliğinin Kemeraltı'nın önceliği olduğunu belirten İzmir Tarihi Kemeraltı Esnaf Derneği Başkanı Semih Girgin, "Şehir ekonomisinin parası İzmirli'ye yetmiyor. Dışarıdan gelen paraya ihtiyacımız var" diyor. Girgin, "İstanbul, Antalya, Gaziantep, Mardin yerli turistle bir yere geldi. Biz denizi olan, her türlü güzelliğe, alternatif turizme sahip bir kentiz. Bunca zenginliğe rağmen ne yazık ki para kazanamıyoruz. Kentteki her kurumun kendi turizm planı var. Kentin bir planı olur, ona göre ortak bir hedef belirlenir ve yol alınır. Bizim de bunu yapmamız gerek" diye ekliyor.

KRUVAZİYER HEYECANI

Kruvaziyer gemi turlarıyla İzmir'e günü birlik gelen turistlerin Kemeraltı'na gelmeleri için ilgili kuruluşlarla yeni yeni iletişim kurduklarını anlatan Semih Girgin, sözlerini şöyle sürdürüyor:

"Gemiler dört bin kişilik ancak dörtte biri Kemeraltı'na geliyor. Haftada ortalama üç bine yakın turist Kemeraltı'na geliyor denilebilir. Bu ziyaretler kışın da sürecek. Ne yazık ki gemilerde Kemeraltı'nı tanıtacak bir döküman yok. Şimdi bu dökümanları hazırlıyoruz. Özellikle kruvaziyer gemilerin geleceği gün sosyal medyadan esnafa duyurularımızı yapıyoruz. Hangi dilde rehbere ihtiyaç duyulacağını, kaç kişinin çarşıda olacağını söylüyor, ahilik kurallarına uyulmasını rica ediyoruz. Esnafımızın kasasında mutlaka Euro ya da dolar cinsinden bozuk para bulundurmasını anımsatıyoruz. MSC şirketiyle dernek olarak doğrudan iletişime geçtik. Gemiler İzmir Limanı'na gelirken Kemeraltı'nı tanıtacak broşürleri dağıtabileceklerini belirttiler."

"GENÇLER KEMERALTI'NA GELMİYOR"

Söyleşimizde çocukluğu, gençliği Kemeraltı'nda geçmiş bir kişi olarak gençlerin Kemeraltı ile iletişiminin olmamasının kendisini üzdüğünü dile getiriyor Semih Girgin:
"Bizim en kısa sürede gençlerimizin Kemeraltı ile bağını yeniden kuracak bir çalışmaya ihtiyacımız var. 'Babadan oğula, deden toruna Kemeraltı' gibi bir proje yapmamız gerekiyor. Kemeraltı'nda bugün spor salonu yok, sinemamız, tiyatromuz yok. Bir konser alanımız yok. Gençlerin konser dinleyeceği, nefes alacak alanlara ihtiyacımız var. Kemeraltı'nı 24 saat yaşatmak hayal. Tek vardiya olacak, belirli saate kadar açık kalan meydanlarımız olsun. Orada konserler, gösteriler yapılsın. Bugün kapalı olan sinema salonlarında dijital teknolojiye uygun ortamlar oluşturulsun. Yeter ki gençlerimiz Kemeraltı ile bağlarını koparmasın, sürdürülebilirlik için bu şart."

"KADINLAR OLMAZSA OLMAZIMIZ"

Tarihi Kemeraltı Çarşısı esnafı için kadınların büyük önemi olduğuna değinen Semih Girgin "Burası kadınlarımız için sadece ihtiyaç görülen bir alan değil. Aynı zamanda bir rehabilitasyon merkezi. Kadınlarımızın Kemeraltı'yla nostaljik bir bağı var. Esnafımız için çok değerliler" diyor. Dernek yönetiminde iki kadın üyenin bulunmasının çok değerli olduğunu belirten Girgin, "Umarım benden sonra dernek başkanı bir kadın olur. Kadınların çarşıya bakışı bizlerden daha farklı" görüşünü dile getiriyor. Kemeraltı'nda yeterince kadın esnaf bulunmadığını da söyleyen Semih Girgin, son dönemde genç kadınların bir araya gelerek sanat atölyeleri açmaya başlamalarının önemli bir gelişme olduğuna dikkati çekiyor.

‘YAŞAM BİÇİMİM’

Semih Girgin'le vedalaşırken yaşamı çarşıda geçmiş iş insanına, "Kemeraltı sizin için ne ifade ediyor?" diye soruyorum. Görev süresi 2027 yılında sona erecek Girgin, "Kemeraltı benim yaşam biçimim, hayat enerjim, beslendiğim yer" diye yanıtlıyor.