18 yaşını doldurmuş kadın çalışanların gece vardiyasında çalıştırılmaları yasa ve yönetmeliklerle düzenlenmiştir.
Gece vardiyası, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 69’uncu maddesinde belirtilen gece çalışma sürelerini kapsayan ve yedi buçuk saati geçmeyen çalışma zamanını ifade eder. Kadın çalışanlar gece vardiyalarında 7 buçuk saatten fazla çalıştırılamaz. Ancak turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde ve bu işlerin yürütüldüğü işyerlerinde faaliyet gösteren alt işveren tarafından yürütülen işlerde kadın çalışanın yazılı onayının alınması şartıyla 7 buçuk saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilir.
Servis hakları:
Belediye sınırları dışındaki her türlü işyeri işverenleri ile belediye sınırları içinde olmakla beraber, vardiya değişim saatlerinde toplu taşıma araçları ile gidip gelme zorluğu bulunan işyeri işverenleri, gece vardiyasında çalıştıracakları kadın çalışanları, sağlayacakları uygun araçlarla ikametgâhlarına en yakın merkezden, işyerine götürüp getirmekle yükümlüdür.
Sağlık muayeneleri:
1) Kadın çalışanların gece vardiyalarında çalıştırılabilmeleri için, işe başlamadan önce, gece vardiyalarında çalıştırılmalarında sakınca olmadığına ilişkin sağlık raporu işyerinde görevli işyeri hekiminden alınır.
2) Ayrıca işveren, işin devamı süresince, çalışanın özel durumunu, işyerinde maruz kalınan sağlık ve güvenlik risklerini de dikkate alarak işyeri hekimince belirlenen düzenli aralıklarla çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlar.
Eşi gece vardiyasında çalışması durumunda,
1) Kadın çalışanın kocası da işin vardiyalar halinde yürütüldüğü aynı veya ayrı bir işyerinde çalışıyor ise kadın çalışanın isteği üzerine, gece çalıştırılması, kocasının çalıştığı gece vardiyasına rastlamayacak şekilde düzenlenir.
2) Aynı işyerinde çalışan eşlerin aynı gece vardiyasında çalışma istekleri, işverence, imkan dahilinde karşılanır.
Hamilelik ve doğum sonrası çalışma esası:
1) Kadın çalışanlar, hamile olduklarının doktor raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar, emziren kadın çalışanlar ise doğum tarihinden başlamak üzere kendi mevzuatlarındaki hükümler saklı kalmak kaydıyla bir yıl süre ile gece vardiyalarında çalıştırılamazlar.
2) Ancak emziren kadın çalışanlarda bu süre, anne veya çocuğun sağlığı açısından gerekli olduğunun işyerinde görevli işyeri hekiminden alınan raporla belgelenmesi halinde altı ay daha uzatılır.
3) Bu çalışanların anılan sürelerdeki çalışmaları, 14/7/2004 tarihli ve 25522 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik hükümleri saklı kalmak üzere gündüz vardiyalarına rastlayacak şekilde düzenlenir.
Listeleri saklama zorunluluğu:
Gece vardiyalarında kadın çalışan çalıştırmak isteyen işverenler, gece çalıştırılacak kadın çalışanların isim listelerini, iş müfettişlerince yapılan denetimlerde göstermek üzere işyerinde saklar.
İdari para cezası:
Yönetmelikle belirlenen hükümlere uyulmaması halinde 4857 ve 6331 sayılı kanunlara idari yaptırım olan cezalara işverenler muhatap olurlar.
