Dengenin sağlanmasında birçok organ; iç kulak, gözler, eklem ve kaslar, beyin, omurilik birbirleriyle bağlantılı şekilde çalışır. Bu organları etkileyen hastalıkların bir çoğunda vertigo ve/veya dengesizlik ortaya çıkar. Bu sebeple vertigo ve denge bozukluğu değerlendirilmesi, tanı ve tedavisi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve ekip işidir. (KBB, nöroloji, kardiyoloj, dahiliye, fizik tedavi, odyoloji,beyin cerrahisi)
Dolaşım bozuklukları, B12 vitamini eksikliğine bağlı sinir dejenerasyonu veya nadiren tabes dorsalis (sifilizin bir komplikasyonu) sonucunda denge bozukluğu oluşabilir. Beyinde serebellumu etkileyen bir tümör veya inme, kollarda ve bacaklarda kuvvet kaybının yanı sıra bozulmuş kas koordinasyonunun diğer özelliklerine de neden olabilir.
Özellikle yatan veya oturan kişinin aniden ayağa kalkması ile oluşan sendeleme, göz kararması, baş dönmesi ve hatta bayılma kimi zaman tansiyon ve şeker dengesizliklerine, kimi zaman da boyun damarlarının daralmasına işaret edebilir.
Öncelikle baş dönmesi ve dengesizlik arasındaki farkı bilmek gerekiyor. Tıbbi anlamda baş dönmesi (vertigo) kişinin etrafına veya etrafın kişiye göre dairesel hareketin hissedildiği dönme hissi için kullanılmaktadır. Dengesizlik ise hastalar tarafından sarhoş olma sırasında hissedilen, uzuvlarda veya bedenin kendisinde ortaya çıkan beceriksizleşme hissidir. Bu genellikle kendini yürüme bozukluğu şeklinde hissettirir. Baş dönmesine sıklıkla bulantı, bazen de kusma eşlik ederken dengesizlik sırasında bu yakınmalar ortaya çıkmaz. Baş dönmesi sırasında özellikle yürüme sırasında dengesizlik de ortaya çıkabilir.
Dengesizlik hissinin beyinden kaynaklandığı nasıl anlaşılır?
Dengesizlik beyin, beyincik veya omurilikteki bir hastalıktan kaynaklanabilmektedir. Bunu anlatan en önemli bulgu hastalarda dengesizliğe eşlik eden başka bir nörolojik yakınmanın da olmasıdır. Bu yakınmalar arasında çift görme, peltek konuşma, yutma güçlüğü, vücudun bir yarısında uyuşma veya güç kaybı sayılabilir. Omurilikten kaynaklanan denge bozukluklarında uzuvlarda uyuşma, yanma, güç kaybı, idrar tutamama veya başlatamama gibi yakınmalar olabilmektedir.
Dengesizlik hissinin iç kulaktan kaynaklandığı nasıl anlaşılır?
Dengesizlik iç kulaktaki denge organından kaynaklandığında genellikle baş dönmesi hissi de ortaya çıkar. Bu durum sıklıkla yarım daire kanalları içindeki kristallere bağlı ortaya çıkan benign paroksismal pozisyonel vertigo ismindeki bir hastalık nedeni ile olmaktadır. Bu hastalıkta hasta kişi ani baş hareketleri ile olan baş dönmesi hisseder.
Ne zaman bir doktora başvurmak gerekir?
Tekrarlayan baş dönmesi veya dengesizlik atakları olan hastalar. Baş dönmesi veya dengesizliğe çift görme, peltek konuşma, yutma güçlüğü, vücudun bir tarafında uyuşma veya güçsüzlüğün eşlik etmesi durumunda. 55 yaşın üzerinde özellikle yüksek tansiyon, diyabet veya kalp hastası olup, ani olarak ortaya çıkan baş dönmesi veya dengesizlik yakınması olan hastalar. Dengesizlik yakınmasına giderek artan baş ağrısının eklendiği durumlarda. Baş dönmesi ile birlikte işitme kaybının olması durumunda.
Sayın okur, sizin de böyle şikayetleriniz varsa hiç ihmal etmeden nöroloji veya KBB veya fizik tedavi bölümlerine başvurunuz.
Sağlıklı günler dilerim…
