Tuğçe GÜLER- EGE TELGRAF/ Hiper glisemi, kan şekerinin normal seviyelerin üzerinde bulunması durumu olarak tanımlanır ve genellikle şeker hastalığına (diyabet) yol açar. Normal açlık kan şekeri düzeyi 70-100 miligram, tokluk kan şekeri ise 140 miligramı geçmemelidir. Yüksek kan şekeri seviyeleri, çeşitli belirtilerle kendini gösterir; bu belirtiler arasında aşırı susama, ağız kuruluğu, sık idrara çıkma, görmede bulanıklık, yara iyileşmesinde gecikme ve halsizlik bulunmaktadır.
Kan Şekerinin Yükselmesine Neden Olan Faktörler
Şeker hastalığında kan şekerinin yükselmesinin pek çok nedeni vardır. Düzenli ilaç kullanımının ihmal edilmesi ve yeterli insülin uygulanmaması, kan şekerinin artmasına yol açabilir. Ayrıca, aşırı yemek yeme ve yetersiz fiziksel aktivite de bu durumu etkileyen önemli faktörler arasında yer alır. Enfeksiyon gibi hastalıklar da kan şekerini yükseltebilir. Bazı bireyler, gece uyku sırasında normal kan şekeri seviyelerine sahipken sabah uyandıklarında yüksek seviyelerle karşılaşabilmektedir. Bu durum, gece uykusunda salgılanan hormonların aşırı miktarda salınmasından ya da kan şekerinin düşmesi sonucu karaciğerden ve yağ dokusundan şeker salınmasından kaynaklanabilir.
Yüksek Kan Şekerinin Belirtileri
Yüksek kan şekeri seviyeleri, vücudun susuz kalması, aşırı susama ve artan idrara çıkma gibi belirtilerle kendini gösterir. Ayrıca, halsizlik, sürekli yorgunluk, yavaş iyileşen yaralar, kilo kaybı veya alımı gibi durumlar da önemli belirtilerdir. İlerleyen diyabet belirtileri arasında görme bozuklukları, diş etlerinde kanama, kollarda ve bacaklarda karıncalanma ile sindirim sorunları da yer alır. Ciddi durumlar arasında böbrek işlevlerinin bozulması, kalp damar hastalıkları ve hafıza kaybı gibi komplikasyonlar gelişebilir.
Beslenme ve Gıda Tedavisi
Yüksek kan şekeri durumunda uygun beslenme, hastalığın kontrol altına alınmasında kritik bir rol oynar. Şeker hastalarının günde 5-6 küçük öğün tüketmesi, günde en az 1-2 litre sıvı alması ve bol miktarda meyve ile sebze tüketmesi önerilmektedir. Tuzlu yiyeceklerden kaçınılması ve alkol tüketiminin tamamen bırakılması da önemlidir.
Tüketilmesi gereken gıdalar:
Et, balık ve süt ürünleri
Bulgur, yulaf ve çavdar ekmeği
Yumurta ve baklagiller (fasulye, mercimek)
Taze sebzeler (patlıcan, biber, lahana, soğan, havuç, sarımsak, salatalık, ıspanak, marul, domates, bezelye)
Meyveler (ekşi elma, şeftali, yaban mersini, kızılcık)
Meyve tüketiminde porsiyon kontrolüne dikkat edilmeli ve glisemik indeksi yüksek olan meyveler daha küçük porsiyonlar halinde tüketilmelidir. İçeceklerde tatlandırıcı olarak az miktarda organik bal kullanmak da faydalı olabilir.
Kaçınılması gereken gıdalar:
Şekerli yiyecekler, dondurma ve hamur işleri
Gazlı içecekler, makarna, yüksek yağlı peynir, tatlılar ve kuru meyveler
Diyabetin ilk belirtileri belirdiğinde, gerekli önlemlerin alınması ve yaşam tarzında değişiklikler yapılması, hastalığın ilerlemesini önlemek için önemlidir. Hiper glisemi durumu ciddiyetine göre tedavi yöntemleri değişiklik gösterebilir ve her birey için en uygun yaklaşım sağlık profesyonelleri tarafından belirlenmelidir.