Ülkemizde çalışan bir aile danışmanı uzmanıysanız birçok kadının ağzından kocasının öfke kontrol sorunu olduğuna dair yakınmalara tanıklık edersiniz. Duygu düzenleme becerisi yaşadığımız duygularla işlevsel bir şekilde baş edebilme becerisidir.
Çocukluğumuzda hissettiğimiz öfke duygusu ile nasıl baş edeceğimiz gösterilmeden büyüdüysek hala bunu nasıl yapacağımızı öğrenebiliriz. Öfkemizi bağırıp çağırarak ya da etrafa saldırarak gösterdiğimizde ilişki içinde olduğumuz herkesi çaresiz durumda bırakmış oluruz. Öfke hissedilen bir duygudur evet ama öfkeyi ifade etme şekli “öfkemizi kelimelere dökmek” olmalıdır. Terapide öfke kontrol sorunu olanlarla yapılan çalışma, duyguyu işlemek ve düzenlemektir. Bugünkü yazımda bunun nasıl yapıldığına kısaca yer vermek istiyorum.
İlk adım, yaşanan duygunun farkına varılmasıdır. Yaşanılan duygu olumlu bir duygumu olumsuz bir duygu mu, bunun farkına varılır.
İkinci adım, hissedilen duyguyu tanımlama ve o duyguya ad koyma aşamasıdır. Hissedilen duygu tanımlandığında o duygunun amacını potansiyel bir risk oluşturup oluşturmadığını anlarız.
Üçüncü adım, anlama becerisidir. Bu duygunun ortaya çıkmasını sağlayan nedenlerin ne olduğuna bakılır böylece bu duyguyu sürdürecek etmenlerin ne olduğu da belirlenmiş olur. Bu duygu değişilebilir bir duygu olup olmadığına bakılıp bu duyguyu oluşturan içsel ve dışsal nedenlerin ne olduğu anlaşılmaya çalışılır.
Dördüncü adım, değişilmeme becerisidir. Bu adımda duygunun yoğunluğu, niteliği ve süresi değiştirme sürecini kapsar. Eğer duygu yoğun bir kaygı yaratıyorsa kaygıdan kaçınmadan kaygının yarattığı durumu fark edip öz yeterliliği arttırmak amaçlanır.
Beşinci aşama, kabul ve tolere etme aşamasıdır. Burada değiştirilemeyecek duyguları olumsuz ve işlevsel olmayan duygu düzenleme becerileri kullanmaktan sakınmayı içerir.
Altıncı aşama, yüzleşme aşamasıdır. Olumsuz durumları tetikleyen olası durumları fark edip onlarla yüzleşmeyi içerir.
Son aşama ise etkili öz destek sağlama becerisi, işlevsel olan duygu düzenleme becerilerini kullanmanın yaratacağı olumsuzluklarla baş edebilme aşamasıdır. Burada kişi duygu durumunu dengede tutmaya çalışır.
Bu beceriyi hayatımıza uyguladığımızda öfkenin bize verdiği gerilimi üzerimizden atacağımız gibi herhangi bir çatışma anında hissettiklerimize saygı uyandırmışta olacağız. Unutmayın ki öfke tek seferlik gösterilen bir tepki değildir öfke katlanarak büyüyen bir duygudur ve bu yüzden öfke duygusunu işlemek çok önemlidir.
Sevgilerle…
