2022 yılında yıkımlar ardı ardına geliyor. Kovid-19 pandemisi dünyanın yakasını bırakmadı. Marketlerin birlikte hareketleriyle yükselen fiyatlar, artan enflasyonla alım gücünün düşmesi. Rusya-Ukrayna...

2022 yılında yıkımlar ardı ardına geliyor. Kovid-19 pandemisi dünyanın yakasını bırakmadı. Marketlerin birlikte hareketleriyle yükselen fiyatlar, artan enflasyonla alım gücünün düşmesi. Rusya-Ukrayna Savaşı ile yükselen enerji fiyatları savaşlardan en çabuk etkilenen emtia ise petrol ve doğal gaz oldu. Aşırı petrol artışı nakliye fiyatlarında yükselen enflosyandan başta gıda ürünleri nasibini alıyor… Bunları alüminyum, paladyum, nikel, gübre ve diğer emtialar izlemekte. Bu nedenle dünyada tüm emtia fiyatları yükselişe geçti. CRB endeksi Dünyanın en eski emtia endeksi Emtia Araştırma Bürosu (Commodity Research Bureau - CRB)’dur. 1930’lardaki büyük buhran sonrası emtia fiyat bilgilerine ulaşmada yaşanan sorunların giderilmesi için kurulmuştu. CRB endeksinin; yüzde 39’u enerji, yüzde 41’i tarım, yüzde 7’si değerli metaller ve yüzde 13’ü de endüstriyel metallerden oluşuyor. Endeks, Mart başlarında başlayan artış yüzde 5,20 ve yılbaşından beri de yüzde 33,09 artış kaydetti. 1970’li yıllardaki gibi, Petrol 2022 yılında da dünya ekonomisini etkisi altına aldı. 1970 ve 2022 bu yıllarda petrol, ekonomik savaş aracı olarak kullanıldı. Arap ülkeleri İsrail’e karşı petrol savaşına başvurdu. Petrol savaşları sonucunda tüm dünyada petrol fiyatları önemli boyutta artış göstermişti. Artan nüfus, yükselen sanayi üretimi dolayısıyla kendisini hissettiren enerji kıtlığı şiddetli bir buhrana dönüştü. 1970’lerde yükselen enflasyon, işsizlik oranları 2022 yılı Kovid-19 ve Rusya-Ukrayna Savaşı’yla birlikte dünya ekonomisi, petrol buhranı ile yükselen enflasyonla savaşmaya başladı… 2022 yılında tüm dünyada yaşanan petrol bunalımı doğal olarak Türkiye’yi de etkiledi. Buna hazırlıklı olmayan ekonomi ağır yaralar aldı. Savaşın acı gerçeği Türkiye piyasası ve finansal varlıkları; Rusya-Ukrayna Savaşı’ndan en çok etkilenen Türkiye’dir. Petrol ve doğal gaz fiyatları, syçiçeği yağı fiyatları, buğday ve tahıl fiyatları kısacası tüm emtia fiyatları adeta uçuşa geçti. Rusya-Ukrayna Savaşı ülkemize ekonomik savaş olarak yansıdı. Savaşın getirdiği fatura Türkiye Şubat, Mart ayı enflasyon verilerinde görülmeye başlandı.. Türkiye’de şubat ayında enflasyon yüzde 4,81 artarak yıllık yüzde 54,44 düzeyine ulaştı. Mart ayında fazlalaştı. Bundan sonraki aylarda artışların devamı gelecek. Enflasyon verilerinde de göreceğiz. Kredi temerrüt riski Ülkelerin Kredi Temerrüt Riski primini (Credit Default Swap -CDS) gösteren CDS oranı da Rusya ve Ukrayna’nın ardından Türkiye’yi etkiledi. Putin’in savaşın başlayacağını duyurduğu 22 Şubat’ta 545,519 olan Türkiye 5 yıllık Kredi Temerrüt Riski primi 700’ün üzerine sıçradı ve 713,863’e kadar yükseldi. İki haftada yüzde 31,3 düzeyinde artış oldu… Petrol fiyatlarının tüm dünyayı küresel enflasyonun etkilemesi kaçınılmaz. Almanya da 41 yılın en yüksek enflasyonu yaşanıyor. En büyük emtia ve harcamanın yapıldığı kalem petroldür. Petrol ve Doğalgaz fiyatları ekonomin kılcal damarlarına kadar işliyor. Yalnızca enflasyonu değil, büyümeyi de etkiliyor. Ocak sonu 90 dolara çıkan Brent petrol fiyatı 22 Şubat’ta 96,02 dolardı. Mart itibarıyla 131,12 doları gördü… Türkiye’de kur korumalı mevduat hesabı uygulaması söz konusu. Türk Lirası mevduatının dörtte biri kur koruması şemsiyesi. Bunda ikinci üç aylık uzatmaya girildi. Gerisi ekonominin patronlarına ve dünyayı yöneten liderlerinin becerisine kalıyor!