Berna SEVER- EGE TELGRAF/ Uyku apnesi, uyku sırasında solunumun geçici olarak durması anlamına gelen bir sağlık sorunudur. Bu duruma apne denir ve en az 10 saniye sürebilir. Apnenin başlıca sebebi, üst solunum yollarını açan kasların gevşemesi ve hava yolunun tıkanmasıdır. Hem çocuklar hem de yetişkinler için görülebilen bu durum, kişinin nefes almasını engeller. Ancak, oksijen eksikliği nedeniyle beyin uyarılır ve kişi aniden nefes almaya çalışır.
Belirtileri Nelerdir?
Uyku apnesinin en belirgin belirtisi horlamadır. Bu ses, çevredeki insanlar tarafından bile duyulabilir. Bir diğer önemli belirti ise, "uykuda tanıklı apne" olarak bilinen durumdur. Bu durumda, kişinin yanında uyuyan biri horlamanın ardından aniden solunumun durduğunu fark eder. Bir süre sonra hasta, panik içinde tekrar nefes almaya başlar. Apne atakları genellikle en az 10 saniye sürer ve bazı durumlarda bir dakikaya kadar uzanabilir.
Gündüz uyku hali de uyku apnesinin önemli bir belirtisidir. Gece boyunca yaşanan nefes durmaları ve horlama, hastanın uyku kalitesini olumsuz etkiler. Sonuç olarak sabahları yorgun ve bitkin bir şekilde uyanabilirler. Bu durum, iş toplantıları, sinema seansları veya direksiyon başında uykuya dalma gibi tehlikeli durumlara yol açabilir.
Tanı ve Türleri
Uyku apnesinin belirtileri arasında horlama, tanıklı apne ve gündüz uykululuğu bulunuyorsa, bu durum uyku apnesinin varlığına işaret edebilir. Tıkayıcı uyku apnesinin yanı sıra, santral uyku apnesi de mevcuttur. Tanı, polisomnografi adı verilen bir uyku testi ile konulur. Test sırasında hastaya bağlanan elektrotlar, solunum durmasını ve göğüs ile karın hareketlerini takip eder. Solunum durduğunda göğüs hareketleri devam ediyorsa bu obstrüktif apne; eğer hareket yoksa santral apne olarak değerlendirilir.
Sağlık Üzerindeki Etkileri
Obstrüktif uyku apnesi, hastaların sabahları ciddi bir bitkinlik hissetmesine neden olabilir. Yetersiz uyku, konsantrasyon kaybı, sinirlilik ve baş ağrısı gibi şikayetlere yol açar. Ayrıca, gece sık idrara çıkma durumu da ortaya çıkabilir. Bu tür sorunlar, iş ve okul performansını olumsuz etkileyebilir. Uyku apnesi, sabah baş ağrısı, cinsel isteksizlik, iktidarsızlık, kalp krizi, inme ve depresyon gibi ciddi sağlık sorunlarına da yol açabilir. Bu nedenle, hipertansiyonu olan ve fazla kilolu bireylerin uyku apnesi açısından değerlendirilmesi büyük önem taşır.
Tedavi Yöntemleri
Uyku apnesi, tedavi edilebilir bir hastalıktır. Tanı konan hastalara, CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) cihazı uygulanarak solunum durduğu anda maske ile yüksek basınçta hava verilerek tıkanıklık ortadan kaldırılır. Bunun yanı sıra, kilo verme gibi genel önlemler almak da önemli bir adımdır. Alkol tüketiminden kaçınmak ve uyku ilaçları ile kas gevşeticilerin kullanılmaması gibi önlemler, uyku apnesi belirtilerini azaltmaya yardımcı olabilir.