Su ayak izi, dünyada tatlı su kullanımını belirleyebilmek için kullanılan bir göstergedir. Bu gösterge vasıtasıyla dünyada kullanılan su miktarı ölçülürken, su tüketimini de azaltmak için önlem alınması sağlanmaktadır
Dünya genelinde nüfus artışı ile birlikte su kaynakları düzensiz kullanıldığında, küresel bir tehlike ile karşı karşıya kalınmaktadır. Sınırlı bir yapıya sahip olan su kaynaklarının daha sürdürülebilir bir kullanıma sevk edilmesi açısından herkesin su ayak izini daha küçük bir boyuta çekmesi gerekmektedir. Su ayak izini azaltabilmek açısından da doğrudan ve dolaylı su kullanımını azaltabilecek 13 pratik yöntem bulunmaktadır.
Su ayak izini azaltabilecek yöntemlere geçmeden önce su ayak izi ile ilgili tanımlamalara bakmak da fayda sağlayacaktır. Öncelikle su ayak izi, tüketim çerçevesinde kullanılan toplam su miktarını göstermektedir. Bu değer için hesaplamalar, ürün/hizmetlerin üretiminden tedarik zincirine tüketilen su miktarını göz önünde bulundurur. Böylece su kaynakları açısından çevreye olan bireysel etkinin ölçümü yapılabilir.
Su ayak izi değerleri sayesinde kullanılan su miktarı ile birlikte kullanılan su türleri de daha rahat görülebilir. Bu sayede de su tüketim miktarı ve alanı arasındaki ayrım net bir şekilde ortaya çıkar. Su ayak izinin 3 farklı türü yer almaktadır. Bu türler 3 farklı bileşen olarak yeşil, mavi ve gri şeklinde bilinmektedir.
Yeşil su ayak izi bir ürünün üretiminde kullanım gerçekleştirilen yağmur suyu miktarının karşılığıdır.
Mavi su ayak izi bir ürünün üretiminde kullanım gerçekleştirilen yüzey ve yeraltı suyu miktarının karşılığıdır.
Gri su ayak izi bir ürünün üretimi ve tedarik süreci kapsamlarında kirletilen suyun tekrar temizlenmesi için kullanılan suyun miktarının karşılığıdır.
İfade edilen bu su ayak izi renkleri şeklinde bir isme sahip olan bileşenler, aslında farklı bir fayda da sağlamaktadır. Çünkü eğer kullanılan suyun hacmini azaltmak istiyorsanız, size büyük bir kolaylık sağlar. Örnek olarak, bir üretim evinde su ayak izi türlerine göre hesaplama gerçekleştirildiğinde, güçlü bir sürdürülebilirlik politikası da sağlanabilir.
Eğer herhangi bir hesaplama yapmadan direkt olarak su ayak izinde azalma elde etmek istiyorsanız ve pratik bir su kullanım tasarrufu sağlamak istiyorsanız, sizin için günlük hayat içerisinde uygulanabilecek 13 pratik yöntemi bir liste haline getirdik. Bu liste içerisindeki yöntemler aslında iki ana bölüme ayrılırken, bu bölümlerden biri doğrudan su tüketimi nedeniyle ortaya çıkan doğrudan su ayak izi diğeri ise dolaylı su tüketimi sayesinde ortaya çıkan dolaylı su ayak izi olarak adlandırılmaktadır.
Doğrudan ve dolaylı su ayak izi nedir?
Su ayak izi incelemeleri gerçekleştirilirken, doğrudan ve dolaylı olarak iki farklı inceleme sağlanır. Çünkü su tüketimini bütüncül bir şekilde inceleyebilmek için bu iki kısmı ayrı ayrı hesaplamak ve sonuçları birleştirmek gerekir. Ayrıca bu ayrımın yapılması sayesinde su ayak izini azaltmak isteyen herkes büyük bir kolaylık elde edebilir. Yani hangi noktalarda suyu ne kadar ve nasıl tükettiğinizi bilirseniz, daha bilinçli bir su tasarrufu planlayabilirsiniz.
Doğrudan su ayak izi kavramı, suyun bizzat şahıslar tarafından kullanılması anlamına gelmektedir. Yani bu ayak izi kapsamında banyo, mutfak ve bahçe gibi alanlarda direkt olarak kullanılan su miktarı bulunmaktadır. Bilindiği üzere de su günlük hayat içerisinde birçok farklı alanda direkt olarak kullanılır.
Dolaylı su ayak izi ise temel olarak sanal su şeklinde bir isme sahiptir. Bu kavram bir ürünün üretilmesi veya tüketilmesi çerçevesinde üretimden tedarike kadar olan tüm aşamalardaki toplam su kullanım miktarını göstermektedir. Günlük hayat içerisinde tüketim gerçekleştirilen ürünler size ulaşırken, üretim aşamasında suya ihtiyaç duyar ve bu nedenle dolaylı su ayak izi kapsamı içerisinde de bir miktar ifade etmektedir.
Su ayak izini azaltmak için 13 pratik yöntem: Su ayak izini azaltmak için aslında temel olarak öncelikle su tasarrufu yapmak gerekir. Su tasarrufu sayesinde de aslında daha düşük bir maliyet ve etkili kaynak kullanımı imkanı elde edilir. Aslında bundan daha önemli bir noktada, gelecek nesiller için daha iyi bir dünya bırakma imkanı elde etmek için suyu verimli kullanmamız gerekmektedir.
Su ayak izini oluşturan kavramlara bakıldığında doğrudan su ayak izi ve dolaylı su ayak izi gibi iki kavram ile karşılaşılmaktadır. Bu açıdan su ayak izini azaltmak için 13 pratik yöntem gözden geçirilirken de iki bölümde doğrudan su ayak izini azaltma yöntemleri için 7 madde ve dolaylı su ayak izini azaltma yöntemleri için 6 maddenin ayrı ayrı incelenmesi gerekecektir.
a.Doğrudan su ayak izini azaltmak için 7 yöntem: Doğrudan su ayak izi ifade edildiği şekilde suyun şahıslar tarafından direkt kullanılması ile ortaya çıkar. Bu nedenle doğrudan su ayak izini küçültmek için ifade edilecek 7 yöntem bu noktalar üzerinde duracaktır. Su kaçaklarına dikkat edilerek evlerde musluklar veya boruların sürekli kontrol edilmesiyle sızıntılar engellenebilir. Çünkü su kaçakları engellendiğinde su ayak izi küçültülebilir. Bugün dünyada çok fazla üzerinde durulmasa da borulardaki su kaçakları nedeniyle her yıl 10 ton su boşuna harcanmaktadır. Tıraş ve diş fırçalama sırasında musluğu kapatmak kullanmayacağınız suyun boşa akmasını net bir şekilde engelleyecektir. Çünkü boşa akan su, su ayak izini arttırırken, diş fırçalama ve tıraş sırasında ihtiyacınız kadar su kullanmanız her zaman önemlidir. Meyve/sebze yıkama sırasında suyun açık bırakılmaması sayesinde de su ayak izi küçültülebilir. Aslında meyve ve sebze yıkama sırasında akan musluk suyu yerine bir kaba doldurulan suda yıkama yapılarak, hem su tasarrufu elde edilebilir hem de kontrollü su kullanımıyla su ayak izi büyümeden önlem alınabilir.
Daha kısa süreli duş sayesinde su kullanımı azaltılırken, hem su tasarrufu elde edilecek hem de su ayak izi küçülecektir.
Elbiselerin çamaşır makinesinde yıkanması elde yıkamaya göre daha düşük su kullanımı ortaya çıkaracak yani su tasarrufu elde edilirken su ayak izi küçülecektir. Ayrıca bu noktada çamaşır makinesini her zaman dolu olarak kullanmak yani çamaşırları tek tek yıkamak yerine toplu yıkamak da hem su tasarrufu sağlayan hem de ekonomik bir yöntem olacaktır.
Temizlikte kullanılan su miktarına dikkat etmek vasıtasıyla evinizdeki balkon veya bahçe gibi noktalarda yapılan temizliklerde ihtiyacınız kadar su kullanılması sağlanabilir. Ayrıca cam temizliği, zemin temizliği veya bulaşık yıkama gibi noktalarda da elde yıkama yerine makineler veya akan su yerine kap içerisinde bulunan su kullanılarak fazla su israfı engellenebilir.
Araba yıkamanın hortum yerine kovayla yapılması sayesinde de çok fazla su israfı engellenirken, ihtiyacınız kadar suyu kullandığınızda su ayak izi düşürülebilir.
Devam edecek…
