Tedbir kararlarının uygulanması nasıl gerçekleşmektedir?
Tedbir kararlarının verilmesi kadar, uygulanması da çok özellik arzetmektedir. Doğru uygulanmayan tedbir kararları amacına hizmet edemez. Her aşama zincirin bir halkasıdır. Bu nedenle tedbir kararları ilgili kurumlara yani Bakanlığın ilgili il ve ilçe müdürlükleri ile verilen kararın niteliğine göre Cumhuriyet başsavcılığına veya kolluğa en seri araçlarla bildirilir. “Geç gelen adalet, adalet değildir” ifadesi herkesçe çok iyi bilindiğinden, uygulamanın mümkün olan en hızlı şekilde gerçekleştirilmesi ve böylece amaca hizmet etmesi hedeflenmiştir.
Korunan kişinin geçici koruma altına alınmasına ilişkin koruyucu tedbir kararı ile şiddet uygulayan hakkında verilen önleyici tedbir kararlarının yerine getirilmesinden, hakkında koruyucu veya önleyici tedbir kararı verilen kişilerin yerleşim yeri veya bulunduğu ya da tedbirin uygulanacağı yer kolluk birimi görevli ve yetkilidir.
Korunan kişi kolluk birimlerince Bakanlığın ilgili il veya ilçe müdürlüklerine ulaştırılır. Eğer bu olanaksız ise, Bakanlık bütçesinden karşılanmak üzere geçici barınma olanağı sağlanır. Acele durumlarda, kolluğun veya Bakanlığın talebi üzerine kamu kurum ve kuruluşlarına ait sosyal tesis, yurt veya benzeri yerlerde geçici olarak barındırılabilir. İşyerinin değiştirilmesi şeklindeki tedbir kararı ise kişinin tabi olduğu ilgili mevzuat hükümlerine göre yetkili merci veya kişi tarafından yerine getirilir.
Burada en önemli husus, tedbir kararının ilgililere sözlü ya da yazılı bildirimi dahi gerekmeksizin kararın uygulanabilir olmasıdır. Bu uygulama, mevzuatımızın temel kurallarının istisnalarından biridir.
Tedbir kararlarının uygulanmasında hâkim kararı ile teknik araç ve yöntemler kullanılabilecektir. Ancak, bu suretle, kişilerin ses ve görüntüleri dinlenemez, izlenemez ve kayda alınamaz. Teknik izleme vesair teknik araç ve yöntemlerin uygulanabilmesi de yine kurumlar arası işbirliğinin ne kadar önem taşıdığının bir göstergesidir.
Tedbir kararına uyulmaz ise ne olur?
Fiili ayrı bir suç oluştursa bile ihlal edilen tedbirin niteliğine ve aykırılığın ağırlığına göre hâkim kararıyla üç günden on güne kadar zorlama hapsine tabi tutulur. Asla paraya dönüştürülemez. Tedbir kararının gereklerine aykırılığın her tekrarında, ihlal edilen tedbirin niteliğine ve aykırılığın ağırlığına göre zorlama hapsinin süresi onbeş günden otuz güne kadardır. Ancak zorlama hapsinin toplam süresi altı ayı geçemez. Zorlama hapsine ilişkin kararlar, Cumhuriyet başsavcılığınca yerine getirilir. Bu kararlar Bakanlığın ilgili il ve ilçe müdürlüklerine bildirilir. Böylece uygulamanın gerçekleşmiş olduğu Bakanlık kayıtlarına işlenir. Özel ihtiyaçlar nedeniyle düzenlenen mevzuat hükümlerinin uygulanabilmesi için özel kurum ve kuruluşlar da gerekmektedir. Şiddet önleme ve izleme merkezleri kurulmalı, destek hizmetleri verilmeli ve ayrıca birkaç kurumun koordinasyonu ile gerçekleştirilmesi olanaklı olan uygulama için söz konusu koordinasyon temin edilmelidir.
Şiddetin önlenmesi ile koruyucu ve önleyici tedbirlerin etkin uygulanmasına yönelik destek ve izleme hizmetlerinin verildiği, çalışmaların aralıksız yürütüldüğü şiddet önleme ve izleme merkezleri kuruldu. Kamu kurum ve kuruluşları ile diğer gerçek/tüzel kişiler kendi görev alanlarına giren konularda iş birliği yapmak yükümlülüğündedirler. Bunun dışında TRT ve ulusal, yerel yayın kuruluşları ayda en az 90 dakika yayımlanmak suretiyle; kadınların çalışma yaşamına katılımı, özellikle kadın ve çocukla ilgili olmak üzere şiddetle mücadele mekanizmaları ve benzeri politikalar konusunda kamu spotu yayımlama yükümlülüğünde tutulmuşlardır.
Tüm kamu kurum ve kuruluşlarında kadının insan hakları ile kadın erkek eşitliği konusunda eğitim programlarına katılmasını sağlanmaktadır.
Ayrıca ilköğretim ve ortaöğretim müfredatına, kadının insan hakları ve kadın erkek eşitliği konusunda eğitime yönelik dersler konulmaktadır.
Arabulucu Avukat Nurdan HERİS
