AHMET BUĞRA TOKMAKOĞLU/EGE TELGRAF- Vitaminler vücudun sağlıklı bir şekilde çalışmak için küçük miktarlarda ihtiyaç duyduğu, doğal gıda maddelerinde çok az miktarda bulunan organik bileşiklerdir. Farklı vitaminler vücutta farklı roller oynar ve sağlık için her vitaminden farklı bir miktarın vücutta bulundurulması gerek. Bir vitaminin vücutta çok az bulunması bazı sağlık sorunlarının gelişme riskini artırabilir.
MUCİZE GIDALAR
13 adet vitamin türü vardır. Bilinen vitamin türleri A, B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9, B12, C, D, E ve K olarak isimlendirilir. A vitamini, yaygın olarak balkabağı, bazı peynirler, brokoli, havuç, ıspanak, kara lahana, karaciğer, kavun, kayısı, lahana, morina karaciğeri yağı, tatlı patates, tereyağı, süt ve yumurta gibi besinlerde bulunur. B1 vitamini, yçiçeği tohumu, domuz eti, kahverengi pirinç, karaciğer, karnabahar, kuşkonmaz, lahana, maya, patates, portakal, tahıl taneleri, tam tahıllı çavdar ve yumurta gibi besinlerde bulunur. B2 vitamini yaygın olarak balık ve yeşil fasulye bamya, et, hurma, kuşkonmaz, muz, pazı, süt, süzme peynir, yoğurt ve yumurta gibi besinlerde bulunur. B3 vitamininin kimyasal isimleri niasin ve niasinamid olarak ifade edilir. B3 vitamini yaygın olarak brokoli, domates, fındık, çeşitli yemişler, havuç, mercimek, sığır eti, somon, süt, tavuk, tofu, ton balığı, yapraklı sebzeler ve yumurta gibi besinlerde bulunur. B5 vitamininin kimyasal ismi pantotenik asit olarak ifade edilir. Yaygın olarak avokado, brokoli, et türleri, kepekli tahıllar ve yoğurt gibi besinlerde bulunur. B6 vitamini suda çözünür. Yaygın olarak fındık, kabak, muz, nohut ve sığır karaciğeri gibi besinlerde bulunur. B7 vitamini yaygın olarak brokoli, ıspanak, karaciğer, peynir ve yumurta sarısı gibi besinlerde bulunur. B9 vitamininin kimyasal isimleri arasında folik asit ve folinik asit bulunur. Ayçiçeği tohumları baklagiller, bazı güçlendirilmiş tahıl ürünleri, bezelye, karaciğer ve yapraklı sebzeler ile bir takım meyvelerde bulunur. B12 vitamininin kimyasal isimleri siyanokobalamin, hidroksokobalamin ve B12 vitamini yaygın olarak balık, kabuklu deniz ürünleri, kırmızı et, kümes hayvanları, süt ve diğer süt ürünleri, takviyelendirilmiş besin mayası takviyelendirilmiş soya ürünleri, takviyelendirilmiş tahıllar ile yumurta gibi besinlerde bulunur. C vitamininin kimyasal ismi askorbik asit olarak ifade edilir. C vitamini suda çözünür. C vitamini insan vücudunda kollajen üretimine, yara iyileşmesine ve kemik oluşumuna katkı sağlar. Ayrıca kan damarlarını güçlendirir, bağışıklık sistemini destekler, vücudun demiri emmesine yardımcı olur ve antioksidan görevi görür. C vitamininin eksikliği diş eti kanamasına, diş kaybına, zayıf doku büyümesine ve yara iyileşmesinde yavaşlığa neden olan iskorbüt ile sonuçlanabilir. C vitamini yaygın olarak çok çeşitli meyve ve sebzelerde bulunur. Ancak bir meyve ya da sebzeyi pişirmek C vitaminini imha eder.
D vitamininin kimyasal isimleri ergokalsiferol ve kolekalsiferol olarak ifade edilir. Yağlı balıklar, yumurtalar, sığır karaciğeri ile mantarlar D vitamini içermekle beraber, güneşten veya diğer kaynaklardan gelen UVB ışınlarına maruz kalmak vücudun D vitaminini sentezlemesini sağlar. E vitamini yaygın olarak badem, bitkisel yağlar, buğday tohumu, fındık, kivi, yeşil yapraklı sebzeler, ve yumurta gibi besinlerde bulunur. K vitaminin kimyasal isimleri arasında filokinon ve menakinon bulunur. K vitamini yaygın olarak balkabağı, incir, maydanoz ve yapraklı yeşillikler gibi besinlerde bulunur.
UZMANLAR UYARIYOR
Vitaminlerin birçok fizyolojik olayda anahtar rol üstlense de rast gele alınmaması gerektiğini vurgulayan Beslenme ve Diyet Uzmanı Ayşegül Akkaya Erden, “Sağlıklı beslenen kişilerin ek olarak vitamin almasına gerek yoktur. Vitamin ihtiyacını artıracak durumlar veya eksikliği saptandığında vitamin alınması gerekir. Kişinin kendince ya da eş dost tavsiyesi ile vitamin alması kesinlikle sakıncalıdır. Vitamin desteği mutlaka doktor ya da diyetisyen kontrolünde alınmalıdır. Zira vitamin de zarar verebilir. Bilinçsizce tüketilen A vitamini karaciğer bozukluğuna, fazla C vitamini böbrek taşı ve mide rahatsızlıklarına, D vitamini zehirlenmeye yol açabilir” değerlendirmesinde bulundu.