Gaziantep'in Araban ilçesinde üretilen Araban Sarımsağı, Araban Ziraat Odası tarafından yapılan başvurular ve çalışmalar sonucunda Avrupa Birliği'nde tescillendi. Araban Ziraat Odası ve Sarımsak Üreticileri Birliği Başkanı Hasan Altun, Araban Sarımsağı’nın kendine has özelliklerini ve yetiştirme yöntemlerini anlattı.
Altun, Araban Sarımsağı'nın diğer sarımsak çeşitlerinden farklı olduğunu belirterek, “Araban Sarımsağı, Türkiye'deki toplam sarımsak üretiminin yüzde 35’ini oluşturur ve özel lezzet kaynaklarından biri olarak bilinir. Diğer sarımsaklarla karşılaştırıldığında daha fazla aromatik bileşenlere sahip olup, diş ve kabuk yapısıyla belirgin farklılık gösterir. İri başlı, albenisi yüksek bu sarımsağın baş kabuğu ve diş kabukları beyaz, diş et rengi ise krem-sarıdır. İklim ve yetiştirme koşulları nedeniyle erkenci bir sarımsaktır. Başının enine kesiti oval, boyuna kesiti ise eliptiktir. Baş kabuğunda ve dişlerde antresiyon şeritleri bulunur. Her başta ortalama 10-15 diş bulunur ve dişlerin ağırlığı 4-7 gram arasındadır. Koruyucu kabuk sayısı 5-10 adet olup, baş iriliği 100 gram kadar ulaşabilir, ortalama irilik ise 40-60 gramdır. Kabuğundan kolay ayrılan bu sarımsağın kokusu keskin olup, kuru madde oranı yüzde 37 ila yüzde 42 arasında değişir. Mineral madde ve vitamin açısından zengindir, yüksek kuru madde içeriği sayesinde uygun şartlarda uzun süre depolanabilir” dedi.
Sarımsak Yetiştirme ve Hasat Süreci: Altun, Araban Ovası'nın killi-tınlı ve humus oranı yüksek topraklara sahip olduğunu vurguladı. Bölge iklimi nedeniyle sarımsak ekimi genellikle kasım ayında yapılır ve bitki kışı toprakta geçirerek soğuklama ihtiyacını karşılar. Şubat ve mart aylarında hızlı bir büyüme dönemi yaşanır ve mayıs ayında hasat edilir. Üretim sürecinde uygun sıcaklık 15-20 derece arasında olup, 0 derece civarındaki sıcaklıklarda ve yüzde 60-75 nemli ortamda 5-10 ay arasında depolanabilir.
Dikimden önce toprak derin ve yüzeysel olarak işlenir, ardından fosforlu ve potasyumlu gübreler uygulanır. Sarımsak dişleri 10-12 cm aralıklarla toprağa gömülür ve gübreleme, ilaçlama, çapalama, sulama gibi bakım işlemleri yapılır. Hasat sonrası sarımsaklar toprağa serilerek 5-8 gün kurutulur, ardından ayıklanır ve satışa sunulur.
Verim ve Yetiştirme Koşulları: Altun, Araban Ovası'ndaki verimin dekar başına 1500-2000 kilogram arasında değiştiğini belirtti. Araban Sarımsağının ekonomik üretimi, deniz ikliminden kara iklimine geçiş bölgelerinde yapılır. Bitki, yüksek nemli ortamlarda iyi gelişir, ancak yüksek nem oranı bitki hastalıklarına yol açabilir. Hasat döneminde yağıştan kaçınılmalıdır. Sarımsak, uzun gün bitkisi olduğu için sıcaklık yüksek olmalı, sulama az yapılmalı ve uygun gübreleme sağlanmalıdır. Ayrıca, bitki köklerinde hasara neden olmamak için yanmamış çiftlik gübresinden kaçınılmalıdır.
Hasan Altun, Araban Sarımsağı'nın bölge kültürü ve ekonomisi için büyük öneme sahip olduğunu ve bu geleneksel ürünü gelecek nesillere aktarma çabasının sürdüğünü ifade etti.