Osmanlı Cihan Devleti'nin Erzurum'daki askeri tahkimat çalışmalarına dair tarihi bir belge gün yüzüne çıktı. 12 Zilkade 1303 (1886) tarihli belgede, Erzurum İstihkam İnşaat Komisyonu Başkanı Mirliva Şahap Paşa'nın kış mevsimi nedeniyle durdurulan inşaat çalışmalarının ardından İstanbul’a dönme izni aldığı belirtiliyor. Bu durum, Osmanlı Devleti’nin stratejik bölgelerdeki askeri projelerinin planlamasında mevsimsel faktörlere gösterdiği dikkati yeniden gündeme taşıyor.
Osmanlı Stratejisi: Coğrafi Koşullara Dikkat
Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği (TDED) Erzurum Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Tarihçi Taner Özdemir, Osmanlı'nın askeri hazırlıklarındaki titiz planlamayı vurgulayarak, "Erzurum gibi sert kışların yaşandığı bölgelerde askeri tahkimat inşaatlarının durması, coğrafi şartların askeri planlamayı nasıl etkilediğini gösteriyor" dedi. Mirliva Şahap Paşa’nın İstanbul’a dönmesi, yalnızca bir izin değil, aynı zamanda gelecek bahar mevsimi için yapılacak hazırlıkların bir parçası olarak değerlendirilmeli.
Kış Koşullarının Etkisi
Belgelerde, Erzurum'daki tahkimat çalışmalarının kış şartları nedeniyle Eylül ayı itibarıyla durdurulacağı açıkça belirtiliyor. Mirliva Şahap Paşa, İstanbul’a dönerek inşaatların bahar ayında yeniden başlaması için gerekli malzemeleri ve hazırlıkları yapmakla görevlendiriliyor. Özdemir, "Osmanlı Devleti, her askeri projede büyük bir titizlikle hareket ederdi. Mevsimsel koşullar askeri faaliyetlerde kesintiye yol açsa da, gelecek sezon için hazırlıklar yapılırdı. Bu durum, Osmanlı askeri stratejisinin ne kadar planlı olduğunu gösteriyor" ifadesini kullandı.
Merkezi Kontrol ve Padişah Onayı
Mirliva Şahap Paşa’nın İstanbul’a dönüşü Padişah’ın onayıyla gerçekleştiği ve bahar mevsiminde yeniden Erzurum’a dönerek inşaatları devam ettireceği belgelerde yer alıyor. Bu durum, Osmanlı Devleti’nde askeri projelerin sıkı bir merkezi kontrol altında yürütüldüğünü bir kez daha gözler önüne seriyor. Tarihçi Taner Özdemir, "Padişah onayı olmadan hiçbir önemli karar alınmadığını görüyoruz. Bu, devlet yönetiminde merkeziyetçi anlayışın ne kadar güçlü olduğunu ve askeri projelerin padişah tarafından bizzat kontrol edildiğini gösteriyor" şeklinde değerlendirdi.
Sonuç
Mirliva Şahap Paşa’nın baharda Erzurum’a dönerek inşaatlara yeniden başlaması bekleniyor. Bu belgeler, Osmanlı Devleti’nin askeri projelerdeki detaylı planlama sürecini ve disiplinli yapısını gözler önüne seriyor.