Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aslı Görek Dilektaşlı, Dünya KOAH Günü kapsamında yaptığı açıklamada, dünyadaki her 10 yetişkinden birinin Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) taşıdığına dikkat çekti. Ancak, yetersiz teşhis nedeniyle hastaların büyük bir kısmının farkında olmadan bu hastalıkla yaşadığını vurgulayan Dilektaşlı, KOAH’lı bireylerin yüzde 60 ila 80'inin henüz tanı almadığını söyledi.
KOAH, kalıcı solunum sıkıntısı, öksürük ve balgam gibi belirtilerle kendini gösteren, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olarak tanımlanıyor. Ancak, hastalık çoğu zaman ilerleyen evrelerde, nefes darlığının arttığı, hastaların yaşam kalitesinin düştüğü bir noktada teşhis ediliyor. KOAH’ın yalnızca ileri yaşlarda değil, genç bireylerde de görülebileceğini belirten Doç. Dr. Dilektaşlı, hastalığın erken yaşlarda başlayabileceğini ve bu nedenle her yaş grubunun risk altında olduğunu söyledi.
KOAH’a Neden Olan Risk Faktörleri
KOAH’ın en yaygın nedeni tütün ve tütün ürünlerinin kullanımı olduğunu belirten Dilektaşlı, son yıllarda elektronik sigara kullanımının da bu hastalık için bir risk faktörü haline geldiğini açıkladı. Hava kirliliğinin de önemli bir tetikleyici olduğuna değinen Dilektaşlı, “İç ve dış ortamda odun, kömür gibi fosil yakıtların yakılması, bitki sapları ve tezek gibi biyokütle yakıtlarının dumanının solunması KOAH’a yol açabiliyor. Yoğun şehirleşme ile artan hava kirliliği de hastalığın yaygınlaşmasına neden olmaktadır. Ayrıca çocukluk döneminde yaşanan akciğer enfeksiyonları, beslenme bozuklukları ve pasif sigara içiciliği de bu hastalığın risk faktörlerindendir” dedi.
Erken Tanı ve Aşılamanın Önemi
KOAH, erken evrelerinde basit bir solunum testi ve fiziksel muayene ile teşhis edilebilir. Bu nedenle, özellikle sigara içen bireylerin, öksürük ve balgam gibi kronik solunum şikayetleri varsa bir uzmandan yardım almaları gerektiğini belirten Dilektaşlı, "Erken teşhis, hastalığın ilerlemesini durdurabilir ve tedaviye erken başlanabilir. KOAH'ın tedavisinde en önemli unsurlardan biri de hastalığın alevlenmelerini engellemektir. Bunun için aşılar büyük önem taşır. Yıllık grip aşıları ve zatürre aşıları, hastaların korunmasında kritik rol oynar" dedi.
KOAH Tedavisinde İlaçlar ve Rehabilitasyon
KOAH tedavisinde genellikle solunum yoluyla uygulanan inhaler ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar, hava yollarındaki daralmayı azaltarak nefes darlığını hafifletir. Ancak tedavi sürecinde en önemli noktalardan biri de ilaçların düzenli ve hekim kontrolünde kullanılması gerektiğidir. "KOAH, kronik bir hastalık olduğu için tedavi sürecinde alevlenmeler yaşanabilir. Bu alevlenmeler, akciğer fonksiyonlarını kalıcı olarak etkileyebilir, bu nedenle tedavinin başarıya ulaşması için ilaçların düzenli kullanımı şarttır" diyen Dilektaşlı, tedavinin yanı sıra akciğer rehabilitasyonunun da oldukça önemli bir yöntem olduğunu söyledi.
Kişiye Özel Tedavi ve Akciğer Rehabilitasyonu
KOAH tedavisinde en etkili yöntemlerden biri, akciğer rehabilitasyonudur. Bu tedavi, kişiye özel olarak uygulanan, bireyin beslenme durumunu, günlük yaşam aktivitelerini ve fiziksel aktivitelerini gözden geçiren bir süreçtir. Rehabilitasyon, egzersiz, nefes açıcı ilaçların kullanımı, oksijen desteği ve solunum tekniklerinin öğretilmesi gibi unsurları içerir. "Fiziksel aktivitenin arttırılması, kişinin yaşam kalitesini yükseltir ve solunum sıkıntılarının azalmasına yardımcı olur. Aynı zamanda, doğru nefes alma teknikleri ile hastaların güçsüzleşen solunum kaslarını eğitmek, tedavi sürecinde oldukça faydalıdır" diyen Dilektaşlı, akciğer rehabilitasyonunun tedaviye katkısının büyük olduğunu vurguladı.
Bursa'da Pilot Proje Başlatıldı
Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi ile Bursa İl Sağlık Müdürlüğü arasında KOAH’lı bireyler için bir ortak proje başlatıldığını ifade eden Dilektaşlı, "Nilüfer İlçe Sağlık Müdürlüğü’nde görevli bazı personeller, pulmoner rehabilitasyon programını gözlemlemek amacıyla fakültemizde bulundu. Burada yapılan gözlemler ve rehabilitasyon seansları, hastaların tedavi sürecine olumlu katkılar sağladı. Şu anda programı tamamlayan hastaları daha uzun süreli idame tedavileri için Nilüfer İlçe Sağlık Müdürlüğü'ne yönlendiriyoruz. İlk sonuçlar oldukça başarılı ve daha geniş kitlelere ulaşmak için çalışmalarımıza devam ediyoruz" dedi.
Son olarak, erken tanının KOAH hastalığının seyrini değiştirebileceğini belirten Doç. Dr. Aslı Görek Dilektaşlı, "Sigara içen kişilerde öksürük, balgam ve nefes darlığı şikayetleri varsa, bir uzmana başvurmaları çok önemlidir. Erken tanı, tedavinin etkinliğini artırır ve hastaların yaşam kalitesini yükseltir" diye ekledi.
