Kıdem tazminatı, çalışanların işyerinden çeşitli sebeplerle ayrıldığında, çalıştıkları süreye göre işveren tarafından ödenen bir hak olarak karşımıza çıkıyor. Ancak bu tazminatın alınabilmesi için belirli şartlar ve kurallar bulunuyor. İşte kıdem tazminatıyla ilgili bilinmesi gerekenler:
KIDEM TAZMİNATI NEDİR?
Kıdem tazminatı, çalışanların çalıştıkları süre boyunca birikmiş haklarını, işten ayrıldıklarında alacakları tazminattır. Bu ödeme, çalışanın işyerinde geçirdiği süreyi ve işten çıkış şeklini göz önünde bulundurur.
KIDEM TAZMİNATI ŞARTLARI
Kıdem tazminatını alabilmek için, çalışanların aynı işyerinde en az 1 yıl çalışmış olmaları gerekir. 1 yılı tamamlamayan çalışanlar, ayrıldıklarında tazminat alamazlar. Ancak işten ayrılma şekli de önemli bir faktördür. Kendi isteğiyle ve kusurlu şekilde işten ayrılanlar, tazminat hakkından faydalanamazlar. Ancak bazı özel durumlarda, kendi isteğiyle ayrılanlar da kıdem tazminatına hak kazanabilirler.
KENDİ İSTEĞİYLE AYRILANLAR TAZMİNAT ALABİLİR Mİ?
1475 sayılı İş Kanunu'nun 14. maddesinde, tazminat alabilmek için istisna teşkil eden durumlar sıralanmıştır. Bunlar arasında;
Emeklilik: Emekli olan çalışanlar, kendi istekleriyle işten ayrılıp kıdem tazminatı alabilir.
Zorunlu Askerlik: Askerlik nedeniyle işten ayrılan çalışanlar tazminat alabilir.
Kadın Çalışanlar: Evlilik sonrası 1 yıl içinde ayrılan kadınlar da tazminat alabilir.
Yaş Tutarak Emekli Olma: 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar, belirli şartları tamamladıklarında kendi istekleriyle ayrılıp tazminat alabilir.
TAZMİNAT NASIL HESAPLANIR?
Kıdem tazminatı hesaplanırken, çalışanların işyerinde geçirdiği süre ve maaşları göz önünde bulundurulur. Çalışanın yıllık brüt maaşı, her bir yıl için 1 maaş olarak hesaplanır. Ayrıca bir yılı tamamlamayan süreler de hesaba katılabilir. Örneğin 3 yıl 3 ay çalışan ve brüt maaşı 20 bin lira olan bir çalışan, 60 bin lira tazminat alır.
GİYDİRİLMİŞ BRÜT ÜCRET
Kıdem tazminatında hesaplama yapılırken, yalnızca maaş değil, düzenli olarak ödenen diğer ödemeler de dikkate alınır. Örneğin yemek, yol parası ve düzenli ikramiyeler de brüt ücrete eklenir.
TAZMİNATIN BİR SINIRI VAR MI?
2024 yılı itibariyle, kıdem tazminatında her yıl belirlenen bir tavan ücret uygulanır. 2024 yılı Temmuz itibariyle bu rakam 41 bin 828 TL olarak belirlenmiştir. Ancak gazeteciler için bu tavan ücreti geçerli değildir.
KESİNTİ YAPILIR MI?
Kıdem tazminatından yalnızca damga vergisi kesintisi yapılır. Tazminat, işveren tarafından tek seferde ve bankaya yatırılarak ödenir, taksitlendirilmesi mümkün değildir.
İŞ YERİ KAPANIRSA TAZMİNAT HAKKI KAYBOLUR MU?
İşyerinin kapanması, iflas etmesi veya devredilmesi gibi durumlar, çalışanların kıdem tazminatı hakkını etkilemez. Bu tür durumlarda da tazminat ödenir. Kıdem tazminatı hakkı, çalışanların belirli şartlar altında alabileceği önemli bir haktır ve işten ayrılma şekli bu hakkın kazanılmasında belirleyici bir faktördür.
