Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, her yıl dünya çapında 3 milyon kişinin Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) nedeniyle hayatını kaybettiğini açıkladı. Yapılan açıklamada, KOAH’ın önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olduğu, ancak erken teşhis ve önlemlerle hastalığın etkilerinin büyük ölçüde azaltılabileceği belirtildi.
KOAH Nedir?
KOAH, akciğer dokusunun uzun süreli hasarı sonucunda hava yollarının daralmasıyla gelişen bir hastalıktır. Öksürük, balgam ve ilerleyici nefes darlığı gibi belirtilerle kendini gösteren bu hastalık, yaygın olarak görülen ancak tedavi edilebilir bir akciğer rahatsızlığıdır.
Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, dünya genelinde KOAH’ın yaygınlık oranının %10,3 olduğunu ve her yıl yaklaşık 3 milyon kişinin bu hastalık nedeniyle hayatını kaybettiğini belirtti. Türkiye’de ise 2017 yılında yapılan "Türkiye Hane Halkı Sağlık Araştırması"na göre, 15 yaş ve üzeri yetişkinlerin %3,6’sının bir doktor tarafından KOAH tanısı aldığı tespit edildi. TÜİK verilerine göre ise 2022 yılında solunum sistemi hastalıkları, ölüm nedenleri arasında üçüncü sırada yer almakta ve bu ölümlerin %4’ü KOAH’a bağlı olarak gerçekleşmektedir.
Risk Faktörleri ve Önlenebilirlik
KOAH’ın başlıca risk faktörünün tütün kullanımı olduğu vurgulandı. Sigara, nargile, puro, elektronik sigara ve ısıtılmış tütün ürünleri gibi her türlü tütün dumanına maruz kalmak, KOAH gelişiminin en önemli nedenlerini oluşturuyor. Ayrıca, fosil yakıtlar, biyokütle yakıtlarının dumanı ve hava kirliliği gibi solunum yolu irritanları da bu hastalığa yol açabilmektedir.
KOAH Tanısı ve Tedavisi
KOAH’ın tanısı, basit ve ağrısız bir test olan “nefes ölçüm testi” ile kolayca konulabiliyor. Solunum fonksiyon testleri ile hava akımındaki azalma belirlenerek hastalığın tanısı doğrulanabiliyor. Dr. Kemal Toprak, KOAH’ın tedavisinin temel amacının, hastalığın bulgularını hafifletmek, akciğerlerdeki hasarı azaltmak ve oksijenlenmeyi düzeltmek olduğunu ifade etti.
Sigara Bırakmanın Önemi
KOAH’ın ilerlemesini engelleyen tek etkili tedavi yöntemi, sigara kullanımının sonlandırılmasıdır. Bu, akciğer fonksiyonlarındaki hızlı bozulmayı yavaşlatan ve hastalığın ilerlemesini engelleyen en önemli adımdır.
Bakanlık Önlemleri ve Toplum Farkındalığı
Sağlık Bakanlığı, KOAH’ın önlenmesi ve kontrolü amacıyla önemli adımlar atmaktadır. "Türkiye Kronik Hava Yolu Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı" ile birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan hekimler için "Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığını Değerlendirme ve İzlem Kılavuzu" hazırlanmış, bu alanda halk sağlığına yönelik kapsamlı çalışmalar başlatılmıştır.
15 Kasım Dünya KOAH Günü’nün, hastalıkla mücadelede toplumsal farkındalık yaratmak için önemli bir fırsat sunduğu ifade edilmiştir.
Sağlıklı Akciğerler İçin Öneriler
Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, sağlıklı akciğerler için şu önerileri paylaştı:
Tütün ve tütün ürünlerinden uzak durun.
Havadar ve temiz ortamlarda bulunun.
Düzenli ve dengeli beslenin, düzenli egzersiz yapın.
Yaşınıza uygun aşıları yaptırın.
Sağlığınızla ilgili herhangi bir endişeniz varsa, zaman kaybetmeden doktorunuza başvurun.
Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, KOAH gibi kronik hastalıkların erken teşhis ve tedaviyle yönetilebileceğini vurgularken, her bireyi daha sağlıklı bir yaşam sürmeye teşvik etti.
