Prof. Dr. Ensari, "Doom Spending"in, bireylerin ekonomik belirsizlik veya kişisel stres gibi olumsuz durumlarla başa çıkma mekanizması olarak ortaya çıktığını vurguluyor. Özellikle iş, aile ve sosyal çevreden kaynaklanan baskılar, kişileri alışveriş yoluyla rahatlamaya yönlendirebiliyor. Bu tür alışverişler, geçici bir rahatlama sağlasa da, uzun vadede finansal zorluklar ve derinleşen stres duygularına yol açabiliyor.
Kıyamet Harcaması Nedir?
“Doom Spending” İngilizce’de "doom" (kıyamet) ve "spending" (harcama) kelimelerinin birleşiminden oluşur ve bireylerin olumsuz ruh hallerinden kaçmak veya bu hallerin etkisini hafifletmek için yaptıkları kontrolsüz harcamaları tanımlar. Prof. Dr. Ensari, bu tür harcamaların, insanların bilinçli veya bilinçsiz olarak duygusal boşluklarını doldurmak amacıyla alışveriş yapmalarını içerdiğini belirtiyor. Ekonomik belirsizlik, kişisel stres ya da sosyal baskılar, bireyleri geçici bir rahatlama arayışı içinde gereksiz alışverişlere yönlendirebilir.
Neden Yapılır?
Prof. Dr. Ensari, kıyamet harcamasının özellikle ekonomik krizler ve geleceğe yönelik belirsizlikler karşısında arttığını ifade ediyor. İnsanlar, gelecekteki olumsuzluklara karşı kendilerini güvence altına almak için harcamalarını artırabilirler. Ayrıca, stres ve kaygı gibi duygusal durumlarla başa çıkma aracı olarak alışveriş yapmak, bireylerde geçici bir rahatlama duygusu yaratabilir.
Çevrimiçi Alışverişin Rolü
İnternetten alışveriş yapmanın kolay ve ulaşılabilir olması, anlık indirimler ve reklamlar, doom spending'in yaygınlaşmasında önemli bir etken olabilir. Ayrıca sosyal medya, kişilerin yaşamlarını başkalarının hayatlarıyla kıyaslamalarına neden olabilir ve bu da duygusal tatminsizlik hissi yaratıp alışveriş yapma dürtüsünü tetikleyebilir.
Uzun Vadede Finansal ve Ruhsal Sorunlar
Gereksiz harcamaların birikmesi, kişisel bütçelerde zorluklara ve borçların artmasına yol açabilir. Kısa vadede rahatlama sağlasa da, uzun vadede pişmanlık ve daha derin stres duyguları oluşabilir. Bu kısır döngü, finansal krizlere ve hatta ruhsal sağlık sorunlarına yol açabilir. Sürekli kaygı ve stresle başa çıkmak için yapılan alışverişler, uzun vadede anksiyete, depresyon gibi ruhsal sağlık sorunlarına neden olabilir.
Aile İlişkileri ve Sosyal Etkiler
Aşırı harcama, aile içindeki ilişkileri de olumsuz etkileyebilir. Finansal sorunlar, çiftler arasında anlaşmazlıklara ve gerginliğe yol açabilir. Ayrıca, harcamalar yoluyla sağlanan geçici tatmin, zamanla bireyde kendine güvensizlik hissine sebep olabilir ve kişisel tatmin duygusunu zedeleyebilir.
Doom Spending'i Nasıl Yönetebiliriz?
Prof. Dr. Hülya Ensari, kıyamet harcamasıyla başa çıkabilmek için bazı önemli önerilerde bulunuyor:
Bütçe Oluşturun: Harcamalarınızı duygusal içgüdülerle değil, gerçek ihtiyaçlarınıza ve bütçenize göre yapın. Gelirinize uygun bir bütçe oluşturun ve buna sadık kalın. Alışveriş yapmadan önce, "Bu alışverişe gerçekten ihtiyacım var mı?" sorusunu sormak, daha bilinçli kararlar almanıza yardımcı olabilir.
Alışveriş Listesi Yapın: Alışverişe çıkmadan önce bir liste hazırlayın ve bu listeye sadık kalın. Gereksiz harcamaları önlemek için listeyi takip etmek önemlidir.
Duygusal Farkındalık Geliştirin: Harcama yapmadan önce duygusal durumunuzu değerlendirin. Stresli ya da kaygılı hissettiğinizde alışveriş yapma eğiliminde olabilirsiniz; bu duyguları tanıyıp yönetmek, gereksiz harcamaları azaltabilir.
Hobi Edinin: Meditasyon, spor veya yeni bir hobi edinmek gibi sağlıklı stres yönetimi teknikleri, kaygı seviyenizi düşürmenize yardımcı olabilir. Düzenli egzersiz yapmak hem fiziksel hem de zihinsel sağlığınız için faydalıdır.
Sosyal Destek Alın: Duygusal destek, zor zamanların üstesinden gelmek için önemlidir. Aile ve arkadaşlarınızla bu konuda konuşmak, duygusal yükünüzü hafifletebilir. Ayrıca, gerektiğinde bir ruh sağlığı uzmanından destek almak da oldukça faydalıdır.
Sonuç Olarak:
Doom spending, bireylerin stres, kaygı veya duygusal boşluklarla başa çıkmak için alışveriş yapmalarını ifade etse de, uzun vadede bu alışkanlık finansal sorunlara ve ruhsal sağlık problemlerine yol açabilir. Duygusal farkındalık geliştirmek, bütçe oluşturmak ve sağlıklı stres yönetimi tekniklerini uygulamak, gereksiz harcamaların önüne geçilmesine yardımcı olabilir.
