Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın girişimleriyle, M.Ö. 530 yılına tarihlenen nadir bir bronz sedir, J. Paul Getty Müzesi tarafından ülkemize geri verildi. Bu tarihi eser, 1982 yılında İsviçreli bir sanat tacirinden satın alınmıştı. Tacirin, sedirin Avrupa'daki koleksiyonlarda bulunduğuna dair sunduğu sahte belgeler, Türkiye’nin yürüttüğü titiz araştırmalarla çürütüldü.
Bilimsel incelemeler, bronz sedirin 1980’lerin başında Manisa yakınlarındaki bir mezardan kaçak kazılarla çıkarıldığını ve yasadışı yollarla yurt dışına götürüldüğünü ortaya koydu. Yapılan analizlerde, sedirin üzerine yapışmış keten parçaları, Türk arkeologlar tarafından mezarda bulunan diğer kalıntılarla birebir örtüşüyordu. Böylece eserin kökeni ve tarihi bağlamı net bir şekilde belirlenmiş oldu.
Bronz sedir, antik dönemde günlük yaşamda dinlenme ve yemek yeme amacıyla kullanılan nadir bir mobilya türü olarak dikkat çekiyor. Dökme bronz ayak ve raylara sahip olan bu eser, delikli bakır levhalardan oluşmakta ve dönemin ahşap sedirlerine bir alternatif sunmaktadır.
Kültürel Mirasın Korunmasında Önemli Bir Adım
Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı, eserin iadesinin sadece bir kültürel varlığın geri kazanılması değil, aynı zamanda kültürel miras kaçakçılığına karşı önemli bir zafer olduğunu belirtti. Yazgı, “Anavatanından yasadışı yollarla çıkarılan her kültür varlığının iadesi, kaçakçılara güçlü bir mesaj gönderiyor. Bronz sedir, artık ait olduğu yerde korunacak” dedi.
Getty Müzesi Direktörü Timothy Potts da, bu iadenin Türk ve Amerikalı akademisyenler arasında uzun süredir devam eden bir araştırmanın sonuçlandığını vurguladı. Potts, “Türk arkeologlarının çalışmaları, bu nesnenin arkeolojik ve tarihi bağlamının ortaya çıkarılmasına önemli katkılar sağladı” ifadelerini kullandı.