Her yıl 1 Ocak’ta yeni bir takvime merhaba deriz. Ancak birçoğumuz, yeni yılın 1 Ocak’ta başlamasının nedenini hiç sorgulamamış olabilir. Peki, 1 Ocak’ı yılbaşı olarak kabul etme geleneği nasıl başladı ve neden başka bir ayda değil de tam bu tarihte yeni yıla girmeye karar verildi?
‘ÖNEMLİ BİR ANLAM’
Yeni yılın başlangıcının 1 Ocak olarak kabul edilmesi, aslında çok uzun bir geçmişe dayanıyor. Yüzyıllar önce 25 Mart ya da 25 Aralık gibi tarihler de yılbaşına denk geliyordu. Ancak bugünkü takvimimizin temelleri, Roma Kralı Numa Pompilius’un 715-673 MÖ yılları arasında yaptığı takvim düzenlemeleriyle atıldı. Bu değişiklikle birlikte, Roma takviminde yılın ilk ayı olarak Ocak ayı belirlenmişti.
Bu seçimin ardında önemli bir anlam yatıyordu. Ocak, Roma tanrısı Janus’un adıyla ilişkilendirilmişti. Janus, geçmişi ve geleceği görebilen, iki yüzü olan bir tanrıydı ve bu sembolizm, yeni başlangıçları temsil ediyordu. Ocak ayı, bu bağlamda yeni bir yılın simgesi olarak kabul edilmiştir.
‘YILIN BAŞLANGICI’
Jülyen takvimi de MÖ 46’da Roma İmparatoru Julius Caesar tarafından kabul edilerek yılın başlangıcını 1 Ocak olarak belirlemişti. Bu takvim, Roma İmparatorluğu’nun genişlemesiyle tüm batı dünyasında yaygınlaşarak uzun yıllar kullanıldı. Ancak MS 5. yüzyıldan sonra Roma İmparatorluğu'nun çöküşüyle birlikte, özellikle Hristiyan ülkeler, takvimde değişiklik yaparak yeni yıl için 25 Mart veya 25 Aralık gibi başka tarihler tercih etmeye başladılar.
Fakat Jülyen takvimi, zamanla hatalar içerdiği fark edilince, özellikle yıl ve mevsim hesaplamalarındaki yanlışlıklar Paskalya tarihi gibi önemli dini olayların kaymalarına sebep oldu. Bu sorunlar çözülmek için Papa XIII. Gregory tarafından 1582’de Gregoryen Takvimi devreye alındı. Gregoryen takvimi, 1 Ocak'ı yılbaşının başlangıcı olarak kabul etti ve aynı zamanda artık yıllarla ilgili hatalar giderildi.
‘İLK KABUL EDEN ÜLKELER’
Yeni takvimi ilk kabul eden ülkeler Fransa, İtalya ve İspanya oldu. Ancak, diğer bazı ülkeler, özellikle Protestan ve Ortodoks bölgeleri, Gregoryen takvimini kabul etmede geç kaldılar. Örneğin, Amerika ve Büyük Britanya’daki koloniler, 1752 yılına kadar yeni takvimi kullanmaya başlamadılar ve hala 25 Mart’ı yılbaşı olarak kutluyorlardı.
Sonuç olarak, bugünkü 1 Ocak tarihi, tarihsel, kültürel ve dini değişimlerin bir sonucu olarak ortaya çıkmış ve evrensel olarak kabul edilen yeni yılın başlangıcı olmuştur. Ocak ayı ise ismini Roma tanrısı Janus’tan alarak, zamanla tüm dünyada yeni yılın simgesi haline gelmiştir.
webtekno
