Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), yaşam süreleriyle ilgili güncel verileri paylaştı. Açıklanan verilere göre, doğuşta beklenen yaşam süresinde bir azalma gözlemlendi. TÜİK'in “Hayat Tabloları, 2021-2023” raporuna göre, doğuşta beklenen yaşam süresi erkeklerde 74,7 yıl, kadınlarda ise 80 yıl olarak belirlenmiş durumda. Türkiye genelinde bu oran ortalama 77,3 yıl olarak hesaplanırken, 2020-2022 döneminde bu süre 77,5 yıl olarak kaydedilmişti.
YAŞAM SÜRESİ CİNSİYETE GÖRE DAĞILIMI
Cinsiyetler arasındaki yaşam süresi farkı belirgin. Kadınlar genel olarak erkeklerden daha uzun yaşam sürerken, doğuşta beklenen yaşam süresi farkı 5,3 yıl olarak saptanmış durumda. Çalışma çağının başlangıcı olan 15 yaşındaki bireylerin ortalama kalan yaşam süresi 63,5 yıl olurken, erkeklerde bu süre 60,9 yıl, kadınlarda ise 66,1 yıl olarak kaydedildi. 30 yaşındaki bir kişinin ortalama kalan yaşam süresi Türkiye genelinde 49,1 yıl olarak belirlenirken, erkeklerde bu süre 46,6 yıl, kadınlarda ise 51,5 yıl olarak hesaplanmış. 50 yaşındaki bireyler için kalan yaşam süresi ortalama 30,1 yıl olarak tespit edilirken, erkeklerde bu süre 27,8 yıl, kadınlarda ise 32,3 yıl olarak belirlendi.
65 yaşındaki bireylerin kalan yaşam süresi ortalama 17,4 yıl olarak hesaplanırken, erkeklerde bu süre 15,7 yıl, kadınlarda ise 19 yıl olarak belirlenmiş. Kadınların 65 yaşında erkeklerden ortalama 3,3 yıl daha uzun yaşaması bekleniyor.
EN UZUN VE EN KISA YAŞAM SÜRESİNE SAHİP İLLER
Doğuşta beklenen yaşam süresinin en yüksek olduğu il Tunceli, 80,8 yıl ile öne çıkıyor. Tunceli'yi 79,7 yıl ile Şırnak ve Mardin takip ediyor. Beklenen yaşam süresinin en düşük olduğu il ise 76,1 yıl ile Kilis. Kilis'i, 76,2 yıl ile Gaziantep ve 76,8 yıl ile Adana izliyor.
Erkeklerde doğuşta beklenen yaşam süresinin en yüksek olduğu il 78,1 yıl ile Tunceli olurken, bunu 77,1 yıl ile Mardin ve 77 yıl ile Bingöl takip ediyor. Erkeklerde beklenen yaşam süresinin en düşük olduğu iller ise 73,2 yıl ile Kilis, 73,6 yıl ile Gaziantep ve 74 yıl ile Kırklareli, Edirne ve Adana olarak kaydedilmiş.
Kadınlarda doğuşta beklenen yaşam süresinin en yüksek olduğu il ise 83,6 yıl ile Tunceli. Bu ili 83,3 yıl ile Şırnak ve 82,5 yıl ile Muğla takip ediyor. Kadınlarda beklenen yaşam süresinin en düşük olduğu iller ise 78,7 yıl ile Gaziantep, 79,1 yıl ile Kilis ve 79,2 yıl ile Kütahya ve Hatay olarak sıralanıyor.
BÜYÜK ŞEHİRLERİN DURUMU
Türkiye'nin en kalabalık şehirlerinden İstanbul, doğuşta beklenen yaşam süresinde 78,6 yıl ile Türkiye ortalamasının üzerinde yer alıyor. İstanbul'da erkeklerde bu süre 75,8 yıl, kadınlarda ise 81,3 yıl olarak belirlenmiş. Ankara ise doğuşta beklenen yaşam süresinde 79,2 yıl ile Türkiye ortalamasının üstünde bulunuyor. Ankara'da erkeklerde bu süre 76,5 yıl, kadınlarda ise 81,8 yıl olarak hesaplanmış.
EĞİTİM DÜZEYİ İLE YAŞAM SÜRESİ İLİŞKİSİ
Türkiye'de eğitim düzeyine göre beklenen yaşam süresi incelendiğinde, eğitim düzeyi arttıkça yaşam süresinin de uzadığı görülüyor. Düşük eğitim düzeyine sahip bireylerin beklenen yaşam süreleri, yüksek eğitim düzeyine sahip bireylere göre daha kısa. Ortaöğretim altı eğitim seviyesi ile yükseköğretim eğitimi olan 30 yaşındaki bireyler arasındaki beklenen yaşam süresi farkı yaklaşık 5 yıl olarak belirlendi.
İLK KEZ HESAPLANAN VERİLER
Türkiye’de özel hayat tabloları, 2013’ten itibaren Türkiye ve il düzeyinde yıllık olarak üretilmektedir. Bu raporda, doğuşta beklenen yaşam süresine ek olarak, ilk kez eğitim durumuna göre beklenen yaşam süresi bilgileri de hesaplanmış durumda.
