Her yıl 5 Kasım'da kutlanan Dünya Tsunami Farkındalık Günü, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından Aralık 2015'te ilan edildi. Bu özel gün, dünya genelinde yaşanan trajik tsunamilerin etkilerini azaltmak amacıyla,özellikle Japonya'nın uzmanlık alanındaki deneyimlerinden faydalanarak oluşturulmuştur.
Bu yılki farkındalık gününün teması, 2004 yılında Hint Okyanusu'nda meydana gelen yıkıcı tsunamiden alınan dersleri gelecek nesillere aktarmak olarak belirlendi.Bu çerçevede, gençlerin afetlere dair farkındalığını artırmak ve onlara bilgi sağlamak hedefleniyor.
TSUNAMİ’NİN KÖKENİ NEREYE DAYANIYOR?
Tsunami terimi, Japonca "tsu" (liman) ve "nami" (dalga) kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir. Tsunamiler, saatte 800 kilometre hıza ulaşabilir ve bu da kıyılara vurduklarında büyük can ve mal kaybına neden olur. Yüksek şiddetteki depremler, volkanik patlamalar ve heyelanlar, tsunamilerin başlıca nedenleridir. Ayrıca,gök cisimlerinin okyanusa çarpması da potansiyel bir tsunami kaynağıdır, ancak böyle bir olay son yıllarda gerçekleşmemiştir.
Son 20 yılda meydana gelen büyük tsunamilerde, 1998-2017 arasında 250 binden fazla insanın hayatını kaybettiği bildirilmiştir. Özellikle 2004'teki Hint Okyanusu tsunamisi, 227 bin kişinin ölümüne yol açarak, tarihin en yıkıcı felaketlerinden biri olmuştur.
TSUNAMİ EĞİTİMLERİ VE ÖNEMİ
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, bu yılki farkındalık günü kapsamında, eğitim yoluyla afetlerin etkilerini azaltmanın önemini vurguladı. Guterres, "Eğitim, hayat kurtarmada kritik bir öneme sahip. Çocukların ve gençlerin afetlere hazırlık konusunda bilgi sahibi olması gerekiyor" dedi.
Birleşmiş Milletler Afet Riski Azaltma Ofisi, tsunami riski taşıyan ülkeleri yeni stratejiler geliştirmeye ve tahliye yollarını güncellemeye çağırdı. Ayrıca, deniz kıyısındaki ülkelerde çocuklar için tatbikatların yapılması önerildi.
TSUNAMİ’NİN İZLERİ
2004'teki tsunami,21. yüzyılın en büyük küresel felaketlerinden biri olarak kaydedildi. Bu felaketten sonra, Hint Okyanusu havzasındaki 27 ülkede "tsunami erken uyarı sistemi" kuruldu. Ancak, düşük rakımlı kıyı bölgelerinde ve küçük ada devletlerinde 700 milyondan fazla insan hala tsunami riski altındadır.UNDRR Genel Sekreteri Kamal Kishore,"Tsunamilerin az sıklıkta meydana gelmesine rağmen,etkileri oldukça yıkıcıdır. Bizler, kendimizi ve gelecek nesilleri korumak için sürekli olarak hazırlıklı olmalıyız" diyerek,afet farkındalığının önemini bir kez daha dile getirdi.
