Yapay zeka, sağlık alanında devrim yaratma potansiyeline sahip bir araç olarak giderek daha fazla dikkat çekiyor. Özellikle gelecekteki pandemilere hazırlık ve müdahale konularında, bu teknolojinin rolü büyük bir ilgi görüyor. Peki yapay zeka pandemilerle mücadeleye nasıl katkıda bulunacak?
Pandemileri Tahmin Etme ve Erken Uyarı Sistemleri
Kaliforniya Üniversitesi, Irvine (UCI) ve Kaliforniya Üniversitesi, Los Angeles (UCLA) araştırmacıları, sosyal medya verilerini analiz ederek gelecekteki salgınları tahmin etmeye yönelik bir yapay zeka tabanlı erken uyarı sistemi geliştirmekte. Bu sistem, Twitter'dan toplanan milyarlarca gönderiyi inceleyerek, potansiyel pandemilere dair erken belirtileri tespit etmeyi amaçlıyor. Proje, ABD Ulusal Bilim Vakfı'nın Pandemi Önleme için Tahmini Zeka hibe programı kapsamında destekleniyor. UCI Bilgisayar Bilimleri Bölümü'nden Prof. Chen Li'nin öncülüğünde geliştirilen bu model, sosyal medya akışlarından önemli olayları belirleyip sınıflandırarak, halk sağlığı politikalarının sonuçlarını değerlendiriyor.
Virüslerin Evrimi ve Aşı Geliştirme
Harvard Tıp Fakültesi ve Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen EVEScape adlı yapay zeka aracı, koronavirüsün yeni varyantlarını tahmin edebiliyor. Araç, HIV ve grip gibi diğer virüslerde de doğru tahminlerde bulunduğunu iddia ediyor. EVEScape'in geliştiricilerinden Nikki Thadani, aracın salgınların erken dönemlerinde bile kullanılabileceğini ve böylece aşı üreticilerinin hangi mutasyonlara odaklanabilecekleri konusunda bilgi sağlayabileceğini belirtiyor.
Antikorların Keşfi ve Aşıların Geliştirilmesi
AstraZeneca'nın Veri Bilimi ve Yapay Zeka Ar-Ge Başkan Yardımcısı Jim Wetherall, yapay zekanın antikor keşfini hızlandırmak için kullanıldığını söylüyor. Bu teknoloji, antikor kütüphanelerini tarayarak, en yüksek kalitedeki tahminleri sağlayabilir ve test edilmesi gereken antikor sayısını azaltabilir. Bu, virüslerin hızla mutasyona uğrayabilmesi nedeniyle pandemi hazırlığını artırmada önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Kısıtlamalar ve Gelecek Beklentileri
Ancak, yapay zekanın pandemi hazırlığı konusundaki rolü tamamen sorunsuz değil. Dünya Sağlık Örgütü'nden (WHO) Dr. Philip AbdelMalik, yapay zekanın etik kullanımı ve doğru veri temsili konularında endişeleri olduğunu vurguluyor. AI'nın veriler üzerindeki bağımlılığı ve potansiyel önyargılar, teknolojinin etkisini sınırlayabiliyor. Dr. AbdelMalik, teknolojiye olan güvenin yanı sıra, bilgi paylaşımı ve ilişkiler kurmanın önemine dikkat çekiyor.
Uzmanlar, yapay zeka alanındaki ilerlemelerin, gelecekteki pandemilere daha iyi hazırlanmamıza yardımcı olacağını öngörüyor. Ancak, teknoloji tek başına yeterli değil; güven ve etkili bilgi paylaşımı gibi faktörler de kritik rol oynuyor. Bu nedenle, gelecekteki pandemilere karşı hazırlığımızı artırmak için teknoloji ve insan faktörlerini dengede tutmamız gerekiyor.
