NASA'nın öncü helikopteri Ingenuity, geçtiğimiz günlerde son Mars uçuşunu gerçekleştirdi ve bu sırada kimse bunun son uçuş olduğunu bilmiyordu. NASA, yaptığı açıklamada, yabancı bir gezegenin semalarında dolaşan ilk robot olan Ingenuity'nin son uçuşu sırasında rotor kanatlarının hasar gördüğünü ve artık uçuş kabiliyetine sahip olmadığını duyurdu.
Bir devrimin önünü açtı
Bu ayın başlarında, 72. uçuşu sırasında Ingenuity'nin Perseverance keşif aracıyla iletişimi kesilmişti. NASA daha sonra helikopterle yeniden temas kurmuş olsa da, Ingenuity'nin karbon fiber rotor kanatlarından en az birinin 18 Ocak'taki iniş sırasında hasar gördüğü ortaya çıktı. Helikopter ayakta ve hala yer kontrolörleriyle temas halinde, ancak artık uçuş kabiliyeti yok.
NASA Yöneticisi Bill Nelson yaptığı açıklamada "Başka bir gezegendeki ilk hava aracı olan Ingenuity'nin tarihi yolculuğu sona erdi" dedi. Nelson, "Bu olağanüstü helikopter hayal ettiğimizden daha yükseğe ve daha uzağa uçtu ve NASA'nın en iyi yaptığımız şeyi yapmasına yardımcı oldu - imkansızı mümkün kıldı" diye ekledi.
Ingenuity belki de son on yıllardır yapılmış en önemli uzay aracı olabilir. NASA, bizden milyonlarca kilometre uzaktaki bir gezegene minik, insansız bir helikopter indirdi ve onu orada defalarca kez uçurmayı başardı. Bu, Güneş sistemi genelinde gelecekteki uçuşların ve Mars ve ötesine daha akıllı, daha güvenli insan keşiflerinin yolunu açtı.
Öte yandan Ingenuity’nin 18 Ocak'ta gerçekleşen son uçuşu sırasında yaşadığı sorunlar ve rotor hasarı tam olarak aydınlatılmış değil. NASA, araçla iletişim kurduktan sonra fotoğraflar çekti ve bu fotoğraflarda en azından bir kanadın hasar aldığı görülüyor. Ekip üyeleri hala o talihsiz sortide neler olduğunu analiz ediyor olsalar da, olası bir açıklamaları var.
Ingenuity yaşıyor ama artık uçamayacak
Ingenuity, Mars'ta gerçekleştirdiği 72 uçuş sırasında yönünü bulmak için büyük kayaları ve diğer yer şekillerini kullanıyordu. Ancak görev ekibi üyeleri düzenlenen basın brifinginde, son dört sorti sırasında aracın kayasız ve şekilsiz bir yerde uçtuğunu söyledi. Yapılan açıklamaya göre Ingenuity görünüşe göre iniş sırasında istenmeye bir açıyla yere yaklaştı ve rotorlardan en az biri kızıl toprağa çarptı.
Ekip bugüne kadar fotoğraflarda sadece bir hasarlı rotor kanadı tespit edebildi, ancak Ingenuity'nin uçuş sırasında bunları dakikada 2.500 devir veya RPM'den daha fazla döndürdüğü göz önüne alındığında, diğerleri de muhtemelen yere çarptı.
Bununla birlikte Ingenuity halihazırda uçmak dışında tamamen faal durumda. Ancak bu etkinlik durumu da sınırlı. Ingenuity, Mars yüzeyinde sadece beş uçuş yapmak üzere tasarlanmış bir teknoloji tanıtımıydı ve üstün başarısı nedeniyle tam kapasiteli bir bilim aracı haline geldi. Ekip, bir sürede daha Ingenuity’den onu yüzeye indiren araba büyüklüğündeki Perseverance gezgini aracılığıyla veriler almaya devam edecek. Ingenuity, Dünya ile iletişimini Perseverance aracılığıyla gerçekleştiriyor.
Şimdi dinlenme vakti
Ancak nispeten yakın bir gelecekte Perseverance, kendi bilim çalışmalarını yürütürken menzil dışına çıkacak ve iletişim de kesilecek. Ingenuity, o zaman yalnız kalacak ve sessizliğe gömülecek, başka bir dünyadan gelen kayıp bir elçi olacak. Ancak bu yalnızlığı sonsuza kadar sürmeyebilir. JPL Direktörü Laurie Leshin, Ingenuity'nin gelecekte daha da iddialı Mars keşiflerinin önünü açtığını ve dünyalar arasında bir kez daha yolculuğa çıkmasını düşünmenin çılgınca olmadığını söyledi. Leshin yaptığı açıklamada, "Astronotlarımızdan birinin Ingenuity'yi eve getireceği ve hepimizin onu Smithsonian'da ziyaret edebileceği günü sabırsızlıkla bekliyorum" dedi.
Bilmeyenler için Ingenuity, 1,8 kilogram ağırlığında küçük bir araç. NASA'nın Perseverance keşif aracıyla birlikte Şubat 2021'de Mars'ın Jezero Krateri'nin zeminine indirildiğinde sadece 5 uçuş yapması bekleniyordu. Küçük helikopterin ana görevinin sadece 30 gün sürmesi hedeflenmiş olmasına rağmen, Mars yüzeyinde yaklaşık üç yıl boyunca çalışır durumda kaldı. Görevin uçuş günlüğüne göre, 72 Kızıl Gezegen uçuşu sırasında yaklaşık 129 dakika havada kalan Ingenuity, yaklaşık 17,7 kilometre yol kat etti.
Ingenuity'nin uçuş günleri sona ermiş olsa da, helikopterin mirası güvence altında. İnsanlığın keşif rekorları kitabında kendine haklı bir yer edinen Ingenuity'nin Mars'taki başarısı muhtemelen Kızıl Gezegen'in havadan daha fazla keşfedilmesine yol açacak. NASA, Perseverance'ın Dünya'ya dönmek üzere numune toplamasına yardımcı olmak üzere Ingenuity benzeri iki helikopter göndermeyi planlıyor ve ajans, bir gün Kızıl Gezegen'de kendi bilim görevlerini yürütebilecek daha büyük ve daha yetenekli helikopterler geliştiriyor.
