Başkan Işık, Türkiye'nin dünya lideri olduğu kuru incir üretimi ve ihracatında, gıda kodeksi ve uluslararası standartlara uygun üretim yapıldığını vurguladı. Aflatoksin sorununun, özellikle iklim koşullarına bağlı olarak ortaya çıkan doğal bir problem olduğunu, insan eliyle eklenen bir zirai ilaç ya da kalıntı olmadığını belirtti.
Aflatoksin Sorununun Doğal Sebepleri
Işık, aflatoksinin kuru incire, özellikle üretim dönemi hava koşullarına bağlı olarak, %0.5 ile %1.5 arasında değişen oranlarla bulaştığını açıkladı. 2024 yılında ise olumsuz hava koşulları nedeniyle bu oranın arttığını, özellikle AB ülkelerine yapılan ihracatlarda Hızlı Alarm Bildirimi sayısının 2023'e göre yükseldiğini belirtti. Aflatoksin oluşumunu engellemek için Tarım ve Orman Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ve diğer ilgili kuruluşlarla sıkı bir denetim süreci yürütüldüğünü ifade etti.
Zirai Mücadele ve Ayıklama Süreçleri
İhracatçıların, üreticilere ücretsiz olarak zirai mücadele malzemeleri ve kurutma araçları sağladığını söyleyen Işık, ürünlerin aflatoksin içeriği için yoğun denetimler yapıldığını ve bu süreçte UV lambaları ve lazer ayıklama makineleriyle karanlık odalarda fiziki kontrol uygulandığını belirtti. Ayrıca, her partiden alınan numuneler, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından laboratuvarlarda analiz edilerek, yalnızca uygun bulunan ürünlerin ihracatına izin verildiğini ifade etti.
Aflatoksinli Ürünler ve Geri İade Süreci
Işık, aflatoksinli incirlerin geri dönmesiyle ilgili tartışmalara da değindi. İhraç edilen her ürünün kesilerek içinin kontrol edilmesinin mümkün olmadığını, ancak AB ülkelerinde yapılan analizlerde incirlerin kesilerek incelendiğini aktardı. Geri dönen ürünlerin, Türk Gıda Kodeksi'ne uygun olduğu takdirde ülkeye girebileceğini ve bu süreçte Tarım ve Orman Bakanlığı'nın denetiminde tekrar ayıklama ve analiz işlemleri yapıldığını belirtti. Ayrıca, aflatoksinli incirlerin biyogaz tesislerinde enerjiye dönüştürüldüğünü de sözlerine ekledi.
İhracat ve Ekonomik Katkılar
Işık, kuru incir ihracatının 2024 sezonunda önemli bir artış gösterdiğini, 86 milyon 431 bin dolardan 122 milyon 65 bin dolara yükseldiğini belirterek, döviz gelirinde %41'lik bir artış yaşandığını ifade etti. 40 bin çiftçi ailesinin katkı sağladığı sektörde, ihracatçıların aflatoksinli incirleri bile alıp geri dönüştürdüklerini vurguladı.
Son olarak, kuru incir ihracatında yaşanan zorluklara rağmen Türkiye'nin üretim kapasitesini ve uluslararası ticaretteki gücünü koruyarak, sektördeki sorunları çözmeye devam ettiğini belirtti.
