Rize'nin Çayeli ilçesinde, 2019 yılında kenevir ekiminin serbest bırakılmasının ardından, yöre kadınları hem aile ekonomilerine katkı sağlıyor hem de unutulmaya yüz tutmuş el sanatlarını yeniden gün yüzüne çıkarıyor. Rize Valiliği'nin himayesinde hayata geçirilen "Topraktan Tezgaha Kenevir İpinin Serüveni Projesi" çerçevesinde, Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı (DOKAP) ve Azal Kültür Sanat ve Turizm Derneği'nin desteğiyle kurulan feretiko atölyesi, kadınlara hem istihdam imkanı sunuyor hem de bölgenin geleneksel desenlerini modern tasarımlarla harmanlıyor.
Çataklıhoca Mahallesi'nde eski bir köy okulunun tadilat edilerek atölyeye dönüştürülmesinin ardından kadınlar, eski sandıklarda saklanan geleneksel desenleri ve kültürel motifleri, kenevir ipiyle işleyerek çeşitli ürünlere dönüştürüyor. Hırka, çarık, peşkir, çanta gibi el yapımı ürünlerin yanı sıra, sandıktan çıkan 100 yıllık kenevir ipleriyle üretilen ceketler de büyük ilgi görüyor.
Azal Kültür Sanat ve Turizm Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Yücel Bayraktar, projenin amacının yöre kadınlarına istihdam sağlamak ve bölgenin kaybolmaya yüz tutmuş el sanatlarını yeniden canlandırmak olduğunu söyledi. Bayraktar, “2021 yılında başlattığımız bu projeyle, kenevir ipliğini serbest bırakılmasının ardından tarlalarda ekim yaparak, geleneksel yöntemlerle iplik haline getirdik. Sonrasında elde ettiğimiz kumaşları dokuyarak, yöresel desenlerle şık ve özel tasarımlar haline getirdik,” dedi. Kenevir ipiyle yapılan kumaşların, ter çekme özelliği ve bakteri üretmemesi gibi sağlık faydaları da bulunuyor. Bayraktar, kumaşların ayrıca doğal klima etkisi yaratması nedeniyle büyük bir değer taşıdığını belirtti. Atölyede üretilen başlıca ürünler arasında peşkirler, örtüler, gömlekler, ceketler ve kadın kıyafetleri yer alıyor.
Proje kapsamında, 100 yıllık kenevir ipleriyle üretilen el dokuması ürünler, önemli kişilere de hediye ediliyor. Giyim Öğretmeni Mukaddes Kuk, "Sandıklarda yıllarca saklanan kenevir ipleriyle özel tasarımlar ürettik. Bu özel tasarım yeleklerden birini Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'a hediye ettik. Kumaşımızın mukavemeti oldukça yüksek, yıllarca saklanabiliyor ve çeşitli ürünlere dönüştürülebiliyor," şeklinde konuştu. Proje, aynı zamanda kadınlara sadece ekonomik katkı sağlamakla kalmayıp, Rize’nin kültürel mirasını da yeniden canlandırıyor. Kadınların el emeğiyle üretilen bu el sanatları, hem yerel ekonomiyi güçlendiriyor hem de geleneksel Karadeniz motiflerini modern dünyaya tanıtıyor.
