Safranbolu’da, işitme engelli bir ailenin ilk çocuğu olarak dünyaya gelen Sibel Kaya, ailesindeki herkesin işitme engelli olması nedeniyle çocukluğundan itibaren işaret diliyle iletişim kurmaya başladı. Ancak zamanla, birçok kelimenin işaret dilinde karşılık bulamadığını fark etti. Bunun üzerine işaret dilini daha zengin hale getirmek için çalışmalar yapmaya karar verdi.
Kaya, "Hadi İşaret" adlı sosyal girişim projesini başlatarak, işaret diline 230 yeni kelime kazandırmayı başardı. İlk etapta sanat alanındaki kelimelerle başlayan bu projeyle, sanat eserlerinin daha iyi anlaşılmasını ve sağır bireylerin sanatı daha derinlemesine incelemelerini sağladı. Kaya, bu projeyi hayata geçirirken, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın da desteğini aldı.
TÜRKÇEDEKİ EKSİKLİKLER
Sibel Kaya, Türkçedeki 600 bini aşkın kelimenin işaret diline tam olarak karşılık bulmadığını belirterek, sağır bireylerin bu eksiklikler nedeniyle günlük yaşamda ve toplumsal hayatta sıkça zorluk yaşadığını vurguladı. Özellikle, kavramları ifade etmekte zorluk çeken sağır bireylerin eğitimde, iş hayatında ve sosyal ilişkilerde iletişim engelleriyle karşılaştığını ifade etti.
"İşaret dilinde eksik olan kelimeler, sağır bireylerin kendilerini doğru bir şekilde ifade etmelerini engelliyor. Örneğin, gazetelerdeki bir yazıyı okurken ya da bir kitabı okurken, bazı kelimelerin anlamını bilemedikleri için okumayı zorlaştırıyorlar," diyen Kaya, işaret dilinin zenginleştirilmesinin, sağır bireylerin eğitimde daha verimli olabilmesini ve toplumsal hayatta daha etkin bir rol üstlenmelerini sağladığını belirtti.
YENİ KELİMELER KEŞFEDİLDİ
Kaya ve ekibi, "Hadi İşaret" projesi kapsamında, sanat alanına dair eksik olan kelimeleri belirleyerek, bunlara işaret dili karşılıkları geliştirdi. Bu sayede, işitme engelli bireylerin sanat eserlerini daha iyi kavrayıp, tartışmalar yapabilmelerine olanak sağladı. Kaya, sanatçıların, ressamların ve dilbilimcilerin de projeye dahil olduğunu, birlikte çalışarak işaret diline katkıda bulunduklarını ifade etti.
"Sanat sözlüğü oluşturduk ve bu sözlük sayesinde sağır bireyler, eserler hakkında daha derinlemesine konuşabiliyorlar. Sanat, herkes için ulaşılabilir olmalı ve bu projeyle, işitme engelli bireylerin sanata olan ilgisini artırıyoruz," diyen Kaya, projenin sanatsal anlamda büyük bir adım olduğunu belirtti.
GELECEK HEDEFLERİ VE PROJENİN YAYGINLAŞTIRILMASI
Kaya'nın bir sonraki hedefi, sağlık, bilim, teknoloji ve politika gibi diğer tematik alanlarda da yeni işaretler geliştirerek, işaret dilini zenginleştirmek. Kaya, bu sayede sağır bireylerin günlük yaşamlarını kolaylaştırmayı ve toplumsal entegrasyonlarını artırmayı amaçlıyor. Ayrıca, projeyle işaret dilinin gelişmesinin, işitme engelli bireylerin toplumsal hayata katılımını da artıracağını belirtti.
Kaya, "İşaret dilinde eksik olan birçok kelime, sağır bireylerin kendi düşüncelerini ve fikirlerini ifade etmelerini zorlaştırıyor. Bu eksiklikleri gidermek, sadece onların ifade biçimini değil, aynı zamanda toplumsal olarak daha fazla yer alabilmelerini sağlıyor," diye konuştu.
"HADİ İŞARET” PROJESİ
Sibel Kaya, işaret diline eklediği yeni kelimelerin etrafındaki sağır bireyler üzerinde büyük bir etkisi olduğunu söyledi. Örneğin, annesi daha önce "armoni" kelimesini bilmediği için bu kelimeyi tanımlamakta zorlanırken, Kaya'nın geliştirdiği işaretler sayesinde artık bu kelimeyi kolayca kullanabiliyor. Ayrıca, sanatçı bir arkadaşı, "Eskiden bir kelimeyi anlatmak için birçok farklı işaret kullanmak zorunda kalıyordum, şimdi ise çok daha kolay ifade edebiliyorum," diyerek Kaya'ya teşekkür etti.
Sibel Kaya'nın hayali, işaret dilini zenginleştirerek sağır bireylerin her alanda eşit haklara sahip olmasını sağlamak. Kaya, "En büyük amacım, sağır bireylerin iş hayatında, eğitimde ve sosyal yaşamda her alanda eşit şekilde yer alabilmesidir. Hepimiz için kapsayıcı bir toplum oluşturmak istiyorum," diyerek projeye olan inancını yineledi.
