Nihat AK/EGE TELGRAF- İzmir’de yazdan kalma günlerin sonuna yaklaşıldı. Sonbaharın sonu göründü. Kış aylarına sayılı haftalar kaldı. Tarlada yetiştirilen yaz sebze ve meyvelerinin fiyatları görülmemiş bir şekilde düştü. Yurttaşlarda büyük şaşkınlık uyandıran gelişme için farklı değerlendirmeler yapılıyor. Peki, yarı yarıya daha fazla inen fiyatlar neden böyle oldu?
AYŞEKADIN KRALİÇE OLMUŞTU!
Yaz ürünlerinin kendi döneminde bile bu kadar ucuz olmadığına dikkati çeken ekonomist Murat Kartalkaya, “Bu yıl yaz mevsiminin gelmesini adeta iple çektik. Yaz sebze ve meyve fiyatlarının düşeceği inancını taşıyorduk. Sera ürünlerinden tarla ürünlerine geçildi. Beklediğimiz fiyat düşüşleri gerçekleşmedi. Kim sorsak farklı bir bahane kimi dinlesek farklı bir gerekçeyle karşılaştık. ‘Böyle giderse güz ve kış aylarında tezgahların yanından geçilmez’ dedik. Sonbaharın sonu yaklaştı. Kış ayları yaklaştı. Tarlada yetişen yaz ürünlerinin fiyatları görülmemiş bir şekilde düştü. Net olarak yarı yarıyanın altına indi. Üçte bir fiyatına düşenler de var. Ayşekadın fasulye kraliçe olmuştu. Patlıcanın, biberin, kabağın ve yeşilliğin yanına yaklaşılmıyordu. Şimdiki fiyatları biz yaz mevsiminde görmedik. Bu fiyatlarla vatandaşın konserve yapası geliyor” dedi.
STOKÇULUK MU VARDI?
Fiyatların ucuzlamasında stokçuluk etkisinin araştırılması gerektiğini belirten ekonomist Murat Kartalkaya, “Tarlada üreticiden çıkan yaz sebze meyvenin tezgahlarda tüketiciye 4-5 katına satıldığını gördük. Yaz dönemi beklediğimiz fiyat indirimleri şimdi şimdi yaşanıyor. Enteresan bir durum. Akıllara deli sorular getiriyor. Yaz döneminde daha düşük fiyatlara mal edilen ürünleri birileri aldı stokladı mı? Düşük arz ile fiyatlar bilinçli olarak yükseltildi mi? Stoklanmış ürünler sonbaharın sonunun gelmesiyle bir anda piyasaya mı sürüldü? Gelir seviyesi düşen yurttaş çarşıya pazara çıkmaz talepte bulunmaz mı oldu? Sezonunda hak ettiği paranın 5-10 mislini kazanan bazı aracılar insafa mı geldi? Tüm soruların masaya yatırılıp yetkililer tarafından tek tek araştırılması gerekir” ifadelerini kullandı.
KIŞLIĞINIZI ŞİMDİ YAPIN!
Çok sayıda ürün fiyatında ciddi düşüşlerin yaşandığını belirten İzmir Pazarcılar Odası Başkanı Hamdin Erişen, “Yaz döneminde görülmemiş fiyatlara indi ürünlerimiz. Geçtiğimiz aylarda kışlıklarını yapamayan yurttaşlarımız bunu fırsat bilmelidir. Bu hafta yurttaş ne yapsın ne etsin kışlıklarını yapsın. Tezgahlarımızdaki sebze ve meyveler şu dönem de dahi tarladan geliyor. Yaz aylarında bile fiyatları inmek bilmeyen salatalık, biber, kabak, patlıcanın fiyatı adeta dibe vurdu. Yaklaşık bir ay içinde örtü altı ürünlerin satışına başlarız. Sera ürünlerine geçildiğinde sebze ve meyvelerin fiyatları seyirlik olur. Yurttaş plastik parayla alışveriş yapmak durumunda kalır. Yine marketler bizden daha pahalıya olan fiyatlarıyla kredi kartlarıyla satış yaparlar” dedi.
İKLİM KRİZİ BELİRLİYOR!
Yaş sebze ve meyvenin fiyatında iklim şartlarının önemli olduğuna dikkati çeken Başkan Erişen, “Hepimiz ucuz sebze meyve için yaz aylarını bekledik. Tarladan tezgaha ürün taşımaya başladığımızda üst üste olumsuzluklar yaşandı. Bu yaz hava sıcaklıklarının bazı bölgelerde 47 dereceleri aşması, tarla ürünlerini vurdu. Biber, patlıcan, domates gibi yaz ürünleri tarlada yandı, üretim yüzde 20-50 arasında düştü, fiyatlar arttı. Buna, katlanan girdi maliyetleri de eklenince çiftçinin de pazarcı esnafımızın da iştahı azaldı. Mazot, su, gübrede yüzde 100’ü aşan maliyetleriyle çiftçinin belini büktü. Eskiden pazarcı esnafımız Antakya’ya gider hesaplı fiyatlara ürün alırdı. Şimdi yüksek yakıt fiyatları nedeniyle yakın yerlerden ürün almaya çalışıyor. Ürün tarlada yanınca arz talebi karşılamadı fiyatlar yükseldi. İklim kriziyle yanan tarlaların yan tarafında ikinci üçüncü ürünler yetiştirilmeye başlandı. O ürünleri tezgahlarımıza taşıyoruz. Kötü hava şartları öncesinde bu ürünler tarlalardan sıyrılıyor. Ufağına büyüğüne bakılmadan tarlalar boşaltılıyor. Pazarlara bir iki hafta içinde gelmeye devam edecek ürünler nedeniyle fiyatlar hesaplı olacak” ifadelerini kullandı.
