Ekonominin işleyişinde önemli bir konuma sahip olan finansal piyasalar yatırım dünyası için dinamik ve avantajlarla dolu bir ortam sağlıyor. Bu piyasalar geniş bir yatırımcı kitlesine hem tasarruflarını değerlendirme hem de finansman sağlama konusunda çeşitli imkanlar sunuyor. Peki, finansal piyasalar ne anlama geliyor ve nasıl çalışıyor? Hadi gel, finansal piyasalara ve araçlarına şimdi yakından bakalım!
1. Finansal Piyasa Nedir ve Nasıl İşler?
Finansal piyasalar fon arz edenler ile fon talep edenlerin buluştuğu ve fon transferinin gerçekleştiği pazar yerleri olarak tanımlanıyor. Bir diğer ifadeyle finansal piyasalar kıymetli evrak niteliği taşıyan belgelerin alındığı ve satıldığı ortamları ifade ediyor. Yenilikçi stratejilerle sürekli olarak gelişim gösteren bu piyasalar likiditeyi arttırmakta ve ekonominin çalışma sisteminde kritik bir rol üstleniyor.
Ekonomik büyümeyi destekleyici bir fonksiyona sahip olan finansal piyasalar, genel itibarıyla fonların fazlası olanlardan eksiği olanlara aktarılmasını sağlayan bir mekanizma olarak işleyiş gösteriyor. Para politikaları, ekonomik koşullar ve döviz kurları gibi pek çok farklı unsurdan etkilenen finansal piyasalar dinamik bir yapıda varlığını sürdürüyor. Farklı kategorilerde faaliyet gösteren finansal piyasa türleri ise yatırımcılara ve fon ihtiyacı olanlara geniş fırsatlar sunuyor. O halde şimdi finansal piyasa türlerine yakından bir göz atalım!
2. Finansal Piyasa Türleri Nelerdir?
Finansal piyasa türlerindeki genel ayrım işlem gören fonların ve finansal araçların vade sürelerine göre yapılıyor. Bu ayrım dahilinde finansal piyasalar aktarılan fonun vadesine göre değişiklik göstererek para piyasası ve sermaye piyasası olmak üzere temelde ikiye ayrılıyor. Diğer finansal piyasa türlerini öğrenmek için aşağıda yer alan tabloyu inceleyebilirsin:
|
Finansal varlığın niteliğine göre piyasalar: |
Örgütlenme durumuna göre piyasalar: |
Hemen ya da gelecekte olmasına göre piyasalar: |
İlk kez alınıp satılmasına göre piyasalar: |
||||
|
Borç piyasası |
Öz sermaye piyasası |
Organize piyasalar |
Tezgah üstü piyasalar |
Spot piyasalar |
Vadeli piyasalar |
Birincil piyasalar |
İkincil piyasalar |
2.1. Para Piyasası Ne Demektir?
Bir yıldan daha kısa vadeli fon arz ve taleplerinin karşılandığı finansal piyasa türüne para piyasası deniyor. Bu piyasada hazine bonosu ve mevduat sertifikası gibi kısa vadeli finansal araçlarla işlem yapılıyor. Para piyasasında ekonomik aktörler kısa süreli finansman ihtiyaçlarını karşılıyor ve likidite sağlanması ön planda tutuluyor.
2.2. Sermaye Piyasası Ne Demektir?
Bir yıldan daha uzun vadeli fon arz ve taleplerinin karşılandığı finansal piyasa türüne ise sermaye piyasası deniyor. Yatırım araçlarının bir yıl veya daha uzun vadelerle alınıp satıldığı bu finansal piyasa türünde uzun süreli fon arzları ve talepleri karşılanıyor. Sermaye piyasasında hisse senedi ve tahvil gibi finansal araçlar kullanılıyor.
3. Finansal Piyasa Araçları Nelerdir?
Finansal piyasa araçları, yatırımcılara birikimlerini değerlendirme ve şirketlere varlıklarını etkin bir şekilde yönetme imkanı sunuyor. Yaygın kullanılan finansal piyasa araçları ise aşağıdaki gibi listeleniyor:
-
Hisse senetleri: Şirketlerin ortaklık paylarını temsil eden ve canlı borsa üzerinden takip edilerek işlem gören yatırım araçları.
-
Bonolar: Kurumlar veya şirketler tarafından ihraç edilen kısa vadeli borçlanma senetleri.
-
Tahviller: Devlet ya da kurumsal işletmeler tarafından ihraç edilen uzun vadeli borçlanma araçları.
-
Para piyasası araçları: Mevduat sertifikaları, hazine bonoları ve ticari senetler gibi kısa vadeli likidite sağlayan finansal araçlar.
-
Opsiyonlar: Bir varlığı belirli bir tarihte ve belirli bir fiyattan alma ya da satma hakkı tanıyan sözleşmeler.
-
Emtialar: Gümüş, altın, petrol gibi kıymetli birer yatırım aracı olan fiziksel ekonomik mallar.
4. Finansal Piyasalardaki Temel Unsurlar Nelerdir?
Finansal piyasaların mekanizmaları beş temel unsura bağlı olarak işleyiş gösteriyor. Bu temel unsurları aşağıda senin için listeledik:
-
Fon arz edenler: Ellerindeki birikimleri yatırım amacıyla piyasaya sunan bireyler, şirketler ve kurumlardan oluşuyor.
-
Fon talep edenler: Yatırımlarını finanse etmek veya borçlanma ihtiyaçlarını gidermek için fon arayışında olan bireyler, şirketler ve kurumları ifade ediyor.
-
Finansal piyasa araçları: Fon arz ve talebini dengeleyen hisse senetleri, tahviller, bonolar ve emtialar gibi finansal araç çeşitlerini kapsıyor.
-
İdari ve hukuki düzenlemeler: Finansal piyasaların güvenli ve düzenli çalışmasını sağlamakla görevli olan Sermaye Piyasası Kurumu gibi yasal düzenleyici organları ifade ediyor.
-
Aracı olan kurumlar: Finansal piyasalarda işlem yaparak alıcılar ile satıcılar arasında aracılık yapan bankalardan ve diğer finansal kuruluşlardan oluşuyor.
Midas uygulamasını telefonuna indirerek finansal süreçlerinin takibini kolayca yapabilir, güncel verilerden haberdar kalarak yatırımlarını en doğru şekilde yönetebilirsin!
