EGE TELGRAF- Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde meydana gelen  komşu 11 ilçede yıkıma neden olan depremin yaralarının sarılması için büyük bir seferberlik başlatıldı.  “Asrın felaketi” olarak nitelendirilen deprem sonrası hükümet yetkilileri tarafından depremzedelere  bir takım destek paketleri açıklandı. Yürürlükte olan Sosyal Güvenlik Mevzuatına göre, söz konusu depremler nedeniyle yakınlarını kaybedenlerin yararlanabileceği bir takım haklan tanındı. TEK TEK SIRALANDI Depremde yakınını kaybedenlerin yararlanabileceği SGK yardımları şu şekilde: 1- Cenaze ödeneği (yardımı) yapılması. 2- Ölüm (dul – yetim) aylığı bağlanması. 3- Ölüm toptan ödemesi yapılması. 1- CENAZE ÖDENEĞİNDEN YARARLANMA ŞARTLARI Deprem nedeniyle ölen kişi; 4/a (SSK) kapsamında herhangi bir işyerinin sigortalısı veya Bağ-Kur sigortalısı ise ve deprem kendisi için iş kazası kapsamına giriyorsa prim gün sayısına bakılmaksızın (Bkz. İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları – Kapsamı – Sağlanan Yardımlar – Tarafların Sorumluluk Halleri), İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri, malullük aylığı, vazife malullüğü aylığı veya yaşlılık (emekli) aylığı alıyor idiyse, Uzun vadeli sigorta (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası) kollarını kapsayan en az 360 prim günü varsa, yani yukarıdaki şartlardan herhangi biri tutuyorsa yakınlarına cenaze yardımı yapılır. Ölen kişi kendi sigortalılığından dolayı değil de eş, çocuk veya ana – babası üzerinden ölüm (dul-yetim) aylığı alıyorsa bu durumda yakınlarına cenaze ödeneği verilmez. Cenaze yardımlarından yararlanabilecek kişinin ölen kişiyle yakınlığına gelince; cenaze ödeneği sırasıyla sigortalının eşine, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir. 1 Ocak 2023 tarihinden geçerli olmak üzere cenaze ödeneği, (cenaze yardımı) 2.054 (2 bin 54) liradır. (Bkz. Emzirme ve Cenaze Yardımı Tutarları) SGK cenaze yardımından yararlanabilmek için Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi doldurularak SGK’ya doğrudan başvurulması veya bu belgenin posta yoluyla SGK’ya gönderilmesi gerekir. Ayrıca dilekçe verilmesi gerekmez. Başvuru belgesine Cenaze Ödeneği Talep Belgesi sayfasından ulaşılabilir. E-Devlet SGK Sayfasından Başvuru Cenaze ödeneği başvurusu SGK E-Devlet sayfasındaki Gelir, Aylık, Ödenek Talep Belgesinin Verilmesi (turkiye.gov.tr) linkinden de yapılabilir. Aynı linkten aşağıda belirtilen dul – yetim aylığı veya toptan ödeme başvurusu da yapılabilir. 2- ÖLÜM (DUL – YETİM) AYLIĞI ALMA ŞARTLARI A-Ölen Kişinin Taşıması Gereken Şartlar Depremde ölen kişi; Malulen emekli, normal emekli, vazife malullüğü emeklisi ya da iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri alıyor idiyse, Deprem olayı kendisi için iş kazası kapsamına giriyorsa, 4/a (SSK) kapsamında sigortalı ve sigorta başlangıç (ilk sigorta giriş) tarihinden itibaren en az 5 yıl geçmiş ve uzun vadeli sigorta kollarını kapsayacak en az 900 prim günü varsa, 4/b (Bağ-Kur) veya 4/c kapsamında sigortalıysa ve uzun vadeli sigorta kollarını kapsayacak en az 1800 prim günü varsa, yani ölen kişi yukarıda belirtilen şartlardan herhangi biri kapsamına giriyorsa, geride kalan hak sahiplerine ölüm (dul-yetim) aylığı bağlanır. Eksik prim günü, ölen kişiyle ilgili askerlik, yurtdışı, doğum borçlanması gibi hizmet borçlanması yapılarak tamamlanabilir. (Bkz. Hizmet Borçlanması Rehberi – Borçlanma Yapılabilecek Süreler ve Borçlanma Şartları) Ancak ölen kişi 4/a (SSK) kapsamında olsa bile, eksik prim günü hizmet borçlanması ile tamamlanacaksa o zaman dul-yetim aylığı bağlanması için en az 1800 prim günü şartı aranır. B-Dul-Yetim Aylığı Bağlanacak Kişinin Taşıması Gereken Şartlar Yukarıda belirtilen şartlardan herhangi birini taşıyan karısı veya kocası ölen kişiye, isterse kendisi de emekli olsun veya sigortalı işte çalışsın fark etmez, yine de eşinden dolayı %50 oranı üzerinden ölüm (dul) aylığı bağlanır. Eğer kendisi emekli değilse, herhangi bir işte de çalışmıyorsa o zaman ölüm (dul) aylığı %75 oranı üzerinden bağlanır. (Bkz. Yüzde 25 Fazla Dul-Yetim Aylığı Bağlanan Durumlar) Yukarıda belirtilen şartlardan herhangi birini taşıyan annesi veya babası ölen kız çocuğuna; evli olmaması, kendi çalışmasından dolayı emekli aylığı almaması, herhangi bir işte çalışmaması şartıyla, kaç yaşında olursa olsun fark etmez, ölüm (yetim) aylığı bağlanır. Erkek çocuğuna ise kendi çalışmasından dolayı emekli aylığı almaması, herhangi bir işte çalışmaması, 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde meslekî eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış olması şartıyla yetim aylığı bağlanır. Kendisine yetim aylığı bağlanacak kız veya erkek çocuğu, herhangi bir sigortalı işte çalışıyor olsa bile lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde meslekî eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görüyorsa 25 yaşını doldurmamış olması şartıyla çalışsa bile yetim aylığı alabilir. Eğer kız veya erkek çocuğunun ölen anne ya da babası 5434 sayılı Kanun kapsamında memur idiyse yani 1 Ekim 2008 tarihinden önce memuriyete başlamış idiyse, bu durumdaki kız veya erkek çocuğu sadece 4/c kapsamında çalışıyor ya da kendi çalışmasından dolayı 4/c kapsamında emekli aylığı alıyorsa yetim aylığı alamaz, bunun dışında kendisi emekli olsa veya çalışıyor olsa bile yetim aylığı alabilir. Depremde çocuğunu kaybeden anne veya babaya; hak sahibi eş ve çocuklardan artan hisse bulunması halinde her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu aylık gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartıyla ölüm aylığı bağlanır. (Bkz. Yıllar İtibariyle Aylık Net Asgari Ücret Tutarları) Bu konudaki ayrıntılı açıklamalar, Dul ve Yetim Aylığı Alma Şartları, Emekli Sandığı Kapsamında Dul – Yetim Aylığı Alma Şartları, Ana-Baba Ölen Çocuğu Üzerinden Aylık Alabilir mi ? başlıklı yazılarda yer almaktadır. C- Dul-Yetim Aylığı Hangi Tarihten İtibaren Başlar ? Depremde eşini, ana – babasını veya çocuğunu kaybeden kişi hangi tarihte ölüm aylığı başvurusu yaparsa yapsın fark etmez, eğer şartları taşıyorsa kendisine 1 Mart 2023 tarihinden geçerli olmak üzere ölüm aylığı bağlanır. Üzerinden aylık bağlanacak kişi depremde yaralanmış olup, daha sonra vefat ederse bu durumda da vefat tarihini takip eden aybaşından geçerli olmak üzere ölüm aylığı bağlanır. D- Dul-Yetim Aylığı Başvurusu Nasıl Yapılabilir ? Dul – Yetim aylığı için Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi doldurularak SGK’ya doğrudan başvurulması veya bu belgenin posta yoluyla SGK’ya gönderilmesi gerekir. Başvuru belgesine  Emekli – Dul – Yetim Aylığı Başvuru Belgesi sayfasından ulaşılabilir. Dul – Yetim aylığı başvurusu SGK E-Devlet sayfasındaki Gelir, Aylık, Ödenek Talep Belgesinin Verilmesi (turkiye.gov.tr) linkinden de yapılabilir. 3- ÖLÜM TOPTAN ÖDEMESİ ALMA ŞARTLARI Eğer ölen kişinin sigortalılık süresi ve/veya prim gün sayısı hak sahiplerine ölüm (dul-yetim) aylığı bağlanması için yeterli değilse, ölüm aylığı alma şartlarını taşıyan hak sahipleri, ölen kişi adına ödenmiş olan primleri Ölüm Toptan Ödemesi olarak SGK’dan geri alabilirler.  (Bkz. Toptan Ödeme Nedir – Kimlere Toptan Ödeme Yapılır ?, SGK Toptan Ödemede Hesaplamayı Nasıl Yapıyor ?) Toptan ödeme alabilmek için Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi doldurularak SGK’ya doğrudan başvurulması veya bu belgenin posta yoluyla SGK’ya gönderilmesi gerekir. Başvuru belgesine  Toptan Ödeme Talep Dilekçesi sayfasından ulaşılabilir. Toptan Ödeme başvurusu SGK E-Devlet sayfasındaki Gelir, Aylık, Ödenek Talep Belgesinin Verilmesi (turkiye.gov.tr) linkinden de yapılabilir. Öte yandan konuyla ilgili yapılan açıklamada, “Depremde ölen kişi 4/b (Bağ-Kur) kapsamında veya primlerini kendisi ödemesi gereken sigortalılık statülerinden biri kapsamında sigortalıysa, aşağıdaki SGK yardımlarından yararlanılabilmesi için SGK o kişinin sigortalılığından dolayı prim borcunun olmaması şartını arayabilir” denildi.
Editör: TE Bilisim