Nihat AK/EGE TELGRAF- Bir zamanlar hayatla dolup taşan İzmir Körfezi’nin şimdiki ölüm sessizliği, insan eliyle kirletilmiş olmanın, artık yaşam kaynağı olmaktan çıktığının en önemli göstergesi. Körfez, adeta doğanın yardım çığlıklarını boğuyor, her ölü balıkla birlikte, gelecekten bir parça daha kopuyor. Aydınlık bir gelecek kurgulamak isteyen İzmirliler kirliliğe çare üretmek için kafa yoruyor. İzmir Balıkçı İş Adamları Derneği Başkanı Mehmet Şahin Çakan’ın Ege Telgraf’a değerlendirdiği bir temizleme yöntemi geniş yankı uyandırdı.
Deniz patlıcanının İzmir’in Körfez temizliğinde önemli bir görevi yerine getirebileceğine dikkati çeken Başkan Çakan, “Bu hayvanların deniz ekosisteminde önemli bir rolü var. Genellikle deniz tabanında, kum veya çamurda yaşarlar ve ekosistemin temizleyicileri olarak işlev görürler. Deniz patlıcanları, beslenmelerini genellikle çöpçü olarak yaparlar. Deniz tabanında organik materyalleri temizleyerek sindirirler. Deniz patlıcanları denizlerin filtresi gibi çalışır. Bir deniz patlıcanı yılda 150 ton kumu filtre ederek temizleyebilmektedir. Ekosistem için önemli olan deniz patlıcanı bir nevi denizlerin akciğeri gibi çalışır. İzmir Ticaret Odası çatısı altında temizlik için önemli bir çalışma ortaya konulabilir. Deniz patlıcanlarının körfeze bırakılmasıyla ekosistemin doğal dönüşümü sağlanabilir”dedi.
‘SONUÇ SEVİNDİRİCİ’
Çakan’ın önerisine destek veren Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yetiştiricilik Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Mustafa Tolga Tolon, deniz patlıcanlarının körfezin temizliğinde önemli bir rol üstlenebileceğini belirtti. Tolon, “İzmir Büyükşehir Belediyesi ile bir projeyi hayata geçirdik. İzmir Körfezi'nin deniz patlıcanları ile yine hayat bulmasına yönelik bir çalışma bu. İzmir Körfezi’nde belirlediğimiz 3 pilot bölgedeki deniz patlıcanlarını yetişmesi
için kafesler içinde yerleştirdik. Bu proje ile deniz kumunu temizleyen ve buna bağlı olarak denizin suyunun temizlenmesine katkıda bulunan deniz patlıcanının, İzmir Körfezi’nde önümüzdeki yıllarda popülasyonunu artıracak öncü bir çalışma yaptık. Dokuz ay süren dip dalışlarımızda Körfezde patlıcan yetiştirilmesi veya atılmasının oldukça yararlı olacağı yönünde sonuçlarını elde ettiğimiz raporumuzu oluşturduk. Dönüşüm noktasında olumlu bir yaklaşım gördük” dedi.
‘GENİŞ ÇAPLI ÇALIŞMA’
Körfezin temizliği için daha geniş çaplı bir projenin yürütülmesi gerektiğini vurgulayan Doç. Dr. Tolon, “Deniz patlıcanları körfez tabanındaki organik maddeleri tüketerek çevresel temizliğe katkı sağlıyor. Bu canlılar, organik maddeyi dönüştürerek diğer deniz canlılarına besin haline getiriyor ve böylece ekolojik dengeyi koruyor. Aldığımız olumlu geri dönüşlerin yükseltilebilmesi için daha geniş çaplı çalışmalar yapmak gerekir. Körfez kamusal bir alan olduğu için bütünleşik bir çalışma gerçekleştirmek gerekir. Bakanlıklar, yerel yönetimler, üniversiteler, bilim insanları, iş insanları, mesleki odalar ve STK’lar bu çalışmaya dahil olmalıdır” diye konuştu.
Körfez temizliğinde deniz patlıcanlarının önemli işlevleri olurken tek başına da yeterli olmayacağını vurgulayan Doç. Dr. Tolon, “Daha geniş çaplı bir projenin başarıya ulaşması, hem ekolojik dengenin korunmasına hem de körfezin uzun vadede temiz kalmasına katkı sağlayabilir. Ancak, bu sürecin başarılı olabilmesi için çok yönlü bir yaklaşımla, çeşitli kurumların işbirliği yapması ve daha geniş çaplı çalışmaların hayata geçirilmesi gerekiyor. Merkezi idare tarafından körfez dibi taranmalıdır. Evsel atıklardan çok körfeze akan dereler dikkate alınmalıdır. Özellikle Gediz Ovası’ndan gelen tarımsal atıklar ve sanayi tesislerinden gelen kirleticiler, Körfez’in temizliği için büyük bir tehdit oluşturuyor. Bazen derelerin farklı renklerde aktığını görüyoruz. Bostanlı’dan Narlıdere’ye kadar olan alandaki çalışmalarımızın detaylandırılması gerekir. Deniz patlıcanı üremesine zarar verecek oluşumların önlenmesi gerekir. Deniz patlıcanı kaçak avcılığının ciddi anlamda engellenmesi gerekir ” ifadelerini kullandı.
‘FAZLA TOPLANDIĞI İÇİN...’
Deniz patlıcanlarının avlanmasının yarattığı riskleri dile getiren Su Ürünleri Yetiştiricileri Üretici Merkez Birliği Genel Sekreteri Buket Yazıcıoğlu da, “Denizlerin adeta gönüllü temizlik fabrikası olan deniz patlıcanı, avlanması ile birlikte denizlerin eskisi gibi temiz kalması mümkün değildir. Deniz patlıcanı yetiştiriciliğiyle ilgili herhangi bir çalışma yok. Böyle bir yetiştirici de yok zaten şu anda Türkiye'de. Deniz patlıcanları sadece toplanarak elde ediliyor. Ve muhtemelen de zaten İzmir Körfezi'nin yaşadığı sıkıntının da büyük bir ihtimalle deniz patlıcanının fazlasıyla topladıkları için körfezdeki su kendi kendini regüle edemediğinden kaynaklanıyordur diye tahmin ediyorum” dedi.
