Nihat AK/EGE TELGRAF- Havaların soğumasıyla tarlalarda üretimin sonlandırılması, sebze ve meyve fiyatlarını yükseltti; kırağı ve don etkisiyle bir süredir dar gelirlinin tercih ettiği düşük kalite ürünleri bile pazarlarda bulmak imkansız hale geldi. Örtü altı üretim sebze ve meyveler semt pazarlarında adeta şok etkisi yarattı. Yükselen fiyatları değerlendiren uzmanlar, önümüzdeki günlerde sebze ve meyve kilogram fiyatlarının 100 liranın altına düşmeyeceği görüşünde.
‘İKİNCİ KALİTE’
Havaların soğumasıyla birlikte tarlalardaki sebze ve meyvelere kırağı düştüğüne dikkati çeken İzmir Pazarcılar Odası Başkanı Hamdin Erişen, “Bu durum, hem üreticilerimizi hem de biz pazarcıları etkileyen önemli bir faktör haline geldi. Bir süredir tarlalardan gelen sebze ve meyveler eskisi kadar kaliteli değildi. Özellikle, İzmir ve çevresindeki tarlalardan gelen ürünlerin çoğu, birinci sınıf değil, ikinci kalite olarak pazarlara ulaşmaktaydı. Tarlalardan gelen bu ikinci üçüncü kalite ürünler, maalesef dar gelirli vatandaşlarımızın tercih ettiği ürünlerdi. Onların az da olsa nefes almasını sağlıyor, ekonomisini biraz da olsa dengeliyordu. Bu ürünler, ne yazık ki nefislerini tatmin etme noktasında yetersiz kalıyor, bir anlamda sofralarındaki kaliteyi de düşürüyordu. Herkes bilsin isterim ki tarladaki sebze ve meyve ürünleri şu an tükenmiş durumda. Artık pazarlarda satılan sebze ve meyve çeşitlerinin çoğu, yavaş yavaş sınırlı bir şekilde tedarik edilmeye başlandı. Bu nedenle herkesin bu durumu dikkate alarak alışveriş yapması, fiyatlar konusunda temkinli olması önemli” dedi.
‘ÖRTÜ ALTI MALİYETLİ’
Uzak mesafelerden alınan sebze ve meyvelerin pazara daha yüksek fiyatlardan gelebildiğini vurgulayan Başkan Erişen, “Son zamanlarda, İzmir’e uzak mesafelerden, özellikle Antalya gibi sıcak iklim bölgelerinden sebze ve meyve sevkiyatı yapılmaya başlandı. Antalya Sebze ve Meyve Hali’nde domatesin kilogram fiyatı şu an 40 liraya kadar yükselmiş durumda. Bu durum, doğal olarak sebze ve meyve fiyatlarında bir yükselişe yol açtı. Zaten tarladaki üretim azalmışken, bu uzun mesafelerden getirilen ürünlerin nakliye maliyetleri de fiyatları daha da artırmakta. Yani, hem halciler hem de biz pazarcılar, yüksek maliyetlerle karşı karşıyayız. Bu yükselişin geçici bir durum olduğunu söylemek isterdik. Pazarlarda bu fiyatların dengeleneceğini söylemek isterdik ama maalesef bunu söyleyemiyoruz. Tarımda yaşanan mevsimsel değişiklikler ve hava koşulları, örtü altı yetiştiriciliğinde etkilerse bunun altından kalkılamaz. Pazar yerlerindeki fiyat artışlarını en aza indirmek için esnaf olarak bizler de her zaman en uygun fiyatı sağlamak için elimizden geleni yapıyoruz” diye konuştu.
‘DAHA AZ ÜRETİCİ’
Soğukların bastırmasıyla sebze meyve fiyatlarının ciddi değişim göstermeye başladığını belirten İzmir Halciler Derneği Başkanı Orhan Doğan, “Soğukların bastırması, tarlalarımızda üretimin ciddi oranda düşmesine yol açtı. Bu durumun yansıması ise pazarda, fiyat artışları olarak karşımıza çıkıyor. Bu dönemde üretimin azalmasının en temel nedeni, özellikle açık alanda yapılan tarımda hava koşullarının olumsuz etkileri. Kırağı çalmış, donmuş tarlalardaki sebze ve meyve ürünleri artık hasat edilebilecek durumda değil. Ancak bu tek başına arzın azalmasının nedeni değil. Örtü altındaki ürüne de etki eden soğuk hava, büyüme ve olgunlaşma süreçlerini uzatıyor, yani üreticilerimiz istedikleri verimi alamıyor. Örneğin, normalde 10 gün içinde olgunlaşması beklenen bir sebze, şu an bir ay, belki bir buçuk ay gibi bir sürede olgunlaşabiliyor. Bunun sonucunda da, tarlalara oranla örtü altı işi yapan daha az sayıdaki üreticiyle daha sınırlı alanlarda üretim gerçekleşiyor. Tarladaki gibi geniş üretim alanları yok artık, çünkü örtü altı üretim pahalı, maliyetli. Sobalar yakılmak zorunda, plastik örtüler, seralar…” dedi.
‘ÜRETİCİ DESTEKLENMELİ’
Örtü altı yetiştirilen ürünlerin artan maliyetlerinin en nihayetinde ürün fiyatlarına yansıdığını dile getiren Başkan Doğan, “Örtü altı üretimle İzmirli tüketicinin ihtiyacını sahil kesimi olan Antalya, Mersin, Fethiye gibi bölgelerden alarak arzı bir nebze dengelemeye çalışıyoruz. Ancak bu yine de yeterli olmuyor. Çünkü, bu ürünlerin İzmir’e gelmesi için geçen yolculuk, taşıma ve lojistik masraflarıyla birlikte fiyatların artmasına neden oluyor. Kamyon masrafları, yakıt fiyatları da bu artışı tetikliyor. Ama lojistik masrafları arzın eksikliğinden kaynaklanan fiyat yükselişinin altında kalır. Ve bu artış, sadece lojistik maliyetlerden kaynaklanmıyor; esas sebep, üretim azlığı. Geldiğimiz noktada, üreticilerimiz daha zor koşullarda çalışmakta, emeklerinin karşılığını almakta zorlanmaktadır. Her geçen gün artan maliyetler, üretim kararlarını etkilemekte, çiftçilerimizin gelirini doğrudan etkilemektedir. Bu durumun sadece üreticiyi değil, nihayetinde tüketiciyi de etkileyeceğini hepimiz biliyoruz. Bu noktada temel gıdaların üretiminde kamu kurumlarının teşvik ve destekleri önemli” diye konuştu.
İzmir Meyve ve Sebze Hali’nde işlem gören örtü altı sebzelerin ortalama toptan satış fiyatları ise şu şekilde oluştu:
Domates 50- 60 TL
Biberler 60 - 65 TL
Salatalık 45 -50 TL
Taze fasulye 80 TL
Patlıcan 30- 40 TL
Kıl biber 100TL
Barbunya 80- 90 TL
