Dünya üzerinde saatlerin neden Greenwich’e göre ayarlandığını merak ediyor musunuz? Küçük bir İngiliz kasabası olan Greenwich, zamanın sıfır noktası olarak kabul ediliyor, peki bu karar neye dayanıyor? Ve 21. yüzyıl teknolojisinin bu sisteme hâlâ nasıl bağlı olduğunu hiç düşündünüz mü?
Hikaye, 19. yüzyılın ortalarına kadar her ülkenin, hatta şehirlerin kendi yerel saatlerini kullanmasıyla başlıyor. Bu durum, tren seferlerinden uluslararası ticarete kadar her alanda büyük bir kaosa yol açtı. Örneğin, Londra’da 12.00 olan saat, Birmingham’da 12.04, Liverpool’da ise 11.56’ydı. Hızla büyüyen endüstri ve iletişimle birlikte, küresel bir zaman standardına ihtiyaç duyuluyordu.
1884 yılında, Washington’da düzenlenen Uluslararası Meridyen Konferansı’nda bu karmaşaya son vermek için bir adım atıldı. Konferansta, İngiltere’nin Greenwich kasabasında bulunan Kraliyet Rasathanesi'nin, denizciler için geliştirdiği "Greenwich Mean Time" (GMT) kabul edildi. İngiltere'nin denizcilikteki öncülüğü ve Greenwich haritalarının bu alandaki önemi, kasabanın bu görevi üstlenmesinde etkili oldu.
Greenwich’in seçilmesinin bir diğer nedeni, denizcilerin denizde kaybolmamak için doğru zamanı bilmek zorunda olmalarıydı. Kraliyet Rasathanesi’ndeki GMT, dünyada ilk kez evrensel bir saat olarak kabul edildi.
Sanayi Devrimi’yle birlikte, GMT’nin kullanımı İngiltere genelinde yaygınlaştı, ancak dünyadaki birçok ülke bu standartlara uyum sağlamakta zaman aldı. Türkiye, Rusya, Portekiz ve Hollanda, küresel zaman dilimi sistemine geçişi 20 yıldan fazla bir süre alırken, Fransa 1911’e kadar kendi astronomik zaman sistemini kullanmaya devam etti.
Tarihin izleri taşınıyor
1972’de GMT yerini Eşgüdümlü Evrensel Zaman’a (UTC) bıraktı. UTC’nin referans noktası hâlâ 0 derece boylam olarak kalıyor. Ancak GPS gibi teknolojiler sayesinde, Greenwich’in tam noktası artık daha doğru bir şekilde tespit edilebiliyor. Yine de, bugünkü doğru konum ve Greenwich arasındaki fark yalnızca 102 metre.
Dünya’nın ilk "evrensel saati" olarak kabul edilen Greenwich, geçmişteki sınırlı teknolojiyle bile oldukça hassas bir başlangıç meridyeni olarak kabul ediliyordu. Bu 102 metrelik fark, bilim insanlarının o dönemdeki sıkı çalışmalarının ve keşiflerinin ne kadar sağlam olduğunu gösteriyor.
Greenwich, tarihin izlerini taşırken, günümüzde hâlâ küresel zaman standardının temel taşlarından biri olmaya devam ediyor. Bu meridyen, sadece tarihi bir işaret değil, aynı zamanda dünya çapında iletişim ve ulaşım için büyük bir referans noktası.
