EGE TELGRAF/Didar DEMİRCİ-Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yeni vergi kalemleri çalışmalarıyla gündemden düşmüyor. Son olarak İstanbul’da İklim Ekonomisi Sürdürülebilirlik Finansmanı Zirvesi’nde konuşan Bakan Şimşek, “Karbon salınımının, ayak izinin vergilendirilmesi gerekiyor” dedi.
Söz konusu açıklamaları değerlendiren Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, Avrupa Birliği (AB) Yeşil Mutabakatı’nı hatırlattı. Eskinazi, “Karbon ayak izi vergisi ithalattan alınacak. Bizim de almamız gerekiyor. İthalat yaptığımız malı ihraç ediyorsak ona eklenip de yollanması lazım. Yani devletin bunu bir fonda toplayıp tekrar ihracatçıya geri vermesi doğru olur. Çünkü buradan yaptığımız ihracatta karbon vergisini karşı tarafa ödemek mecburiyetindeyiz. Yani bu tek taraflı olmamalı. Denge sağlanması lazım. Şöyle bir denge bu; bir fon olmalı, benim bu kadar ithalatım vardı, bu malda buradan bunu tahsil etmiştim, bunun bu kadarını burada kullanmamız lazım diye… Yani ‘Ben bu parayı aldım, siz bu malı yollarken bir daha cebinizden ödeyin’ olmaması gerek” mesajını verdi. Öte yandan Eskinazi, hala daha AB Yeşil Mutabakatı sürecine hazır olunamadığının altını çizerek, “Biz AB Yeşil Mutabakatı’na hala uyum sağlayamadık. Birimiz elma derken öbürü armut diyor. Orası bizim pazarımızsa onların yöntemlerini uygulamamız lazım” dedi.
NASIL DEĞERLENDİRİLMELİ?
Bakan Şimşek’in karbon ayak izi vergilendirme söylemini ve Eskinazi’nin değerlendirmelerini ele alan ekonomist Prof. Dr. Bülent Topbaş, alınan vergilerin doğru değerlendirilmesi gerektiğinin altını çizdi. Çevre konularının ön planda olduğunu ve neredeyse 30 yıldır bu konuda çalışmalar yapıldığını dile getiren Topbaş, “Karbon ayak izi vergisinin gelmesinde bir sorun görmüyorum. Bunlar yavaş yavaş gelebilir” dedi. Öte yandan Eskinazi’nin açıklamalarını değerlendiren Topbaş, “Bu verginin bir fonda toplanarak ihracatçının teşvik edilmesi için kullanılması düşünülebilir. Farklı görüşler de olabilir. Tamam, bir çevre meselesi var; karbon vergisi almak istiyorsunuz ithalattan da ihracattan da ama bunu nasıl değerlendireceksiniz, nasıl kullanacaksınız, asıl mesele burada” ifadelerini kullandı.
‘Uyum süreci için kullanılabilir’
Vergilerin toplanma amacına dikkati çeken Topbaş, “Vergiler gelir, bir havuzda toplanır, oradan ilgili yerlere dağıtılır. ‘Ben karbon vergisini topluyorum, onu ben ihracatçılara vereceğim’, bütçe tekniği bakımından çok uygun bir şey değil bu. Bizim geçmişte oldu, deprem vergisi çıktı ve sonra bu paraların nasıl değerlendirildiği konusunda soru işaretleri oluştu. Jak Eskinazi’nin de söylediği gibi, ‘Bu paranın nereden gelip nereye gittiğini öğreneyim. Bunu bizim ihracatımızda kullanalım’ diyor. Ama verginin genellik ilkesiyle de çelişen bir durum. Bu konuda endişeli olması normal. Eskinazi ile aşağı yukarı aynı fikirdeyim ben de. Çevre ile ilgili vergiler ihracatçıya tahsis edilmeden, AB Yeşil Mutabakatı’na uyum sürecini kolaylaştırmak ve teşvik etmek için de kullanılabilir” değerlendirmesinde bulundu.
