Antalya'nın Şahinbey ilçesi Tışlaki Mahallesi'nde yer alan 400 yıllık tarihi han, kapsamlı bir restorasyon sürecinden sonra Kayna Sabun ve Pekmez Müzesi olarak hizmet vermeye başladı. Restorasyon çalışmaları tamamlanarak müzeye dönüştürülen tarihi han, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülen projeyle turizme kazandırıldı. Pekmezci ailesinin belediyeye bağışladığı bu tarihi mekan, yaklaşık 1,5 yıl süren yenileme çalışmalarının ardından ziyaretçilere kapılarını açtı.
Restorasyon sürecinde, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Koruma, Uygulama ve Denetim Bürosu (KUDEB) ekipleri, handaki geleneksel kazanlar, fırınlar ve testileri titizlikle yenileyerek orijinaline uygun hale getirdi. Ayrıca, Gaziantep ve çevre köylerde yapılan araştırmalar sonucunda müze için gerekli malzemeler toplandı ve müzede kullanıldı.
Kayna Sabun ve Pekmez Müzesi, zeytin ve üzümden sabun ve pekmez üretim süreçlerini detaylı bir şekilde sergiliyor. Ziyaretçiler, bu ürünlerin nasıl üretildiğini görsel materyaller ve dijital sunumlar aracılığıyla öğrenmenin yanı sıra, atölyelerde üretim sürecini deneyimleme fırsatı buluyor. Evliya Çelebi’nin önemli hanlar arasında saydığı tarihi yapı, Gaziantep’in sabun ve pekmez kültürünü yaşatarak gelecek nesillere aktarmayı amaçlıyor.
Müze, zeytin kırılması için kullanılan mengeneden zeytinyağlarının tutulduğu kuyulara kadar, zeytinin yağa dönüşüm sürecindeki geleneksel aletleri ve üzümün pekmez yapılma sürecinde kullanılan eski aletleri ziyaretçilere sunuyor. Antep fıstığı, zeytin, zeytinyağı ve üzüm üretimi gibi Gaziantep’in önemli tarım ürünlerini tanıtan müze, açıldığı günden bu yana büyük ilgi görüyor.
Kayna Sabun ve Pekmez Müzesi Müdürü Hazal Bostancıeri, müzenin amacının geçmişi yaşatmak ve geleneksel ürünlerin tanıtımını yapmak olduğunu belirtti. Bostancıeri, “Müzenin tarihi nesneleri ve üretim aşamalarını doğru bir şekilde sergilemek için büyük bir emek harcadık. Gaziantep’in kültürel zenginlikleri arasında yer alan müzenin, kentin turizm potansiyelini artıracağına inanıyoruz. Bu han eskiden sabunhane olarak kullanılmıştır ve sabunhane izlerini tarihi handa hala görebilirsiniz. Bu mekan, artık fabrikasyon üretime yenik düşmüş, orijinalini bulmanın zor olduğu bu iki ürünü, yerel ziyaretçilerimizle birlikte deneyimleyebileceğimiz bir yer oldu” dedi.
Müze, pazartesi günleri hariç diğer günlerde 09.00 ile 17.00 saatleri arasında ziyaret edilebiliyor. Bostancıeri, tüm ilgilileri müzeyi ziyaret etmeye davet etti.