Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Yıldırım, sosyal medyada rastladığı ve farklı bir tür olduğunu düşündüğü bitkinin izini sürerek, bilim dünyasına Türkçe “Muğla emceği” adıyla kazandırdı. Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve ekibini tebrik ederek başarılar diledi.
Muğla’nın Fethiye ilçesine bağlı Göcek tüneli civarındaki serpantin alanlarda bulunan ve halk arasında ‘Emzikotu’ veya ‘Emcekotu’ olarak bilinen bitki, Demir, Krom, Magnezyum gibi ağır metallerle zenginleşmiş topraklarda yetişiyor. Bilimsel adı ‘Onosma’ olan bu bitkinin yeni bir türü keşfedildi. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Yıldırım, Muğla'nın Akyaka bölgesinde yaşayan doğasever Yasemin Silier’in paylaştığı bitki fotoğraflarından hareketle araştırmalara başladı. Prof. Dr. Yıldırım, emekli İngilizce öğretmeni Bülent Elmas’ın yardımıyla Göcek Tüneli çevresinde örnekler topladı ve Doktora öğrencisi Tuğkan Özdöl ile bu çalışmaları derinleştirdi. Ayrıca, Mersin Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Rıza Binzet de sürece dahil oldu.
‘KAYA EMCEĞİ İLE AYNI TÜR DEĞİL’
Ege Üniversitesi ve Mersin Üniversitesi tarafından yürütülen ortak çalışmalar sonucunda, bitkinin yeni bir tür olduğu belirlendi. Daha önce ‘Muğla emceği’ fotoğrafları sıkça ‘Kaya emceği’ (Onosma alborosea) ile karıştırılmıştı, ancak Prof. Dr. Yıldırım, bu türün ‘Kaya emceği’ ile aynı grupta bile yer almadığını belirtti. Prof. Dr. Rıza Binzet’in öncülüğünde hazırlanan makale, uluslararası Phytotaxa dergisinde yayınlanarak ‘Muğla emceği’ olarak bilim dünyasına tanıtıldı.
Prof. Dr. Hasan Yıldırım, Onosma cinsinin dünya genelinde yaklaşık 300 türe sahip olduğunu ve Hodangiller (Boraginaceae) ailesinin tür bakımından en zengin cinsi olduğunu belirtti. Cinsin çoğu türü Asya, Orta Asya ve Akdeniz havzasındaki bozkırlarda ve açık alanlarda yayılım gösteriyor. Türkiye, İran ve Orta Asya bu cinsin çeşitlilik merkezleri arasında yer alıyor. Türkiye’de keşfedilen bu yeni türle birlikte toplamda 105 Onosma türü bulunmakta ve endemik tür sayısı 62’ye yükselmiştir. Bu da Türkiye’deki Onosma türlerinin yaklaşık yüzde 60’ının endemik olduğunu göstermektedir.
‘YOLA YAKIN YAMAÇLARDA’
Prof. Dr. Yıldırım, bitkinin Fethiye sınırlarında yayıldığını ve özellikle yola yakın yamaçlarda bulunduğunu vurguladı. Yol genişletme çalışmalarının bitki popülasyonlarına zarar verdiğini belirterek, bu türün korunması için tür eylem çalışmalarının başlatılmasının büyük önem taşıdığını ifade etti.
