2025 yılına ait bütçeler, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu'nda kabul edildi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik, İçişleri ile Tarım ve Orman Bakanlıklarının bütçeleri hakkında detaylı konuşmalar yapıldı. Bakanlar, çeşitli alanlarda yapılan çalışmalar ve geleceğe yönelik planlarını paylaştı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın Açıklamaları
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, yaptığı konuşmada, kadınların iş gücüne katılımını artırmak adına çeşitli adımlar attıklarını belirtti. 2008 yılında başlayan sosyal güvenlik reformları çerçevesinde, kadınların doğum borçlanma haklarının iyileştirildiğini hatırlatan Işıkhan, her bir çocuk için 2 yıla kadar borçlanma hakkı verildiğini, 2014 yılında ise bu hakkın 3 çocukla sınırlı olmasına karar verildiğini söyledi.
Bakan Işıkhan, kadınların iş gücüne katılımını artırmaya yönelik teşvikleri çeşitlendireceklerini vurguladı. Ayrıca İŞKUR'un faaliyetleri hakkında bilgi veren Işıkhan, 81 ilde 160 birimle yaklaşık 10 bin personel ile hizmet verdiklerini belirtti. İŞKUR'un 670 binin üzerinde iş yerini denetlediği ve yıllık ortalama 1,2 milyon kişiye iş bulmada yardımcı oldukları ifade edildi. İŞKUR’un dijitalleşmeye önem verdiği, mobil uygulamanın erişilebilirliğinin artırıldığı vurgulandı.
Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele ve Denetimler
Bakan Işıkhan, kayıt dışı istihdamla mücadelenin Bakanlığın en önemli önceliklerinden biri olduğunu belirtti. Son 3 yıl içinde yapılan denetimlerde 417 bin 629 iş yerinin ve 3 milyon 329 bin 761 çalışanın denetlendiğini, 2 bin 655 iş yerinin kayıt dışı faaliyet gösterdiği, 96 bin 134 çalışanın ise kayıt dışı istihdam edildiğinin tespit edildiğini aktardı. Denetimler sonucunda iş yerlerine 4,3 milyar lira prim ve idari para cezası uygulandığı açıklandı.
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın Değerlendirmeleri
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, 2025 bütçesi hakkında yaptığı konuşmasında, özellikle etkinlik başvuruları ile ilgili önemli veriler paylaştı. Yerlikaya, toplantı ve gösteri taleplerinin büyük bir kısmına izin verildiğini, sadece başvuruların yüzde 2,25’ine onay verilmediğini belirtti. Ayrıca, Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremlerine dair yapılan yardımlar hakkında bilgi vererek, toplamda 141 milyar lira toplandığını, bunun 119,3 milyar lirasının harcandığını açıkladı. AFAD’ın 3 kamu bankasında 21 milyar 540 milyon lira kaldığını belirten Yerlikaya, bu harcamaların her 15 günde bir yayımlandığını söyledi.
Geri Gönderme Merkezlerinde Denetimler
Yerlikaya, Türkiye'deki 25 şehirde bulunan 32 geri gönderme merkezinin kapasitesinin 18 bin 870 olduğunu açıkladı. Geri gönderme merkezlerinde kötü muameleye karşı ‘sıfır tolerans’ prensibiyle hareket ettiklerini belirten Yerlikaya, bu merkezlerin sık sık denetlendiğini ve 2024 yılı içinde 644 denetim yapıldığını ifade etti. Bakan, merkezlerdeki her türlü olumsuz durumda adli ve idari soruşturma başlatıldığını vurguladı.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın Bütçe Açıklamaları
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Diyarbakır ve Mardin’deki anız yangınlarına dair açıklama yaptı. Yangınların meskun mahalde gerçekleştiğini ve bu durumu yerel belediyelerin sorumluluğunda olduğunu ifade eden Yumaklı, bakanlık olarak tüm gücüyle yangınlarla mücadele ettiklerini belirtti.
Saman ve Su Ürünü İthalatı İddiaları Yalanlandı
Yumaklı, Türkiye'nin saman ithal etmediğini ve Ukrayna'dan hiç saman alımının yapılmadığını söyledi. Ayrıca, Somali’den su ürünü ithalatı yapılmadığını ve yapılmadığını ifade etti. Yumaklı, Türkiye’nin Akdeniz meyve sineği ile mücadele kapsamında 40 bin tuzak gönderdiğini de açıkladı.
Çiftçi Sayısındaki Artış
Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı, çiftçi sayısındaki azalma iddialarına yanıt verdi. 2023 yılı itibarıyla Çiftçi Kayıt Sistemi’nde kayıtlı çiftçi sayısının 2 milyon 245 bin olduğunu ve bu sayının 2024’te 2 milyon 340 bine ulaştığını belirtti. Yumaklı, Türkiye'nin tarım ürünleri ithalatı ve ihracatına dair de veriler sundu. 2023 yılında 4,6 milyon ton taze meyve ve sebze ihraç edildiği, bunun yalnızca yüzde 0,19’unun geri döndüğü bildirildi.
Mecliste Tartışmalar ve Sonuç
Genel Kurulda, DEVA Partisi İstanbul Milletvekili Hasan Karal ve bağımsız İstanbul Milletvekili Cemal Enginyurt, hükümeti eleştirerek farklı görüşler sundular. Ayrıca, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya'nın Bakanlığının bütçesi üzerine konuşurken, bazı bürokratların Genel Kurula katılması tartışmalara yol açtı.
Son olarak, Çalışma ve Sosyal Güvenlik, İçişleri, Tarım ve Orman Bakanlıkları ile bağlı kurumların 2025 yılı bütçeleri kabul edildi. Meclis Başkanvekili Bekir Bozdağ, birleşimi 11.00'de yeniden toplanmak üzere kapattı.
