Türkiye'nin ilk Karanlık Gökyüzü Parkı, Bursa İnegöl’de kurulacak

Bir taraftan ışık kirliliğine yol açan etkilerin belirlenmesi ve kirliliğin öne geçilmesi için çalışmalar Bursa Amatör Astronomi Kulübü Derneği ile beraber  başlatan Büyükşehir Belediyesi, diğer taraftan Işık Kirliliği Haritası’na göre Bursa’da kirliliğin en az olduğu bölgeye Karanlık Gökyüzü Parkı kazandırmak için çalışmalara başladı. GELİŞEN TEKNOLOJİ Gelişen teknoloji, nüfus artışı, tüketim gibi faktörler dış aydınlatmanın elektrik tüketimindeki payını her geçen gün artırırken, son yıllarda ışık kirliliği de önemli bir çevre sorunu olarak öne çıkmaya başladı. Kullanılmayan alanların aydınlatılması, kullanılan alanlarda gereğinden fazla aydınlatma yapılması tüm dünyada enerji tüketim maliyetlerini artırırken, Bursa Büyükşehir Belediyesi, Bursa Amatör Astronomi Derneği ve Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği işbirliğiyle Türkiye’de ilk defa Bursa’da ışık kirliliği ölçümleri yapıldı. Kent nüfusunun yüzde 90’ının yaşadığı bin 21 farklı noktada yapılan ışık kirliliği ölçümlerinin sonucunda ışık kirliliği haritası oluşturuldu. Haritada yeşil renkler ışık kirliliği yoğunluğunun en fazla olduğu, mavi renkler ışık kirliliği yoğunluğunun azalmaya başladığı noktalar olarak öne çıktı. Işık Kirliliği Araştırma Projesi sonuç raporunda, 2016 yılında güncellenen ABD Hava Kuvvetleri Savunma Meteoroloji Uydusu Programı ile yeryüzünün uzaydan elde edilen gece görüntüleri kullanılarak elde edilen bilimsel verilere de yer verildi. Bu verilere göre Türkiye nüfusunun yüzde 97,8’i ışık kirliliği altında yaşıyor ve nüfusun yüzde 49,9’u Samanyolu'nu hiç görmüyor. BAŞALAN YAYLASI Başalan Yaylası’nın doğal dokusu korunarak uygulanması öngörülen proje kapsamında park kamu erişimine açık olarak hizmet verecek ve bu parkta çeşitli gökyüzü gözlemi etkinlikleri, eğitim çalışmaları ve spor etkinlikleri yapılacak. Açıklamada görüşlerine yer verilen Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, Belediye Meclisi'nin mart ayı ikinci oturumunda Bursa'nın Uluslararası Karanlık Gökyüzü Birliğine üye olmasına yönelik çalışmalara başlanmasının oy birliğiyle kabul edildiğini duyurdu. Aktaş, iklim değişikliği ve küresel ısınmanın küresel bir sorun halini aldığı günümüzde çevre yatırımlarına büyük önem verdiklerini bildirdi. Işık kirliliğinin de önemli bir çevre sorunu olduğunu vurgulayan Başkan Aktaş, "Son zamanlarda en fazla konuştuğumuz konu su tasarrufu, enerji tasarrufu. Işık kirliliği konusunda bir farkındalık oluşturmayı hedeflediğimiz bu proje aynı zamanda turizm açısından da kentimize çeşitlilik kazandıracak" değerlendirmesinde bulundu. Bursa Amatör Astronomi Kulübü Derneği; Bursa Büyükşehir Belediyesi ile birlikte  Bursa’nın Işık kirliliği ve Karanlık Gökyüzü Parkı projeleri için işbirliği içinde olup projeleri beraber gerçekleştirmektedir. Bursa Amatör Astronomi Kulübü Derneğinin amacı ; Bilim ve astronomi meraklılarını bir araya getirmek,  bilim ve astronomi konulu etkinlikler yapmak,  özgür düşünen bireylerin yetişmesine, bilim kültürünün yerleşmesine katkı göstermek amacıyla kurulmuştur. Ayrıca ; Bursa Amatör Astronomi Kulübü Dernek Başkanı İlhan VARDAR’ın koordinatörlüğünde; PLANLANAN VE YÜRÜTÜLEN ETKİNLİKLER:                                                                                                  Teleskop Atölyesi: 2018 yılı ilk yarısında açılan Teleskop Atölyesi  kendi ölçeğinde ciddi ilgi görmüş ve devam eden 8 katılımcılar 6” teleskoplarını kendi kendilerine yapılarak tamamlanmıştır. Teleskop Atölyesi belli periyotlarla tekrar tekrar açılacak ve Bölgemizdeki astronomi meraklılarına hizmet etmeye devam edecektir. Uluslararası Işık Kirliliği Sempozyumu: Yapılan paneller ve haritalama çalışmalarının ve yine BAAK planları içinde bulunan Karanlık Gökyüzü Dostu Armatür Tasarımı etkinliğinin gerçekleştirilmesinin birikimi ile Bursa’da uluslararası katılımlı ışık kirliliği temalı sempozyum ve bütünleyici etkinlikler gerçekleştirmek amacı ile orta vadeli bir girişim planlanmaktadır. Rutin Aylık Gece Gözlemleri:  Gökyüzünün güzelliklerini tüm yurttaşlar ile paylaşmak ve ilgi uyandırmak amacı ile  gökyüzü gözlemlerinin rutin olarak ayda bir kez yapılmaya çalışılmaktadır. Rutin Seminerler: BAAK yöneticilerinden Uğur İkizler, Şenol Şanlı, ve İlhan Vardar başta olmak üzere üye ve gönüllü çevremizde bulunan uzmanlar ve araştırmacılar çeşitli konularda çalışmalarını topluma paylaşmaktadırlar. Rutin İç Eğitimler: Üyelerimiz ve gönüllülerimiz başta olmak üzere haftalık toplantılarımıza eşlik eden temel astronomi eğitim ve sohbet etkinlikleri planlanmaktadır. Aydınlatma Armatür Tasarım Yarışması: Işık Kirliliği etkinliklerimizi destekleyecek, tamamlayacak bir tasarım yarışması düzenlenmesi planlanmaktadır. Dış Aydınlatma konusunda proje ofisleri ve aydınlatma armatür üreticileri arasında bilinç geliştirecek ”karanlık gökyüzü dostu armatür” sloganı ile Belediye, EMO, ATMK Aydınlatma Türk Milli Komitesi ile ortak etkinlik yapılması planlanmaktadır. Kendir Karanlık Gökyüzü Deneme Parkı Projesi: Dernek kuruluş amaçlarından olan Yurdumuza karanlık gökyüzü parkı kazandırma amacına hizmet etmek bakımından BTM nin öncülük ettiği Kendir Yaylası Parkı için deneme amaçlı bir 2 haftalık bir proje tasarımı yapılmış ve taslak Bursa Kültür AŞ ye sunulmuştur. Nilüfer Bilim Merkezi Projesi: Nilüfer ilçesi sakinlerinin eğitim ve kariyer göstergeleri yurdumuzda seçkin bir yere sahiptir. Ayrıca kent eğitime olan talebin bir göstergesi olarak Türkiyede özel okulların en yoğun olduğu bir bölgedir.  Cacabey Pletaryumun fikri öncülüğü ile Belediyenin desteği ile İlçeden sivil bir girişimle büyük bir planetaryum ve bilim merkezi projelendirilmiştir. taraflar arası görüşmeler devam etmektedir. Bilim Kültürü ve STEM Paneli/Sempozyumu: 2017’Mayıs ayında yaptığımız STEM paneline kurumların ilgisi göz önüne alınarak , bu potansiyelin değerlendirileceği ve üretim kenti Bursa da bir marka olabilecek STEM temalı sempozyumların/panellerin  tasarımı yapılmaktadır. Hasip Sönmezalp örneğini tanıma ve yurdumuzda bilim kültürünü tartışan bir oturumu sempozyum/panelin etkinlik tasarımı yapılmıştır. BTSO BUTGEM ve Nilüfer belediyesi ile paydaşlık görüşmeleri devam etmektedir. Okul Bazlı Öğretmen Astronomi Semineri: Özellikle özel okul öğretmenlerini hedef kitle seçen müfredatı göz önüne alan bir eğitim programı geliştirip uygulamak fikri geliştirilmiştir.  Konusunda öncü kuruluş Cacabey Plenetaryum ile işbirliği yapılarak seminerlere başlanmıştır. Astrofest/Uludağ : BTM nin her yıl Uludağ’da düzenlediği astronomi ve gözlem temalı etkinliğine çeşitli atölye ve sunumlarla Kulüp olarak katılınacaktır. Ayrıca Öncü Koleji ile birlikte dızayn edilen Hedef Titan Oyunu Astrofest’te turnuva, gök atlası vd etkinliklerle katı verilmiştir. Kendin Yap Atölyeleri : Çocuk ve gençlere yönelik bilimi sevdirecek ve beceri kazandıracak bilim ve astronomi temalı hafta sonu atölyeleri düzenlenmiştir. Şirketlerin Sosyal Faaliyetlerinde Bilim Atölyeleri: Şirketler hafta sonları çalışanlarının aileleri için düzenlediği sosyal faaliyetlerde bilim astronomi temalı etkinlikler yapılması planlanmıştır. Bu faaliyetler için hedef tarih 2019 bahar yaz aylarıdır. Diğer Öngörülen etkinlikler: Kıyat Ebru sanatı ile astronomi görsellerinin oluşturma Planetaryum etkinlikleri düzenlemek Astronomi içerikli resim yarışmaları yapmak Tübitak projeleri yazımı; bilim kampları, köy-mahalle astronomi sohbetleri 4004 tarihi dramalar içerikli kamplar AB fonları ile Kars’tan Baltık denizine “gökyüzü gözlem treni” seyahati AB Fonları ile diğer projeleri yazımı GERÇEKLEŞEN ETKİNLİKLER:                                                                                                                    . AÖS-Mudanya: Yurt sathında kurumsallaşan öğretmenlere yönelik AÖS Astronomi Öğretmen Semineri serisinin Bursa ayağının organizasyonunu yapmak amacı ile ilgili hocalar ile görüşülmüş ve ursa da yapılmasına karar verilmiştir.  Bursada ilk olarak Nilüferde yapılan etkinliğin ikincisi Mudanya gerçekleştirilmiştir. AOS-Mudanya, Mudanya Belediyesi ile ortaklaşa gerçekleştirilmiştir. AÖS-16: Süreçte Bu etkinliğin Nilüfer Milli Eğitim Müdürlüğü ile birlikte yapılmıştır. Bursa Gökyüzü Gözlem Şenliği: Nilüfer Milli Eğitim Müdürlüğünün yürüttüğü 2017 Ekim ayında gerçekleştirilen Şenliğe BAAK olarak 4 atölye gerçekleştirmek sureti ile destek verilmiştir. Işık Kirliliği Projesi: Nilüfer Belediyesi ve EMO ile ortaklaşa bir protokol çerçevesinde yürütülen Nilüfer İlçesi Işık Kirliliği Projesi de sona gelinmiştir.  Proje ekibi İlçenin 180 farklı noktasında binin üzerinde ölçüm gerçekleştirmiştir. Analiz ve grafik çalışmalarından sonra haritalama ve rapor çalışması taslağı yıl sonuna kadar tamamlanarak, sonuçlar Ocak ayında gerçekleştirilen bir panel ile kamuoyu ile paylaşılmıştır. Konuda yapılan çalışmalar bir ölçüde gelişme sağlamış ve ilk defa Nisan’2018 de çıkan bir yönetmelik değişikliği ile mevzuatta ışık kirliliği ve tedbir alınması hususları yer almıştır. 2 nci Işık Kirliliği Paneli: Tamamlanmış olan Nilüfer İlçesi IKP sonuçları ile ilişkili olarak 2. Işık Kirliliği Panelini Nilüfer Belediye Başkanının katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Yönetim Toplantılar: Dernek yönetim kurulu resmi olarak 5 kişi olmasına rağmen karaların tabana yayılması ve etkin katılımı için yönetim toplantıları kurucularla yapılmakta ve dileyen gönüllüler toplantılara katılabilmektedir. Toplantılar Nilüfer Belediyesi Beşevler Dernekler Yerleşkesinde Cuma akşamları yapılmaktadır. Web Sitesi : Her gün onlarca, yüzlerce astronomi  meraklısının ziyaret ettiği web sitemiz her geçen gün zenginleşmektedir. Facebook Sayfası : Facebook sayfası gönüllülerimize ulaşmaktan başka etkinliklerimizin duyurulmasında önemli bir araç olarak kullanılmaktadır. Gönüllü Grup: Watsap uygulaması ile iletişim sağlayan 130 ‘u aşkın kişi BAAK gönüllüsü bu zeminde astronomi konularında bilgi ve duygularını paylaşmaktadır. https://www.ntv.com.tr/galeri/seyahat/turkiyenin-ilk-karanlik-gokyuzu-parki-bursada-kurulacak,NTO3PkeYqkKrSrbnxEmhMQ/S76o7w7_WEe2eI6fPDAZuQ