Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Resmi Gazete'de yayımlanan yeni yönetmelikle, Türkiye otonom araç teknolojilerinde önemli bir adım attı. Düzenleme, otonom araçların gerekliliklerini, test prosedürlerini ve tip onay süreçlerini yasal bir çerçeveye oturtuyor. İşte yönetmeliğin detayları ve Türkiye'yi bekleyen otonom araç devrimi.
Avrupa Birliği Standartları Esas Alındı
Türkiye’de yürürlüğe giren yeni düzenleme, Avrupa Birliği’nin 2022/1426 sayılı tüzüğünü temel alarak hazırlandı. Özellikle M kategorisindeki mopedler ve N kategorisindeki dört tekerlekli motorlu yük taşıma araçları için standartlar belirlendi.
Buna göre, hem ithal edilen hem de yerli üretimle piyasaya sürülecek tam otonom araçlar, yola çıkmadan önce belirlenen kriterlere uygunluklarını kanıtlamak için tip onayı almak zorunda olacak. Bu süreç, Türkiye'deki otomotiv sektöründe uluslararası standartlara uyumu artıracak.
- Otonom Araçlar Üç Farklı Kategoride Değerlendirilecek
- Yeni yönetmelik, otonom araçları kullanım alanlarına göre üç ana kategoriye ayırıyor:
- Tam Otonom Araçlar: Manuel sürüş modundan tamamen bağımsız bir otonom moda geçiş yapabilen, insan ya da mal taşımacılığına uygun araçlar.
- Sabit Güzergâhlı Otonom Araçlar: Önceden belirlenmiş bir güzergâhta çalışan ve genellikle toplu taşıma veya lojistik amaçlarla kullanılan araçlar.
Otonom Park Sistemine Sahip Araçlar: Belirli otopark alanlarında otomatik park edebilme yeteneğine sahip araçlar. Bu araçlar, otopark dışı altyapıları (algılama sensörleri gibi) kullanabilir veya tamamen bağımsız çalışabilir.
Tip Onayı Zorunlu Hale Geldi
Türkiye'deki tam otonom araçların trafiğe çıkmadan önce tip onayı alması gerekiyor. Bu süreçte, araçların otonom sürüş sistemine dair teknik özellikleri değerlendirilerek, güvenlik ve işlevsellik açısından uygunluğu denetlenecek. Ayrıca, trafikte karşılaşılabilecek senaryolara yönelik testler de bu onayın bir parçası olacak.
Otonom Araç Teknolojisinin Seviyeleri
Yönetmelikte otonom araçlar, teknolojik gelişmişliklerine göre altı farklı seviyede sınıflandırılıyor:
- Seviye 0 (Manuel Sürüş): Araç tamamen sürücü kontrolünde. Sadece basit hız sabitleyiciler mevcut olabilir.
- Seviye 1 (Sürücü Yardımı): Adaptif hız sabitleyici veya şerit takip asistanı gibi sistemlerle sürücüye destek sağlar, ancak kontrol tamamen sürücüye aittir.
- Seviye 2 (Kısmi Sürüş Otomasyonu): Araç, hızlanma, yavaşlama ve yönlendirme gibi bazı görevleri üstlenir, ancak sürücünün dikkatli olması şarttır.
- Seviye 3 (Şartlı Otomasyon): Belirli durumlarda araç tamamen kontrolü üstlenebilir. Sürücü acil durumlarda müdahale için hazır olmalıdır.
- Seviye 4 (Yüksek Otomasyon): Araç, belirli koşullarda tamamen otonom hareket edebilir. Ancak yasal ve altyapısal sınırlamalar sebebiyle çalışma alanı kısıtlanmıştır.
- Seviye 5 (Tam Otomasyon): Direksiyon veya pedal gerektirmeyen araçlar, tüm sürüş görevlerini tamamen bağımsız olarak gerçekleştirebilir. Ancak bu seviyeye ulaşmak için teknolojik ve yasal düzenlemeler beklenmektedir.
Türkiye'nin Otonom Araç Teknolojisindeki Geleceği
Bu yeni düzenleme, Türkiye'nin otonom araç teknolojilerinde uluslararası standartları yakalaması adına önemli bir adım. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın bu girişimi, yerli üretim araçların geliştirilmesini teşvik ederken, yabancı yatırımları da artırabilir. Ayrıca, bu teknolojinin şehir içi ulaşım, lojistik ve otopark çözümleri gibi birçok alanda devrim yaratması bekleniyor.