Tirilye'den NASA'ya
Roketçi Kirkor Usta ve Prof. Dr. Arsev Eraslan Hoca'dan bahsettiğim yazı, rotayı daha geriye, NASA'daki ilk Türk'e çe...
Roketçi Kirkor Usta ve Prof. Dr. Arsev Eraslan Hoca'dan bahsettiğim yazı, rotayı daha geriye, NASA'daki ilk Türk'e çevirmeme neden oldu. Bakın bilim dergileri, haber siteleri nasıl güzel bilgilerle, belgelerle dolu. NASA ve Uzay Kampı Türkiye, maceramız başlıyor.
Bursa Tirilye'de geçimini topraktan kazanan orta gelir düzeyinde bir ailenin çocuğu... Orta öğrenimini tamamladığı Bursa Erkek Lisesi ve İstanbul Haydarpaşa Lisesi’nde okurken, zekâsı yanı sıra, engin bilgisiyle de başta öğretmenleri olmak üzere tüm çevresinin dikkatini üzerine çeker. Kendisinde kesinlikle parlak bir gelecek gören yakınlarının desteğiyle 1953 yılında Amerika Birleşik Devletleri’ne gider ve Tennessee Üniversitesi’nde fizik öğrenimine başlar. Dört yıl sonra üniversiteden üstün başarıyla mezun olur.
Kendisine “göz koyan” kişilerden biri, ünlü roket bilimcisi Dr. Wernher von Braun'dur. Yanında çalışması için onu Marshall Uzay Merkezi’nde işe aldırdır ve o yıllarda üzerinde çalışmaya hazırlandığı Apollo Saturn V-S1C roketinin F1 motorunun yapımı ekibine seçer.
Lise ve üniversite yıllarında yaratıcı zekası ve engin bilgisiyle öğretmenlerinin hayranlığını kazanan genç fizikçi, Marshall Uzay Merkezi’ndeki üstün çalışmalarıyla da başta Von Braun olmak üzere, tüm çalışma arkadaşlarının takdir ve hayranlığını kazanır. İnsanlığın uzaya açılıp, yıldızlara doğru yükseldiği yolun “ana giriş kapısı”nı açan bu çalışmadaki başarısı, onun önündeki tüm bilimsel kapıların açılmasını da sağlar.
30 YILI AŞKIN YÖNETTİ
1960 yılında Amerikan vatandaşlığına geçtikten sonra Apollo-Soyuz projesinde Saturn 1B/H-1 motor entegrasyon çalışmalarını yönetmekle görevlendirilir; 1963-1975 yıllarında ise NASA’nın Apollo, Skylab ve Apollo-Soyuz projelerinde üst düzey görevlere getirilir. Bu kişi NASA'da görev alan ilk Türk olan İsmail Akbay'dır.
NASA’nın uzay ve aya gitme çalışmalarının hemen her adımındaki başarısı nedeniyle kendisine verilen özel takdirnameler, dünyanın en büyük projesini yürüten bu kuruluşun yalnızca hayranlık, takdir ve teşekkür duygularını simgelemekle kalmamakta, insanlığın “dünya dışındaki dünyalara” attığı her adımdaki başarıda, İsmail Akbay’ın da önemli bir pay sahibi olduğunu belgelemektedir.
Akbay, Marshall Uzay Merkezi’nde otuz yılı aşkın bir süre çalıştıktan sonra 1994 yılında bu merkezin Teknoloji Kullanım Yöneticiliği görevinden emekliye ayrılır ve bu tarihten sonra çalışmalarını, “Akbay Associates Inc.” adıyla kurduğu kendi şirketinin yöneticisi olarak özel sektörde sürdürür.
Akbay, Amerikan hükümeti tarafından desteklenen teknolojik yeniliklerin etkin bir biçimde özel sektör şirketlerine ulaştırılmalarını bu şirketi aracılığıyla başlatmış ve bu teknolojik yeniliklerin halkın yaşamsal gereksinimleri doğrultusunda kullanılmasını sağlar.
Tüm bu çalışmalarını gerçekleştirirken Türkiye’yle ve hatta doğduğu Zeytinbağı köyüyle ilişkisini canlı tutan İsmail Akbay, Türkiye’ye zaman zaman yaptığı ziyaretlerinden birinde İzmir’de, özellikle çocukların yararlanmaları için bir Uzay Kampı kurulmasına da öncülük eder.
Uzay Kampı Türkiye, hikayeyi sayfasında şöyle anlatıyor: "1970’li yılların sonunda Alman roket mühendisi Dr. Werner Von Braun, ABD Huntsville Alabama’daki Uzay ve Roket Merkezi’nin roket bahçesinde yürürken roketlere baktı ve ailelerin çocuklarını spor kamplarına gönderdiklerini, neden genç beyinlere uzay bilimleri hakkında eğitim verecek bir kampın olmadığını düşündü. 1982 yılında Huntsville Alabama’da açılan ilk uzay kampı ile Dr. Werner von Braun’un hayali gerçekleşmiş oldu.
TUNCER BİLİME İNANDI
Dr. Wernher von Braun’ın ekibinde ve NASA’da çalışmış ilk Türk bilim insanı İsmail Akbay Ege Serbest Bölgesi’nin ve Uzay Kampı Türkiye’nin kurucusu Kaya Tuncer’le tanışmış ve O’na Amerika’daki Uzay Kampından bahsetmiştir. Çocukları seven, bilime, eğitime ve uluslararası arkadaşlığa önem veren Kaya Tuncer; 12 Haziran 2000 tarihinde Uzay Kampı Türkiye’yi açmış ve dünya gençliğine armağan etmiştir. Açılış gününde dünya üzerinde 7 adet uzay kampı mevcut iken, bugün Amerika’da ve Türkiye’de olmak üzere dünyada yalnızca 2 adet uzay kampı bulunmaktadır. ESBAŞ Yönetim Kurulu Başkanı ve merhum Kaya Tuncer'in eşi Mary Tuncer, Uzay Kampı Türkiye’nin açılışı ile ilgili şu yorumu yapmıştır: “Kaya ve İsmail Akbay ile birlikteydim. İsmail, Kaya’ya Uzay Kampı’nı anlatıyordu. İki saat sonra Kaya ‘Sanırım yapacağım’ dedi.”
Akbay, iki ülke arasında mekik dokudu ve sürecin etkin takipçilerinden olmayı başardı. 2003 yılında 73 yaşındayken bu dünyadan ayrıldı ancak geride tarihi değiştiren çalışmalardaki katkısını kanıtlayan birçok ödül ve gurur kaldı. Mudanya Belediyesi, Akbay’ın anısına doğduğu gün olan 17 Ekim’de Tirilye’de “Bilim Buluşması” gerçekleştiriyor. Hayırsever iş insanı Kaya Tuncer, 2012 yılında 75 yaşındayken vefat etti. Pek çok ödülü sığdırdığı iş yaşamından geriye binlerce kişiye istihdam sağladığı ESBAŞ ve "Dünya gençlerine bir armağandır" dediği Uzay Kampı Türkiye gibi önemli eserleri kaldı. Tuncer’in adı, 6 Ağustos 2014'te ABD’nin Alabama eyaletinde düzenlenen törenle, Huntsville şehrinde bulunan Uzay ve Roket Merkezinin “Şeref Listesi”ne yazıldı. Dünyanın ikinci, Türkiye'nin ilk ve tek uzay kampı ise bugün 19 yaşında.
Bugüne dek 60’ın üzerinde ülkeden 260 bini aşkın genç ve yetişkinin ziyaret ettiği Uzay Kampı Türkiye programlarında, katılımcılara uzayda yaşama ve çalışma hissini veren simülatörler kullanılıyor.
NASA' da görev yapan ilk Türk kadını Prof. Dr. Dilhan Eryurt unutulur mu, haftaya görüşmek üzere.
İYİ HABER:
Edirne'nin Lalapaşa ilçesine bağlı Çömlekköy'de, vasfını yitirmiş orman arazisine devlet desteğiyle kurulan bademlik, vatandaşlar için gelir kapısı oldu. Bundan 6 yıl önce 130 dönümlük alana yüzde 80 hibeyle 6 bine yakın badem fidanı dikildi. Köylüler hasatta ağaç başına ortalama 20-30 kilogram verim aldı. Yüksek gelir üreticilerin yüzünü güldürdü.
GÜZEL İÇERİK:
"Bağımsız eğitim platformu" Eğitimpedia, instagram hesabında ebeveynlere rehberlik ediyor. Çocukların duygularını ve farklı sorunlarını çözüm önerileriyle birlikte ele alan sayfada, uzman görüşleri, röportajlar da yer alıyor. Çocukların görev bilinci, doğayla ilişkisi, risk alması gibi yaşamın her alanından
sıradan konuların gelecekteki sıradışı kişiliğe etkisini okuyarak öğrenebilirsiniz.