BAŞVURU SAYISI 1.5 MİLYONU AŞTI
31 Mart 2023’e kadar devam eden başvuruların sayısı 1 milyon 500 bini aşarken; işlemlerin ne zaman tamamlanacağı, emekli maaşlarının ne zaman ödeneceği, hak kaybı yaşanıp yaşanmayacağı gibi bir yığın soru, basında ve kamuoyunda tartışılmaya başlandı.
Ben de bir EYT’li olarak, cevabını merak ettiğim bu soruları SGK Başkanlığı’nda üst düzey görevde bulunan bir yüksek bürokrat ile enine boyuna konuşma fırsatı buldum.
Türkiye’nin dijitalleşme çıtası en yüksek kurumlarının başında gelen SGK’nın özverili çalışanları için geçen Mart ayı, hayatlarında unutamayacakları bir zaman aralığı olmuş.
Yasanın yürürlüğe girdiği 3 Mart Cuma günü adeta yağmur gibi yağmaya başlayan emeklilik talepleri, olabilecek en hızlı şekilde tamamlanarak sisteme giriliyor ve emeklilik işlemleri tamamlanıyor.
TEK STATÜLÜLER 10-15 DAKİKA
Konuştuğum SGK yöneticisinin dikkat çektiği önemli bir nokta, başvuranlar arasında –SGK’nın tanımlaması ile- “Tek Statülü”, yani tüm çalışma hayatı sadece işçi (4A), sadece esnaf (4B) ya da sadece memur (4C) olarak geçen vatandaşların işlemlerinin diğerlerine göre çok daha kısa sürede tamamlandığı…
Okurlarımın “Ne kadar kısa bir süre?” sorusunu sorduklarını duyar gibiyim.
Merakları gidereyim.
Bu kapsamdaki bir başvurunun sonuçlanması 10-15 dakika arasında sürüyor ve tahsis evrakı 3 imzalı olarak sisteme tanımlanıyor.
Şayet bir kişi çalışma hayatının bir kısmında memur, diğer kısmında işçi ya da esnaf olarak çalışmış ise hizmetlerinin kontrolü, hizmetlerin birleştirilmesi ve emeklilik işleminin tamamlanması daha fazla süre alıyor. Bu içerikteki başvurular hatalı bir işlem yapılmaması için tek tek ve büyük dikkatle inceleniyor.
SGK bu süreci doğru yönetmek adına kadrosunda bir düzenleme yapmış ve her ilde tek statülü başvuruların incelemesini ayrı, iki ve daha fazla statülü başvuruları ayrı kadrolara paylaştırmış.
Konuştuğum SGK yöneticisi, yaşadıkları iş yükünü şu çarpıcı cümlelerle özetliyor:
İZMİR’DE 200 BİN BAŞVURU
“Serkan Bey, iş yükümüzün ve kurumumuza yapılan başvurunun büyüklüğünü anlamanız için şu rakamsal veriyi sizle paylaşabilirim. SGK olarak ülke genelinde 9 yılda yapılan toplam emeklilik başvurusu kadar başvuruyu sadece Mart ayında aldık. Size İzmir’den örnek vereyim. İzmir’in 30 ilçesinde bir yılda ortalama olarak 22 bin ilâ 23 bin arasında emeklilik başvurusu alıyoruz. Bu başvuruları en geç 15 gün içerisinde sonuçlandırıyoruz. İzmir’de sadece Mart ayında SGK’ya bağlı birimlere bizzat ya da E-Devlet üzerinden yapılan başvuru sayısı 200 bini aştı. Bu noktada vatandaşlarımızın hak kaybına uğramamasını da gözetmemiz gerekiyor. İncelemeleri başvurunun yapıldığı tarihi baz alarak yapıyoruz. Yani bir kişi Tek Statülü çalışma hayatına sahipse ve 20 Mart’ta başvurusunu yaptıysa, ‘Bu vatandaşın işi kolay, onun işini önceliğe alalım’ demiyoruz. Bu işlemleri kurumumuzun mevcut kadrosuna bir kişi bile eklemeden mevcut çalışanlarımızla yapıyoruz. Tüm arkadaşlarım gerçekten de akıl almaz bir özveri ile başvuruları tamamlamaya çalışıyorlar. Sembolik denilebilecek bir ek mesai ücreti alıyoruz. Kendimden örnek vermem gerekirse Mart ayı başından bugüne gece 23’den önce evime gidemiyorum. En önemli şansımız ve avantajımız, SGK’nın Türkiye’nin dijitalleşme seviyesi en yüksek kurumlarının başında gelmesidir. Bu durum işimizi önemli ölçüde kolaylaştırıyor.”
SGK’NIN TEK İŞİ EYT DEĞİL
EYT kapsamlı emekliliğe 31 Mart 2023’e kadar başvuran vatandaşların sayısı 1 milyon 500 binin üzerinde. Bu sayının içinde hak etmediği halde emeklilik başvurusu yapan, işten ayrılış bildirgesi verilmemiş, mükerrer ve hatalı başvuru yapan kişiler de var. İşleme alınan ve emekliliğe hak kazanan vatandaşların sayısı netleşince, EYT kapsamında emekli olanların gerçek sayısı ortaya çıkacak.
SGK yöneticisinin altını çizdiği bir diğer konu, kurumun emeklilik işlemleri dışında da çok sayıda görev ve sorumluluğunun olduğu…
Ölüm işlemleri, şirketlerin denetimleri, kayıt dışı çalışanların takibi, istihdam teşvikleri, iş kazaları ve meslek hastalıklarına yönelik işlemler, işverenlerin işlemleri gibi hayatın her alanına yayılan çok sayıda görev ve sorumluluğu var SGK’nın...
EYT’lilerin başvuruları ile birlikte bu iş ve işlemlerin de hızlı şekilde sonuçlandırılması ve vatandaşların mağdur edilmemeleri gerekiyor.
SGK yönetimi bu noktada bizlerden biraz daha fazla anlayış ve hoşgörü bekliyor.
Ve gelelim aklımıza takılan soruların yanıtlarına…
1 NİSAN’DA HAK KAZANILDI
En önemli sorudan başlayalım.
Zira ister yasanın yürürlüğe girdiği 3 Mart’ta isterse 31 Mart’ta başvurmuş olsun, EYT kapsamında emekliliğe hak kazanan vatandaşlar, 1 Nisan 2023 tarihi itibarıyla emekli maaşlarına hak kazanmaya başlıyor. Aynı şekilde bu ay içinde kutlayacağımız Ramazan Bayramı için belirlenen 2 bin TL’lik ikramiyelerde de hak kaybı olmayacak.
Okurlarımızın bu noktada müsterih olmalarında fayda var.
Emeklilik işlemleri farklı sebeplerle biraz fazla uzayan vatandaşların ödemeleri 1 Nisan 2023 tarihi baz alınarak toplu şekilde yapılacak.
Yine bazı okurlarımızın “Ne kadar uzayabilir?” dediklerini duyar gibiyim.
EYLÜL’E KADAR SÜRMEYECEK
Bu noktada görüşünü sorduğum SGK yöneticisi, net bir tarih vermemekle birlikte, basında ve kamuoyunda yazılıp çizilen “İlk maaşlar Eylül ayını bulacak” savının kesinlikle doğru olmadığı görüşünde. Tek Statülü iş hayatına sahip vatandaşların işlemleri en geç Mayıs ayının ortalarına kadar tamamlanacak ve hak kazananlar maaşlarını toplu olarak almaya başlayacak. Çoklu Statülü başvuruların ise en geç Haziran ayı sonuna kadar tamamlanması hedefler arasında.
Hükümetin aldığı son karara göre en düşük emekli maaşı 7 bin 500 TL olurken, emekli maaşı hesaplamalarında 2000 yılı öncesi, 2000-2008 yılları arası ve 2008-2023 yılları arasındaki çalışma dönemlerinde işverenler tarafından SGK bildirimlerinde gösterilen Prime Esas Kazanç seviyeleri belirleyici olacak.
...
EMEKLİ OLUP ÇALIŞMAYA
DEVAM EDECEKLERE
ÇOK ÖNEMLİ “30 GÜN” UYARISI
Görüşlerine başvurduğum SGK yöneticisi, EYT kapsamında emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam edecek çalışanlar ve işletme sahipleri için çok önemli bir uyarıda bulunuyor.
7438 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda yapılan EYT değişikliği ile devlet, emekli olup “aynı işyerinde” çalışmaya devam edecek çalışanların işverenlerine yüzde 5 oranında Sosyal Güvenlik Destek Pirimi (SGDP) sağlayacak.
Ancak bunun için EYT başvurusu için 8 kodu (Emeklilik) ile İşten Ayrılış Bildirgeleri verilen çalışanların, 30 gün içinde yeniden aynı işyerinde çalışmaya başlamaları gerekiyor.
Bu noktada dikkat edilmesi gereken hususları SGK yöneticisi şu şekilde özetliyor:
AYNI İŞYERİNDE VE 30 GÜNDE
“Bir çalışanımız diyelim ki 3 Mart 2023 günü 8 kodla istifasını verdi, işvereni tarafından aynı gün kurumumuza işten ayrılış bildirgesi verildi ve hemen akabinde çalışanımız EYT kapsamında emeklilik talebinde bulundu. Yasaya göre bu çalışanımız bir ay içinde aynı işyerinde çalışmaya başlarsa devlet o işverene yüzde 5 SGDP teşviği sağlıyor. Ancak bize gelen sorularda bir kafa karışıklığı olduğunu görüyoruz. Vatandaşlarımız bu bir aylık sürenin emeklilik başvurusu yapılan günde mi yoksa emeklilik hakkı kazanılan günde mi başlayacağını soruyorlar. Mevzuatımız bu süreyi başvuru yapılan gün olarak belirliyor. Yani 3 Mart günü emeklilik başvurusu yapan çalışanlar aynı işyerinde çalışacaklar ise İşe Giriş Bildirgelerinin en geç 3 Nisan 2023 günü (bugün) kurumumuza verilmesi gerekiyor. Bu süreyi bir gün bile geçirirler ise işverenleri yüzde 5’lik teşvikten yararlanamazlar. Bir diğer önemli konu ise bu kapsamdaki çalışanların aynı işyerinde çalışmaları gerektiği. Yani farklı bir işyerinde ya da aynı işverenin farklı bir işletmesinde çalışmaya devam edecek çalışanlar için yüzde 5’lik prim desteği söz konusu olmayacak. Bu konuyu hem işverenlerimizin hem de çalışma hayatına aynı işyerinde devam edecek çalışanlarımızın dikkatlerine sunmanızı önemle rica ediyoruz.”
Serkan Aksüyek
E-posta: serkan@ibailetisim.com