Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), geçmişe dönük ödemelerle ilgili çarpıcı bir karar aldı. Türkiye'de yaygın olarak uygulanan bir yöntemi hedef alan SGK, söz konusu ödemelerin tamamını geri alacak.
Yeni Düzenleme ve Uygulama Detayları
2008 yılından önce sigortalı olarak işe başlayanlar, emekli olduktan sonra da 4/1-a (SSK) ve 4/1-b (BAĞ-KUR) statülerinde çalışmaya devam edebiliyor. Ancak 4/1-a statüsünde çalışırken sosyal güvenlik destek primi (SGDP) ödenmesi gerekmekte. 4/1-b statüsünde çalışıldığında ise SGDP ödemesi yapılmıyor. SGK, iş kazası, meslek hastalığı veya ağır hastalık nedeniyle çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybedenlere malûl aylığı bağlamaktadır. Bu durumda olan kişilerin çalışamayacak durumda olduğu varsayıldığı için aylık almakta iken herhangi bir işte çalışmamaları bekleniyor.
Eğer bu kişilerin çalıştığı tespit edilirse, aylıkları kesildiği gibi ödenmiş aylıklar da geri alınır. Geri alınan ödemelere faiz de eklenir, bu da büyük mali yükümlülükler doğurabilir. Çalışmayı bırakanlar için yeniden malûl aylığı bağlanabilmesi için kontrol muayenesine sevk edilirler. Muayenede çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğu rapor edilirse aylık yeniden bağlanır. Aksi takdirde aylık bağlanmaz.
Yargıtay'dan Önemli Karar
Yargıtay 10. Hukuk Dairesi, 1992 yılından beri malûl aylığı almakta olan bir kişinin, 2012 ve 2014 yıllarında televizyon yapımında kısa süreli çalıştığını tespit etti. Bu nedenle SGK, kişinin malûl aylığını iptal etti ve ödenen 32,4 bin liralık aylığı faiziyle geri ödemesi için icra takibi başlattı.
Kişi, SGK'nın bu işleminin iptali ve icra takibinin durdurulması için dava açtı. SGK, 2017 yılında ilgili yönetmeliği değiştirerek yersiz ödenen aylıkların sadece çalışılan süreler için geri alınmasını öngördü. İş mahkemesi, kişinin emekli aylığının kesilmesine itirazını reddetti, ancak sadece 4 gün süren çalışma için ödenen aylıkların geri alınmasına karar verdi. Bölge adliye mahkemesi de bu kararı onadı. Kişinin malûl aylığının yeniden bağlanması için başvurusu reddedildi ve kontrol muayenesinde çalışma gücünde yüzde 60 oranında kayıp olmadığı rapor edildi.
Kimler Muaf?
Malûl aylığı alanlar için çalışma halinde aylığın kesilmesi geçerli bir uygulamadır. Engelli vergi indirimi ile emekli olanlar, yaşa bakılmaksızın çalışabilirler ve sosyal güvenlik destek primi ödeyebilirler. Ancak 2008 sonrası sigortalı çalışmaya başlayanlar emekli aylığı alırken hiçbir işte çalışamazlar.