5510 Sayılı Kanunla Ek Madde 9 kapsamında ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olan sigortalılar hakkında kanunun 4 -1 (a) bendi kapsamındaki sigortalılara ilişkin hükümler uygulanır.
1.Nisan.2015 tarihli tebliğle konuya açıklık getirilmiştir.
Ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılığı, Kanunun 1/4/2015 tarihinden itibaren yürürlüğe giren ek 9’uncu maddesi ile bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içerisinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olanlar ile aynı veya farklı gerçek kişi yanında 10 günden az çalışanlar şeklinde ikiye ayrılmıştır. Kanunun ek 9’uncu maddesine tabi sigortalılar 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacaktır.
Kanunun 6’ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ile aynı konutta birlikte yaşayan ve üçüncü derece dahil bu dereceye kadar hısımlar arasında ve aralarına dışardan başka kimse katılmaksızın, yaşadıkları konut içinde yapılan işlerde çalışanlar sigortalı sayılmadıklarından, aynı evde oturan üçüncü derece dahil bu dereceye kadar hısımlar tarafından ev hizmeti işlerini yapanlar ek 9’uncu madde kapsamında sigortalı sayılmayacaktır. Ancak, 3. dereceye kadar olan akrabalar dışından olup ev hizmeti nedeniyle işe alınan, aynı evde yaşayanlar ek 9’uncu madde kapsamında sigortalı sayılacaktır.
Kanunun ek 9’uncu maddesinden evinde sigortalı çalıştıran gerçek kişiler yararlanacak olup, tüzel kişilik adına bu madde kapsamında sigortalı çalıştırılması talepleri kabul edilmeyecektir.
PRİME ESAS KAZANÇ
Prime esas kazanç beyanı Kanunun 82’nci maddesine göre belirlenen prime esas kazancın alt ve üst sınırı arasında olmak üzere işverenin sigortalıya ödediği brüt ücrete göre belirlenecektir.
İşverenler sigortalı ile ilgili herhangi bir değişiklik olmadığı sürece, sigortalı için yaptıkları bildirime göre adlarına tahakkuk edecek sigorta primlerini sigortalı çalıştırdıkları ayı takip eden ayın sonuna kadar kuruma ödeyecektir.
Ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla süre ile sigortalı çalıştıran işverenler için “Ev Hizmetlerinde 10 Gün ve Daha Fazla Çalıştırılacaklara İlişkin Bildirge” ile yapılan müracaatlarda işkolu kodu “9700 ev içi çalışan personelin işverenleri olarak hane halklarının faaliyetleri” olarak dikkate alınacaktır.
AYNI KONUT
SGK öncelikle aynı konutta yaşayanların o konutta birlikte ikamet edenlerin sigortalı olmayacağına hüküm kurmuştur.
Günümüzde çalışan aileler büyük kentlerde yabancıları evlerinde çalıştırmadan önce akrabalarından ihtiyaç sahiplerini belirleyerek belli ücret, çalışma süresiyle, ev işlerinde temizlik, yemek yapma, çamaşır, ütü, alışveriş, bahçe işleri gibi gündelik işler ile çocuk, yaşlı veya özel bakıma muhtaç kişiler için destek alabilir.
Bu akrabalar aynı konutta ikamet etseler de, kanuni ikametgahları farklı yerlerde olabilir.
Sadece akraba ilişkisi kurularak ileride sigortalılık sürelerinin iptali de bu tebliğ ile gündeme gelebilir.
Ülkemizde son yıllarda kaçak ev işçisi çalıştırılmasından dolayı SGK ve ALO 170 yapılan ihbarlar sonucunda denetim memurları marifetince bir çoğu kayıt altına alınmış, yüklüce İPC kesilmiştir.
Bundan dolayı da 01/04/2015 tarihinde 5510 sayılı kanunda yapılan yeni düzenleme ile birlikte ağır bürokratik engeller ortadan kaldırılmış, kayıt dışı bırakılmaya zorlanan ev hizmetlileri kayıt içine dahil edilmiştir.
Tebliğ ise Medeni Kanun’a göre 3.derece hısım dayatması ile birlikte sigortalama esasına aykırı bir tutum mu sergilenmiştir.
2829 sayılı Hizmet Birleştirme de son 3,5 yıl kuralında 4-1(a) statüsü sıkıntısı yaşayanların yakın akraba yanında Ek Madde 9 ile sigortalı olma kaygısı üzerine, tebliğe bu kıstas eklendi diye düşünüyoruz.
EYT emekli olanlarda bu durum önümüze çıkacak gibi görünüyor.
Aşağıdaki tablo ile de 3. derece akraba tanımlaması yapılmıştır.
Kan hısımları
1. derece kan hısımları
*Kişinin çocukları (evlat edinilen çocuklar dahil)
*Kişinin annesi ve babası
2. derece kan hısımları
*Kişinin kardeşleri
*Kişinin torunları
*Kişinin büyük annesi ve büyük babası
3. derece kan hısımları
*Kişinin kardeşlerinin çocukları (yeğenler)
*Kişinin dayısı
*Kişinin amcası
*Kişinin halası
*Kişinin teyzesi
İleride sorun yaşamama ve İş Mahkemeleri’ne dava konusu olmama adına SGK’nın bu daraltmayı önleyici tedbir alması gerekir.